Bankaların kâr kapısı

T24- Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Sinan Aygün, bankaların, 100’e yakın bankacılık işleminde müşterilerinden ücret aldığını belirterek, banka ücret ve komisyonlarına çeki düzen verilmesini istedi.

Ankara Ticaret Odası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun verilerinden yaptığı belirlemeleri yazılı olarak açıkladı. Açıklamada, bankaların kredi kullandırdıkları müşterilerinden peşin olarak aldıkları ücret ve komisyonlar 2009 yılının Ocak-Kasım döneminde 2 milyar 955 milyon liraya kadar yükseldiği kaydedildi.

Yılın tümünde ise bu rakamın 3,3 milyar liraya ulaştığının tahmin edildiği ifade edilen açıklamada, kredileri kısmalarına rağmen bankaların geçen yıl kullandırdıkları kredilerden aldıkları ücret ve komisyonlarda 2008 yılına göre yüzde 31,6 oranında artış gösterdiği belirtildi. Açıklamada, sektörün bu kalemden 2006 yılında 1 milyar 725 milyon lira, 2007 yılında 2 milyar 50 milyon lira, 2008 yılının tümünde de 2 milyar 518 milyon lira kazandığı belirtildi.

Giderlerin yüzde 66'sını komisyonlar karşıladı

Bankaların, işletme giderlerinin 2007 yılında yüzde 64,8’ini, 2008 yılında yüzde 63,3’ünü, 2009 yılının ilk 11 aylık döneminde ise yüzde 66,4’ünü sadece ücret ve komisyon giderleriyle karşıladıkları kaydedilen açıklamada, şöyle denildi: "Türkiye’de de kayıt dışı ekonomiyle mücadele ve başka nedenlerle birçok işlem bankalar üzerinden yapılmak zorunda bulunuyor. Bu zorunluluk bankaların çeşitli işlem ve hizmetlerden ücret, komisyon ve masraf adı altında aldıkları paraları, sektörün önemli bir gelir kalemi haline getirdi.

Bankaların ’bankacılık hizmet gelirleri’ 2009 yılının ilk 11 aylık döneminde 9 milyar 535 milyon liraya kadar yükseldi. Bankacılık hizmet gelirlerinde de önceki yıla göre yüzde 5 oranında artış yaşandı. Bankalar, 2006 yılında 6,6 milyar lira, 2007 yılında 8,2 milyar lira ve 2008 yılının tümünde 10 milyar lira hizmet geliri elde etmişti."

Gelirlerin yüzde12.5'ini oluşturuyor

Açıklamada, 2007 yılında yüzde 11,5, 2008 yılında yüzde 11,6 olan ücret, komisyon ve bankacılık hizmet gelirlerinin, bankaların toplam gelirleri içerisindeki payının 2009 yılında yüzde 12,5’e kadar çıktığı kaydedildi.

Bankaların 2009 yılının Ocak-Kasım döneminde, müşterilerinden ücret, komisyon ve bankacılık hizmet geliri olarak toplam 12 milyar 490 milyon lira tahsil ettiği, söz konusu tutarın 2008 yılının aynı dönemine göre yüzde 10,2 oranında artış gösterdiği belirtilen açıklamada, ekonomide yaşanan küçülmeye rağmen, bankacılık sektörünün büyümeye devam etmesinde söz konusu gelirlerin önemli rolü olduğu vurgulandı.

Sadece bankalar büyüdü

Türkiye ekonomisinin yüzde 8,4 civarında küçüldüğü 2009 yılının ilk dokuz aylık döneminde bankacılık sektöründe reel olarak yüzde 8,7 oranında büyüme yaşandığı ifade edilen açıklamada, BDDK verilerine göre Ocak-Kasım döneminde sektörün toplam aktiflerinin yüzde 11,5 oranında büyürken brüt karının ise yüzde 44,1 oranında artarak 23,3 milyar liraya kadar yükseldiği kaydedildi.

Üste para istiyor

Açıklamada, bankaların, müşterilerini şaşkına çeviren ücret uygulamalarının başında hesap işletim ücretlerinin geldiği anlatılan açıklamada, maaş hesapları da dahil hemen hemen açılan tüm vadesiz mevduat hesaplarından, aylık, üç aylık ve altı aylık periyotlarla hesap işletim ücreti tahsil edildiği belirtildi.

70 milyona yakın çeşitli türlerde açılmış mevduat hesabı bulunan bankacılık sektörünün vadesiz vatandaşların açtığı Türk Lirası tasarruf mevduatı hesaplarından yılda 44 lira ile 68 lira arasında hesap işletim ücreti tahsil ettiği vurgulanan açıklamada, vadesiz Türk Lirası cinsinden ticari hesaplardan yıllık toplam 66 lirayla 96 lira arasında ücret alındığı belirtildi. Vadesiz döviz hesaplarında ise bu tutarın 24 lirayla 36 lira arasında değiştiği belirtilen açıklamada, Bankaların hesap işletim ücretlerinin mevduat hesaplarından, belirli aralıklarla ve otomatik olarak tahsil ettiği kaydedildi.

Para transferleri

Bankaların önemli bir gelir kaleminin ise havale ya da EFT yoluyla yapılan para transferlerinin oluşturduğu ifade edilen açıklamada şöyle denildi: "Havale işlemlerinde ücret, isme veya hesaba, hesaptan ya da kasadan gönderilmesine ve havale edilen tutara göre farklılık gösteriyor.

Hesaptan hesaba havale işlemlerinde alt sınır 12,5 liradan, hesaptan isme ya da kasadan hesaba yapılan havalelerde alt sınır 20 liradan, kasadan isme yapılan havalelerde 30 liradan başlıyor. Bazı bankalar havale ücretlerine 300-500 liraya kadar üst sınır uygularken, bazı bankalar ise alt sınırdan az olmamak üzere gönderilen paranın binde 3-4;ü gibi oranlarda ücret alıyor. Dövizle havale gönderenlerden de yine gönderilme şekline göre 30–300 lira arasında ücret alınıyor.

EFT işlemlerinden alınan ücret ise hesaptan ya da nakit olarak, hesaba ya da isme gönderilmesine ve gönderilen tutara göre 25-30 ile 500 lira arasında değişiyor. Kendisine gelen EFT;yi vezneden nakit olarak alanlar da bankasına göre 5 liradan, gelen EFT;nin binde 3;üne kadar değişen tutarlarda hizmet ücreti ödemek zorunda bulunuyor."

Çek ve senetler

Açıklamada, çek almak isteyen banka müşterilerinin çekin yaprak sayısına göre 30 lira ile 400 lira arasında ödeme yaptığı, kayıp çek yaprağı için değişen tutarlarda ücret talep eden bankaların, çek istihbaratı için müşterilerinden 30 ile 500 lira arasında ücret alındığı belirtilerek, bankaların, çek nakit komisyonu, tahsile alınan diğer banka çekleri, tahsile verilen çeklerin işlemsiz iadesi, keşide çeki düzenleme, bloke çek düzenleme, bloke çek ödeme, yabancı para seyahat çeki düzenleme ve ödeme, seyahat çeki düzenleme ve ödeme, hediye çeki düzenleme, karşılıksız çek bildirimi, karşılıksız çek savcılık bildirimi gibi isimler altında da müşterilerinden değişen tutarlarda ücret aldıklarına dikkat çekildi.

Kredi komisyonları

Bankaların kredilerden peşin olarak aldığı komisyonların da sektöre önemli miktarda gelir sağladığı kaydedilen açıklamada, bankaların, dosya ücretinin yanı sıra, kredi çekilen miktara bağlı olarak ihtiyaç kredilerinde kredinin yüzde 4’üne kadar, taşıt kredilerinde ise asgari tutarı 200 lira olmak üzere kredinin yüzde 4’üne kadar komisyon aldıkları belirtildi.

Açıklamada, konut kredisinde ise en az 600 lira olmak üzere çekilen miktarın yüzde 4,5’ine ulaşan tutarda komisyon tahsil edilirken, kredinin yüzde 2’sini bulan dosya masrafının yanı sıra 650 liraya kadar çıkan tutarlarda da uzman incelemesi ücretinin müşteriden alındığına dikkat çekildi. Açıklamada, konut kredisini vadesinden önce ödemek isteyenlere bile bankalara yüzde 2 oranında erken ödeme komisyonu vermek zorunda kaldıkları ifade edildi.



Kredi kartları

Bankalar kredi kartı müşterilerinden de her yıl önemli miktarlarda gelir elde edildiği belirtilen açıklamada, bu gelirlerin ilk kart veriliş ücreti, yıllık aidat, kart yenileme, ek kart ücreti, nakit çekim ücreti ve komisyonu gibi başlıklardan oluştuğu anlatıldı. Genellikle kredi kartlarında ilk yıl ücret talep etmeyen bankaların, sonraki yıllarda müşterilerinden kartın türüne ve bankaya göre değişmekle birlikte kartın türüne ve limitine göre 500 liraya kadar yıllık üyelik ücreti alabildiği, ek kredi kartı sahiplerinden ise 2 lira ile 40 lira arasında yıllık üyelik ücreti tahsil edildiği ifade edilen açıklamada kredi kartından nakit çekmek isteyenlerin ise yüzde 2,91 oranındaki faizin yanı sıra çektiği miktarın yüzde 3’üne kadar komisyon ödemek zorunda kaldığı belirtildi.

Sinan Aygün




ATO Başkanı Aygün

ATO Başkanı Sinan Aygün, bankaların ücret, komisyon ve hizmet bedellerini yıllardır "tatlı kar kapısı" olarak kullandığını ancak artık bu kapının kapatılmasının zamanının geldiğini bildirdi. Aygün, bankaların, "kamudan aldıkları bankacılık işlemleri yapma yetkisini" ücret ve komisyon uygulamalarında keyfi kullandıklarını ve bu alanda tam bir karmaşa yaşandığını belirtti. Aygün, "Komisyon, bankaların misyonu oldu" dedi.

Aygün, Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz ve Türkiye Bankalar Birliği Başkanı Ersin Özince’ye birer mektup yazarak, Merkez Bankası ve Bankalar Birliği’nin olaya seyirci kalmayıp bu konudaki yasal yetkilerini kullanmaya çağırdı.

Aygün, Yılmaz’a yazdığı mektupta Merkez Bankası’nın bankaların, müşterilerine sundukları hizmetler karşılığında tahsil edecekleri masrafları serbestçe belirleme olanağı tanımasının, bankaların keyfi uygulamalarda bulunmalarına yol açtığını ifade ederek, "Merkez Bankası’nın Bakanlar Kurulu tarafından kendisine verilen yetkisini kullanarak, Bankaların hangi işlemlerden ücret, komisyon, masraf adı altında ücret talep edebileceğini, hangi işlemlerde bu tür taleplerde bulanamayacağını belirlemesinin büyük bir ihtiyaç olduğu ortadadır" dedi.

Aygün, Özince’ye yazdığı mektupta da Birliğin, yetkisini kullanarak, bankaların müşterilerine sundukları hizmetler karşılığında tahsil edecekleri komisyon ücret ve masraflar konusundaki "keyfiliği" ortadan kaldırması gerektiğini söyledi. Aygün, "Bankaların, tekel konumunu kötüye kullanarak, yaptıkları masraftan çok daha yüksek miktarlarda ücret ve komisyonlar talep etmelerinin önüne geçmenin, vatandaşların mağduriyetini ortadan kaldırmanın yanı sıra, bankacılık sektörüne yönelik güveni de artıracağından kuşku duymamaktayız" dedi.