Merkez Bankası, Kurban Bayramı arifesinde biri bankaları diğeri de reel sektörü rahatlatacak 2 karara daha imza attı. Bankaların döviz cinsi zorunlu karşılık oranlarını 2 puan düşürerek yüzde 9’a indiren Merkez Bankası, ihracat reeskont kredisi limitini de 2 kat artırarak 1 milyar dolara çıkardı. Merkez Bankası, bankaların 2.5 milyar dolarını serbest bırakmış oldu.
Merkez Bankası, son dönemde küresel kredi piyasalarında yaşanan sorunların ekonomi üzerindeki etkilerini azaltmak amacıyla alınan önlemlere ek olarak, dün 2 önlemi daha devreye soktu. Bunlardan ilki, munzan (zorunlu) karşılık puanının döviz mevduatta düşürülmesi oldu. Bankacılık sektörünün uzun süredir dile getirdiği munzam (zorunlu) karşılık oranı indirilsin talebine yanıt veren Merkez Bankası, yüzde 11 olan yabancı para zorunlu karşılık oranını 2 puan azaltarak yüzde 9 düzeyine indirdi.
TL mevduatta değişmedi
Dünkü Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren "Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ", 28 Kasım tarihli zorunlu karşılık cetvelinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi. Türk Lirası mevduatlar için zorunlu karşılık oranı yüzde 6 olarak korundu.
2.5 milyar dolarlık kaynak
Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamaya göre, yabancı para zorunlu karşılık oranlarındaki indirimle bankacılık sistemine 2.5 milyar dolarlık ek döviz likiditesi sağlandı. Açıklamada, şöyle denildi: "Merkez Bankası, uluslararası piyasalardaki sorunların ekonomimiz üzerindeki etkilerini sınırlamak için üzerine düşeni yapmaya devam edecek. Bu doğrultuda, küresel kredi piyasalarındaki gelişmelerin niteliğine bağlı olarak ilave YTL ve döviz likiditesi önlemleri alınabilecek."
Tekrar indirim olabilir
Döviz likiditesindeki duruma göre bu oranın tekrar indirilebileceği ya da artırılabileceği belirtilen açıklamda, şu bilgiler de verildi: "Ters dolarizasyon sürecini desteklemek, YTL mevduatı ve kredileri teşvik etmek amacıyla yabancı para zorunlu karşılıklara faiz ödenmesi uygulamasına son verildi. Türk parası zorunlu karşılıklara ödenen faiz oranı bankamız gecelik borçlanma faiz oranının yüzde 75’i seviyesinden 80’i seviyesine çıkarıldı."
Reeskont kredi limiti 1 milyar dolara çıktı
MERKEZ Bankası’ndan bir diğer önlem de ihracatçı reel sektör için geldi. Banka ihracat reeskont kredisi limitini 500 milyon milyon dolardan 1 milyar dolara yükseltti. Konuyla ilgili açıklamada, ihracat reeskont kredisine kullanım kolaylığı getirildiği belirtilerek, yeni uygulama şöyle anlatıldı:
Akreditifli işlemlerde akreditif bedelinin Merkez’e temlik edilmesi şartı kaldırıldı.
Türk Eximbank tarafından uygulanmakta olan sevk öncesi ihracat kredisi kapsamına mal mukabili ihracatın finansmanı da dahil edildi.
İhracatın finansmanında reeskonta getirilecek senetlerde, yurt dışı bankalarca ödeme garantisi verilme şartı kaldırıldı.
Türk Eximbank ve diğer ticari bankaların ödeme garantisi yeterli görüldü.
Bu karar ne getirecek
Bankalar topladıkları mevduatların tamamını kendileri kullanamıyor. Zorunlu karşılık, mevduata karşılık, Merkez Bankası’nda tutmak zorunda oldukları oranı ifade ediyor.
Munzam karşılık bankanın varlığı olmakla birlikte, Merkez bunu para arzını kontrol etmek amacıyla kullanabiliyor.
Bankalar döviz mevduatın yüzde 11’ini, YTL’de ise yüzde 6’sını zorunlu karşılık olarak ayırıyordu.
Yeni uygulamayla ise bankalar 1000 dolarlık mevduat için 90 dolar zorunlu karşılık tutacak. TL’de ise bir değişiklik olmayacak. Buna karşılık, banka dövizdeki karşılığı için faiz almaktan vazgeçecek.
Yapılan bu değişikliğin amacı, reel sektör için daha fazla kredi yaratabilmek. Oranının düşürülmesiyle birlikte, zorunlu karşılıkların bir kısmı kullanılabilir rezerv haline geliyor. Bu da bankaların kredi tabanını artıyor.
