Myanmar ile Bangladeş, Myanmar’daki zulümden kaçarak Bangladeş’e sığınan Rohingya Müslümanlarının Myanmar'a geri gönderilmeleri konusunda anlaştı.
Salı günü bir açıklama yayınlayan Bangladeş, Myanmar ile varılan anlaşma doğrultusunda anlaşmanın uygulanmaya başlanmasından itibaren iki sene içerisinde Bangladeş'e kaçan yüz binlerce Rohingya Müslümanının iade edileceğini belirtti.
Bangladeş açıklamasında geri gönderileceklerin doldurması gereken form ve bilgiler konusunda anlaşıldığını aktarırken, anlaşmanın ne zaman uygulamaya gireceğine dair bir bilgi paylaşmadı.
Kasım 2017’deMyanmar ile Bangladeş liderleri Myanmar'dan komşu Bangladeş'e kaçmak zorunda kalan yüz binlerce Rohingya Müslümanı'nın geri dönüşü için bir anlaşma imzalamıştı.
Myanmar: Süreç 23 Ocak'ta başlayacak
Konuyla ilgili kendi açıklamasını yayınlayan Myanmar ise ilk geri gönderme işlemlerinin 23 Ocak’ta başlayacağını duyurdu.
Alman haber ajansı dpa’ya konuşan Myanmar Sosyal Refah Bakanı Ko Ko Naing, 23 Ocak'tan itibaren günde ortalama 300 Rohingya Müslümanının işlemlerini yapmayı hedeflediklerini aktardı. Ancak uluslararası haber ajansı AFP’ye konuşan Bangladeş'in Myanmar Büyükelçisi Mohammad Sufiur Rahman, insanların fiziksel olarak geri gönderilmelerinin daha uzun zaman alacağını söyledi.
Myanmar yaptığı açıklamada Bangladeş'ten ayrıca bin civarında “isyancı”nın iade edilmesini istediğini belirtti.
Anlaşma kapsamında Bangladeş, sınırın kendi tarafında beş tane "transit kamp” kurmayı taahhüt etti. Bangladeş bu kamplarda geri gönderilecek mültecilerin işlemlerinin yapılacağını ve mültecilerin buradan Myanmar'daki iki kabul merkezine gönderileceğini aktardı.
Myanmar hükümetinin Rohingya Müslümanlarının yaşadığı Rakhayn eyaletinde 30 bin kişinin geçici olarak barındırılacağı 625 bina inşa ettiği bildirildi.
BM: Geri gönderimler güvenli ve gönüllü olmalı
Konuyla ilgili açıklama yapan BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, Myanmar hükümetinin mültecilerin "güvenli ve gönüllü” bir şekilde geri gönderilmelerini garanti etmesi gerektiğini belirtti.
Açıklamada, "Onların ne istediğini duymak gerçekten çok önemli. Ve onlar geri dönmeden önce bazı koşulların yerine getirildiğini görmek istiyorlar” denildi.
Rohingya Müslümanlarının Rakhayn eyaletinde geri gönderileceği yerleri görmek için davet edilmediğini ve eyalete girişlerine izin verilmediğini belirten BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, "Biz ve partnerlerimizin acil olarak ve kısıtlanmamış bir şekilde eyalete erişime ihtiyacımız var. Bu sayede durumu değerlendirip ihtiyacı olanlara destek sağlayabiliriz” dedi.
HRW: Anlaşma Rohingyaların isteklerini kapsamıyor
İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (Human Rights Watch) Asya biriminin başkan yardımcısı Phil Robertson ise Bangladeş ile Myanmar hükümetleri arasında varılan anlaşmanın Rohingya Müslümanlarının isteklerini kapsamadığını belirtti.
Robertson, "Rohingyaların, daha birkaç ay öncesinde onlara tecavüz eden ve onları öldüren Myanmar güvenlik güçlerinden korunması için hususlar nerede?” diye sordu.
Robertson, ayrıca vatandaşlık, serbest dolaşım ve geçim kaynağı gibi konuların neden tartışılmadığını da sordu ve bu konuların mültecilerin bilinçli bir seçim yapabilmeleri için gerekli olduğunu belirtti.
Birleşmiş Milletler verilerine göre 650 binden fazla Rohingya, Arakan'da faaliyet gösteren Müslüman ayrılıkçıların kurduğu Arakan Rohingya Kurtuluş Ordusu'nun Ağustos 2017'de bir polis karakoluna saldırı düzenlemesi sonucu Myanmar ordusu ile başlayan çatışmalar sebebiyle ülkelerini terk etmek durumunda kaldı.
BM, Myanmar ordusu tarafından evleri ateşe verilen, şiddet gören, tecavüze uğrayan ve öldürülen Rohingyalar’ın yaşadıklarını "etnik temizlik” olarak nitelendirmişti.
Uluslararası haber Ajansı Associated Press'in Aralık 2017'de Bangladeş'e kaçarak buradaki kamplarda yaşayan, yaşları 13 ile 35 arasında değişen 29 Rohingya Müslümanı kadın ve kız çocuğu ile yaptığı röportajlar, Myanmar güvenlik güçlerinin Rohingya Müslümanı kadınlara "yaygın ve sistematik" şekilde tecavüz ettiklerine dair iddiaları destekler nitelikte. Ancak Myanmar, ordusunun Rohingyalara şiddet uyguladığı ve kadınlara askerlerce tecavüz edildiğine yönelik suçlamaları geri çeviriyor.
Rohingyalar nüfusun büyük çoğunluğunun Budist olduğu Myanmar'da ayrı bir etnik grup olarak değil "Bengalli” yasadışı göçmenler olarak tanımlanıyor.
dpa/AFP/AP, DÇÜ/BK
©Deutsche Welle Türkçe
