Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan "OECD raporunda, küresel ekonominin 2020 yılında yüzde 4,2 gibi ciddi bir küçülme yaşayacağı öngörülmüştür. Küresel ticaretteki küçülme ise Dünya Ticaret Örgütü tarafından yüzde 9,2 olarak tahmin edilmektedir. Küresel ekonomi ve ticaretteki bu durum karşısında, Türkiye ekonomisi önemli bir direnç sergilemektedir. Yıl genelinde OECD gibi uluslararası kuruluşlar, Türkiye'yi ekonomisi en az daralacak ülkeler arasında göstermiştir" şeklinde konuştu.
TBMM Genel Kurulu, Meclis Başkanvekili Celal Adan Başkanlığında, Ticaret Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın 2021 yılı bütçelerini görüşmek üzere toplandı.
"Türkiye satın alma gücünde dünyanın 13'üncü en büyük ekonomisine sahiptir"
Pekcan, küresel kriz karşısında Türkiye’nin gösterdiği direncin en önemli etkeninin Türkiye'nin üretim ve ihracat alt yapısının oldukça sağlam ve dinamik olmasından kaynaklandığını söyledi. Pekcan, "Türkiye, bugün satın alma gücü paritesine göre dünyanın 13'üncü en büyük ekonomisine sahiptir. Bu yılki ihracatımız, pandemi nedeniyle gerçek potansiyelinin altında kalmıştır. Bununla birlikte, ihracatımızın yılın üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 33,8 oranında artmış olduğunun altını çizmek isterim" ifadelerini kullandı.
AB Komisyonu'nun, sonbahar tahminlerinde 2020 yılının son çeyreğinde AB ekonomisinin yüzde 6,6 oranında daralacağının öngörüldüğünü aktaran Bakan Pekcan, şöyle devam etti:
"En önemli pazarımızdaki bu gerilemeye rağmen, son çeyreğe ilişkin ekim- kasım aylarında ihracatımız, yüzde 2,3 oranında artış ile 33,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatta Yeni Ekonomi Programı 2020 hedefimizi yakalayacağımızı öngörüyoruz. IMF'ye göre 2020 yılında dünya ihracatının yüzde 11,7 azalması öngörülürken, ülkemizdeki ihracat düşüşü bu oranın altındadır. İlk 11 ayda, 23,1 milyar dolarlık altın ithalatımız söz konusudur. Bir sermaye aracı olan altını, dış ticaretimizden ayrıştırdığımızda, bu yıl ithalatın yüzde 3,6 düştüğünü ve ihracatın ithalatı karşılama oranının yüze 85,7 gibi önemli bir seviyede gerçekleştiğini vurgulamak gerekir. Geçtiğimiz yıl toplam küresel ihracattan aldığımız yüzde 0,96'lık pay, bugüne kadar Türkiye'nin küresel ihracat pazarından aldığı en yüksek paydır. 2020 yılı ocak- eylül döneminde, verisi açıklanan ülkeler itibarıyla, toplam ihracattan aldığımız payın yüzde 1,4 düzeyine çıktığı görülmektedir. Teknoloji sınıflandırması bakımından ihracatımızdaki en yüksek payı yüzde 35,7 ile orta- ileri teknoloji ürünler almaktadır."
Koronavirüs'le mücadelede atılan adımlar
Bakan Pekcan, pandemi sürecinde bakanlığının aldığı önlemleri şöyle sıraladı:
"Kovid ile mücadele kapsamında, özellikle mart ayından itibaren, dünya genelinde sınır geçişlerinin kapatılması veya kısıtlanması gibi ciddi tedbirler alındı. Bu kısıtlamalar uluslararası mal sevkiyatlarının gerçekleştirilmesi için önemli bir zorluğu beraberinde getirdi. Türkiye olarak bu duruma, çok hızlı reaksiyon göstererek; Habur, Kapıkule ve Kapıköy Gümrük Kapılarımızda ve Ro-Ro limanlarımızda temassız ticaret uygulamasını hayata geçirdik. Temassız ticaret ile ticari araçların giriş çıkış işlemleri için bazı tampon bölgeler belirledik ve buralarda konteyner, dorse ve şoför değişimi yapılmasını sağladık. İran ile temassız ticareti demiryolunda uyguladık. Hızlı biçimde devreye aldığımız bu operasyonlar sayesinde, sevkiyatların durma noktasına gelmesine engel olduk ve salgın öncesi dönemlere yakın bir sevkiyat akışını temin ettik. Pandemi sürecinde devreye alınan bir diğer yenilikçi uygulama sanal ticaret heyetleri ve sanal fuarlardır."
2021 yılı bütçesinde ihracatta devlet desteklerinin oranı yüzde 63 olarak öngörüldüğünü belirten Pekcan, "Bu yıl içerisinde, bugüne kadar ihracatçılarımıza yaklaşık 2.75 milyar TL destek ödemesi gerçekleştirilmiştir" dedi.
"Kredi kullandırımları 26,7 milyar dolara yükselmiştir"
Türk Eximbank'ın yıl içerisinde geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 6 artışla 41,9 milyar dolar finansman desteği sağladığını kaydeden Pekcan, "Kredi kullandırımları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11 artışla 26,7 milyar dolara yükselmiştir. Salgınla ilgili alınan devlet destekli tedbirler kapsamında 5 bin 471 krediye ilişkin 4,4 milyar dolar vade uzatım talebi karşılanmıştır. Toplam müşteri sayısı 2020 Kasım itibarıyla 12 bin 688’e ulaşmış olup, bu firmaların yüzde 71,8'i KOBİ'dir. Zorlu pandemi şartlarında müşteri sayısı ve müşteri içerisindeki KOBİ oranı korunmuştur. Banka ayrıca bu yıl 3 yeni finansal ürünü devreye almıştır" açıklamasında bulundu.
Esnaf ve sanatkarlara verilen destekler
Bakan Pekcan, esnaf ve sanatkârlara verilen desteklere ilişkin, "Bu süreçte hükümetimizce, iş dünyamız ile esnaf ve sanatkârımıza yönelik önemli destek mekanizmaları hayata geçirilmiştir. Salgından etkilenen sektörlerde mücbir sebep kapsamında muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin nisan, mayıs ve haziran ödemeleri 6’şar ay ertelenmiştir. İş yeri kiralamalarında stopaj 2020 sonuna kadar yüzde 20’den yüzde 10’a düşürülmüştür. 2020 yılı içinde, geçen yıllardan devirler hariç 962 bin 302 esnaf ve sanatkârımıza toplam 40,3 milyar TL tutarında faiz indirimli kredi kullandırılmıştır" bilgisini paylaştı.
Faiz indirimli kredilerin toplam bakiyesinin, 66,8 milyar TL'ye ulaştığını belirten Pekcan, "Ekonomik İstikrar Kalkanı tedbir paketi çerçevesinde, yıllık yüzde 4,5 faiz oranlı, 6 aya kadar ödemesiz uygulanabilen kredi imkânından 751 bin 721 esnaf ve sanatkârımız yararlanmış, toplamda 18,6 milyar TL tutarında kredi kullandırılmıştır. Finansal zorluklar yaşayan esnaf ve sanatkârlarımızın Halkbank’a olan kredi geri ödemeleri, 2020 yılı içerisinde 2 kez ertelemeye tabi tutulmuş olup bu kapsamda toplam 5,8 milyar TL tutarındaki kredi taksiti ertelenmiştir. Kredi ve kefalet kooperatiflerine olan gecikmiş borçları için de yapılandırma imkânı sağlanmış olup bu kapsamda yaklaşık 30 bin esnafımızın toplam 650 milyon TL tutarındaki gecikmiş borcu yapılandırılmıştır" dedi.
Gümrükler ve kaçakçılıkla mücadele
Bakan Pekcan, gümrük ve kaçakçılıkla ilgili mücadele kapsamında bakanlığının yaptığı çalışmalar hakkında da şu bilgileri aktardı:
"Bildiğiniz üzere, gümrüklerdeki alt yapımız ve gümrük süreçlerindeki etkinliğimiz dış ticaretimizin gelişimi açısından kritik önem arz etmektedir. Gümrüklerimizle ilgili öncelikle fiziki altyapıdan bahsedecek olursak; bu yıl Kapıkule, Hamzabeyli ve Öncüpınar Gümrük Kapılarındaki yenileme çalışmalarını tamamladık. Habur ve İpsala Gümrük Kapılarının modernizasyon çalışmalarını 2021 yılı ilk çeyreğinde tamamlamış olacağız. Gürbulak, Türkgözü ve Pazarkule Gümrük Kapılarının yenilenmesine ilişkin inşaat çalışmalarını da 2021 yılının ilk çeyreğinde başlatacağız. Alt yapı yatırımlarının yanı sıra, dijitalleşme ve milli teknoloji imkânlarının geliştirilmesi ile ilgili çalışmalarımızı da sürdürüyoruz. Dış ticarete konu eşya için gerekli belgeleri elektronik ortama aktarma çalışmalarımız kapsamında elektronik belge sayısını 2020'de 187'ye; Tek Pencere Sistemi kapsamındaki belge sayısını 159'a yükselttik. Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasını haiz firma sayımız 534'e ulaştı. Bu firmalarımız, 2020 yılının ilk 11 aylık döneminde ihracatımızın yüzde 29,1'ini ithalatımızın ise yüzde 34,7'sini gerçekleştirdi. İthalatta Yerinde Gümrükleme ve İzinli Alıcı uygulamalarını 2020 yılı içerisinde hayata geçirdik. Kaçakçılıkla mücadelede risk analiz etkinliğini artırmak ve görüntüleme kapasitesini güçlendirmek üzere TÜBİTAK ile makine öğrenmesine dayanan 'Veri Yönetimi ve Hedefleme Yazılımı Projesi' ile 'Tarama Ağı Projesini' yürütüyoruz."
Kaçakçılıkta önemli bir yol kat ettiklerini vurgulayan Bakan Pekcan, "Kaçakçılığa karşı mücadelemizin kararlılık ve etkinlikle sürdüğünü de vurgulamak isterim. Kaçakçılıkla mücadele operasyonlarımızı planlarken; ulusal ve uluslararası istihbaratın yanında az önce sizlere aktardığım ileri teknoloji ve metotlara dayalı risk analiz yazılımlarımızdan istifade ediyoruz. 2020 yılı içerisinde 8 uluslararası operasyon icra ettik. Gümrük muhafaza ekiplerimizce ocak ayından beri 3'ü rekor niteliğinde yakalama ile sonuçlanan 260 operasyonda toplam 8,2 ton uyuşturucu madde, 1 bin 879 ton kaçak akaryakıt ele geçirildi. Alkollü içki, sigara, ilaç, tıbbi malzeme ile diğer ürün ve eşyanın kaçakçılığı ile mücadele konusunda da önemli başarılar elde edilmiş olup, 3,7 milyar TL değerinde kaçak eşya ele geçirilmiştir" diye konuştu.
