AYM, daha önce verdiği hak ihlali kararlarının gereği yerine getirilmeyerek, Behzet Çakar ve Erol Eşrefoğlu (Evcil) adlı kişilerin hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Anayasa Mahkemesi (AYM), kararlarını uygulamakta direnç gösteren yerel mahkemeleri ilgilendiren iki ayrı karara imza attı. AYM, daha önce verdiği hak ihlali kararlarının gereğinin yerine getirilmeyerek, Behzet Çakar ve Erol Eşrefoğlu’nun (Evcil) kişi hürriyeti ve güvenliği haklarının ihlal edildiği sonucuna vardı.
Bitlis’te 1994 yılında gözaltına alınan Behzet Çakar ve iki arkadaşı, avukatları olmadan yapılan emniyet ve savcılık sorgularının ardından, "PKK üyesi oldukları ve bazı eylemlere katıldıkları" iddiasıyla tutuklanmış, haklarında Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde (DGM) dava açılmıştı.
Davada Behzet Çakar'ın iki arkadaşı müebbet hapse mahkum edilmiş, Çakar'a ise 18 yıl 11 ay hapis cezası verilmişti. 2003-2007 yılları arasında tahliye edilen her üç sanık hakkındaki kararlar, Yargıtay tarafından bozulmuş, kapatılan Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden yapılan yargılamada, Behzet Çakar'ın iki arkadaşı yeniden müebbet, Çakar ise örgüt üyeliği suçundan 12,5 yıl hapis cezasına mahkum edilmişti. Bu cezaların Yargıtay tarafından onanması üzerine Çakar, avukatları olmadan sorguları yapılıp mahkum edildikleri gerekçesiyle AYM'ye başvurup yeniden yargılama talebinde bulunmuştu.
AYM, 13 Eylül 2018'de aldığı kararında, talebi yerinde bularak adil yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle başvurucunun yeniden yargılanmasına hükmetti.
Mahkeme kararı uygulamadı
Bu karar üzerine yargılanmanın yenilenmesi ve başvurucular hakkındaki infazların durdurulması talebiyle Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ne başvuru yapıldıysa da mahkeme Çakar'ın infazını durdurmadı.
Behzet Çakar da yeniden AYM'ye başvurdu. Bu arada yeniden yapılan yargılama kapsamında Çakar, 10 Eylül 2019'da infazı durdurularak tahliye edildi.
Şahin Alpay ve Enis Berberoğlu hatırlatması
Daha önce alınan kararın yerel mahkemece uygulamaması nedeniyle ikinci kez yapılan başvuruyu inceleyen AYM, daha önce verdiği Şahin Alpay, Enis Berberoğlu vb diğer bazı kararları hatırlattı.
Hakimler AYM'nin, ihlale konu mahkumiyet hükmünün ortadan kaldırılması gerektiğini belirlemesi halinde, derece mahkemelerinin ihlal kararı üzerine yeniden yapılacak yargılamada önceki kararın kaldırılması hususunda herhangi bir takdir yetkisi bulunmadığına hükmetti. Özetle AYM kararının tartışmasız olduğuna vurgu yaptı.
AYM ayrıca, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkına müdahale edilmiş olması dolayısıyla Behzet Çakar'a 40 bin TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
Erol Evcil de AYM'ye başvurdu
Alattın Çakıcı'nın arkadaşı ve Nesim Malki cinayetinin azmettirici olarak tanınan, resmi kayıtlarda adı Erol Eşrefoğlu olan Erol Evcil de hakkında kesinleşen mahkumiyet hükmü üzerine 2015 yılında AYM’ye ilk bireysel başvurusunu yapmişti.
AYM, yaptığı değerlendirmede, yeniden yargılama yapılmasına hükmettiyse de yerel mahkeme, hapis cezasının infazının durdurulması yönündeki AYM kararını uygulamayı reddetti. Bunun üzerine Eşrefoğlu (Evcil), AYM’ye ikinci defa bireysel başvuruda bulundu.
AYM, yaptığı değerlendirmede, olayda çözümlenmesi gereken temel meselenin, AYM tarafından verilen bir ihlal kararı üzerine yenilenen yargılamada infazın durdurulmamasının kişi hürriyeti ve güvenliği hakkını ihlal edilip edilmediğinin olduğunu belirtti. AYM’nin Eşrefoğlu (Evcil) kararında şu tespitlere yer verildi:
"Başvurucunun iddialarının özü, kanun hükümlerinin yanlış yorumlanması nedeniyle hukuken geçerli bir karar olmadan hürriyetinden yoksun bırakılması olduğundan, başvurunun bu bölümündeki iddiaların kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı kapsamında incelenmesi gerekir. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden bulunmadığı anlaşılan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir."
ANKA / ETO,ET
© Deutsche Welle Türkçe
