T24 - Abdullah Öcalan'ın şikâyet ettiği cezaevini inceleyen Avrupa Konseyi İşkenceyi Önleme Komitesi (CPY), "Doğal ışık yetersiz ancak hücrelerdeki donanım iyi. Malzemeler yüksek standarda sahip. Öcalan ile mahkûmlara kötü muamele yok" tespitlerini yaptı. BDP komitenin karalarını siyasi ve taraflı olarak değerlendirirken, CPT belgelerini referans olarak kabul eden AİHM kararlarının da etkileneceğin belirtildi.
Avrupa Konseyi İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT), Abdullah Öcalan’ın kamuoyunu uzunca süre meşgul eden tutukluluk koşullarıyla ilgili iddialara son noktayı koydu. CPT, Öcalan’ın tutuklu bulunduğu İmralı’daki cezaevinin “Avrupa standartlarına uygun” olduğuna karar verdi.
CPT, 2001’den bu yana Türkiye’den Öcalan’ın ya “F tipi” bir cezaevine gönderilmesini, ya da İmralı’da “F tipi” koşullarının yaratılmasını talep ediyordu. CPT Başkanı Mauro Palma önderliğindeki bir heyetin, 26-27 Ocak’ta İmralı’ya yaptığı ziyarette elde ettiği verilere dayanan rapora göre, Türk hükümetinin Strasbourg’dan gelen tavsiyeler doğrultusunda yaptığı iyileştirmeler yerinde bulundu.
Milliyet gazetesinden Güven Özalp'in haberine göre Türkiye’nin onayı üzerine yayımlanan 15 sayfalık rapor özetle şöyle:
Hücre koşulları
- Öcalan da dahil olmak üzere tüm tutuklular tek kişilik hücrelerde kalıyor. Toplamda dokuz hücre var. Bunlardan 6’sı 24’er metrekarelik bireysel avlulara, diğer 3 hücre ise 75 metrekarelik ortak faaliyet alanına açılıyor.
- Tüm hücreler aynı tasarıma sahip ve CPT’nin daha önce ziyaret ettiği F tipi cezaevlerindeki hücrelerle benzer özellikler taşıyor. Hücreler, 2 metrekarelik tuvalet hariç 9.8 metrekarelik alana sahip.
- Hücrelerdeki donanım iyi. Her hücrede yatak, küçük bir masa, iki sandalye, metal dolap ve lavabolu küçük bir mutfak yer alıyor.
- CPT’nin hücrelerle ilgili olarak belirlediği en önemli eksiklik doğal ışık yetersizliği. Tutuklular kitap okumak için elektriği açmak durumunda kalıyor. Öcalan’ın hücresinin avluya bakan kısmındaki kapı, kendisinin talebi üzerine cam kapıyla değiştirilmiş olmasına rağmen doğal ışık yetersiz.
Yüksek standart
- Tutukluluk alanındaki malzemeler genel olarak yüksek standarda sahip. Neme karşı alınan önlemler etkili. Hücrelerdeki tuvaletlerin, kapısı da olan kapalı bölümlerde bulunması not edilmeyi hak eden bir düzenleme.
- İmralı Cezaevi’nde spor odasında bir masa tenisi masası var. İki oda da hobi odası olarak tasarlandı..
- Öcalan da dahil olmak üzere İmralı’daki mahkûmların herhangi bir fiziksel kötü muameleye uğramadıkları CPT’nin tespitleri arasında yer aldı.
- 4 Şubat’tan bu yana açık hava faaliyetleri günde 2 saatten günde 4 saate yükseltildi. Öcalan ise aldığı iki disiplin cezası nedeniyle bu genişletilmiş haktan yararlanamıyor. Yetkili birimlerin “iyi hal” kararı vermesi halinde bu haktan yararlanacak.
- Tutukluların günlük gazetelere erişimine haftada bir kez izin verilirken artık iki kez izin veriliyor.
- Tutulklulara haftada bir kez birbirleriyle konuşma hakkı tanınırken bu hak haftada 3 saate yükseltildi.
- Mahkûmlar için boyama, el işleri, masa tenisi, satranç, dama, voleybol ve basketbol gibi etkinlikler devereye sokuldu. Bunları boncuklu kenar süslemeciliği, bakır ve ağaç oymacılığı, bağlama, tavla, bilardo, minyatür futbol, badminton ve kütüphane izleyecek.
- Tutuklular haftada 36.5 saat hücre dışında kalabiliyor. Bunun 8.5 saatini birlikte geçiriyorlar. Yakın gelecekte ortak faaliyetlere 2 saat daha eklenecek.
- CPT, açık hava faaliyetlerinde yeni bir alan yaratılmasını talep ediyor.
CPT, orta vadede tutukluların günde 8 saat kadarlık bir süreyi hücre dışında geçirmesinin sağlanmasını istiyor. CPT, diğer tutuklular gibi Öcalan’ın da hücresine bir televizyon yerleştirilmesini talep ediyor. Türk makamları Öcalan’a disiplin cezası nedeniyle televizyon verilmediğini açıkladı.
Dış dünyayla temas
- Öcalan’ın avukatlarının ve ailesinin İmralı’ya gelişlerindeki belirgin düzelme memnuniyetle karşılanıyor. 2009’da mümkün olan 52 haftalık ziyaretten 42’sinin belirlenen gün ve saatte yapıldığı, 7 ziyaretin ise hava koşulları nedeniyle bir gün sonra gerçekleştiği belirtiliyor.
- Öcalan’a açık görüşme izni verilmiyor. CPT, tüm mahkûmların ayda bir kez açık görüş yapmasını sağlayacak önlemlerin alınmasını istiyor.
- Öcalan’ın, ailesiyle telefon görüşmesi yapmasına izin verilmesi isteniyor.
Sağlık kontrolleri
- Adada bulunan pratisyen hekimin acil durumlar için eğitimli olmadığı ifade ediliyor. Etkili doktor isteniyor.
- Öcalan’ın sağlık durumu 2007’den bu yana iyileşme gösterdi. Alerjisi sürerken psikolojik durumu daha iyi.
- Öcalan her gün sağlık kontrolünden geçiriliyor. Doktorların sürekli değişmesi nedeniyle tibbi istişare olmaması CPT’nin dikkat çektiği olumsuzluklar arasında yer aldı.
CPT, Öcalan’ı bir yılda 90 farklı doktorun muayene ettiğine dikkat çekti.
BDP: Siyasi ve taraflı
BDP, "Komite’nin, terörist Abdullah Öcalan"ın mahkûmiyet koşullarının uluslararası standartlara uygun olduğu ve tecrit iddialarının geçerli olmadığı yönündeki açıklamasını “siyasi ve taraflı” buldu.
BDP Grup Başkanvekili Ayla Akat Ata, Öcalan için “sayın” ifadesini kullanarak, “Keşke İmralı Cezaevi’ndeki koşulların düzeltilmesi, Türkiye’de bir çatışma zeminine neden olmadan gerçekleşmiş olsaydı. Ciddi bir hukuk mücadelesi verilerek bu süreç sağlanmıştır” dedi.
BDP Diyarbakır Milletvekili Akın Birdal raporu şaşırtıcı bulduğunu belirtti: “İmralı’daki tecrit koşulları sürüyor. Radyo ve televizyon izlettirilmiyor, gazeteler verilmiyor. Hafta bir telefonla konuşması, belirlenen üç kişiyle görüşme yapması gerekirken yaptırılmıyor. Avukatlarıyla görüşmeleri bile hava koşulları gerekçe gösterilerek konjonktüre göre erteleniyor. Taraflı bir rapor.”
AİHM kararı etkilenecek
İmralı’daki değişikliklerin yarattığı ilk somut sonuç ise CPT’nin, 2008’de başlattığı “uluslararası kamuoyuna şikayet sürecini” durdurması oldu.
CPT’nin kendisiyle işbirliğine gitmeyen ülkeler hakkında kamuoyuna bilgi verme amacıyla kullandığı bu süreç, mevcut şartlar altında durdurulmuş olsa da koşullarda meydana gelebilecek bir kötüleşme halinde tekrar aktive edilebiliyor.
CPT raporu, Öcalan’ın tutukluluk koşulları nedeniyle AİHM’nin Türkiye aleyhine açtığı dava üzerinde de doğrudan etki yaratma potansiyeline sahip. AİHM, CPT’nin hazırladığı belgeleri referans olarak kabul ediyor.
