Astana zirvesinde Suriye’deki taraflar için kilit öneme sahip İdlib için uzlaşmaya karar verildi. Türkiye, Rusya, İran ve rejim ‘çatışmasızlık bölgesi’ ve el Kaide’nin Suriye kolu olan Heyet Tahrir Eş Şam’a (HTŞ) operasyon için anlaştı. Ankara, daha önce çekince koyduğu operasyona ‘muhaliflere dokunulmaması’ şartıyla ‘evet’ dedi.
Karar gazetesinden Hilal Öztürk’ün haberine göre, Suriye’deki iç savaşa çözüm için başlatılan Astana görüşmelerinin 6’ncısında çatışmasızlık bölgeleri formülünün İdlib için de uygulanması kararlaştırıldı. Önceki zirvede garantör ülke olarak ilan edilen Türkiye, Rusya ve İran ile şam yönetimi Suriye’nin sayasi geleceği için anahtar olarak görülen İdlib’te çatışmasızlık bölgelerinin oluşturulması için mutabakata varırken, El Kaide bağlantılı Heyet Tarir Şam’a 3’lü operasyon için de el sıkıştı. Karar’ın edindiği bilgiye göre, Türkiye, YPG’nin kente girme ihtimali, göç dalgası ve sivil kayıplar gibi nedenlerle sıcak bakmadığı operasyona şartlı ‘evet’ dedi. Ankara’nın ‘muhaliflere operasyon yapılmayacak, harekattan sonra bölgede kalmaya devam edecekler’ şartını Rusya ve İran’ın kabul ettiği öğrenildi. 3 ülkenin İdlib’e yapacağı ortak harekatta Türkiye’nin muhaliflerin, Rusya ve İran’ın ise rejimin kontrolündeki bölgelerde askeri olarak konuşlanacağı kaydedildi.
Türkiye böylece muhaliflere Rusya ve İran’ın müdahalesini engelleyecek ve HTŞ’ye yapılacak askeri müdahaleden olumsuz etkilenmemelerini sağlayacak güvenlik duvarı oluşturacak. İdlip’te muhaliflerin bulunduğu bölgelerde konuşlanacak Türk askerleri sivillerin korunmasını da sağlayacak. Rejim kontrolündeki bölgelerde ise Rusya ve İran’ın askeri varlığı olacak. Astana zirvesinden günler önce bölgedeki Rus güçlerinin bazı noktalarda harekete geçmesi ise dikkat çekti. İbdib’in güneyinde Esad rejiminin kontrolündeki alanlarda Rus askerleri kontrol noktaları oluşturmaya başladı. Rusların, İbdib’e giriş çıkışları kontrolleri altına almaya başladığı öğrenildi. Ancak planda çok fazla değişken olması nedeniyle kaynaklar ‘Operasyonun ayrıntıları Ekim ayında yapılacak 7. Astana zirvesine kadar netleşir ya da ya da her an harekat başlayabilir” değerlendirmesi yapıyor.
Koordinasyon merkezi kurulacak
Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise üç ülkeden gözlemcilerin, çatışmasızlık bölgesinin sınırlarını oluşturan güvenlikli bölgelerde oluşturulacak kontrol ve gözlem noktalarında konuşlandırılacağı belirtildi. Açıklamada “Gözlemci kuvvetlerin asli görevi, rejim ve muhalefet arasında çatışma yaşanmasını engellemek ve olabilecek ateşkes ihlallerini izlemek olarak tanımlandı. Gözlemci kuvvetlerin faaliyetlerinin eşgüdümü, üç garantör ülke arasında oluşturulacak Müşterek Koordinasyon Merkezi tarafından sağlanacak. Açıklamada “Türkiye muhalefetin garantörü sıfatıyla sahadaki muhaliflerin değerlendirmelerini de dikkate alarak mutabakatın hayata geçirilmesinde belirleyici rol oynadı” denildi. Tablonun netleşmesi için 7. Astana zirvesinin yapılacağı Ekim’e randevu verildiği belirtilirken, operasyonun her an başlayabileceği ifade ediliyor.
Suriye’deki son sahneden kritik adım
Türkiye, Rusya ve İran, Astana süreciyle Suriye’deki çatışmasızlık dönemini başlatmıştı. İdlib’in Heyet Tahrir Şam’ın kontrolüne geçmesinin ardından kentin teröristlerden temizlenmesi, Suriye’nin siyasi geleceği ve aktörlerin konumu açısından en kritik adım halini aldı. Çevresiyle birlikte 6 milyon Sünni Suriyelinin yaşadığı kente yapılacak askeri operasyonun, ağır sivil kayıplara, Türkiye’ye milyonlarla ifade edilecek göç dalgasına ve Suriye’nin geleceğini etkileyecek demografik dönüşüme neden olma ihtimali Ankara’nın askeri müdahaleye çekinceli yaklaşmasına neden olmuştu. Ankara’nın, YPG ile birlikte hareket eden ABD ile Fransa ve Rusya’nın operasyonu gündemine almasının ardından, Astana’da askeri müdahale yeşil ışık yakması kaçınılmaz hale geldi. Türkiye’nin muhaliflerin İdlip’deki varlığını sürdürmesi için koyduğu şartların bölgenin geleceği için kritik öneme sahip olduğu belirtiliyor.
Afrin İçin ÖSO’dan liste istendi
Türkiye’nin YPG’nin temizlenmesi için uzun süredir hazırlandığı Afrin operasyonunun önümüzdeki hafta sonu başlayabileceği iddia edildi. Türkiye’nin Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) güçlerinden savaşçı ve mühimmat sayısını kesin olarak bildirmesini istediği öğrenildi. Fırat Kalkanı operasyonu öncesi de aynı durumun yaşandığına dikkat çekiliyor. İdlib’e de eşzamanlı bir operasyon gerçekleşebileceği gelen bilgiler arasında.
