Cezaevlerindeki hak ihlalleri konusunda çalışan Tutuklu Aileleri İle Dayanışma Derneği (TUAD), Türkiye'de 100'e yakını ağır olmak üzere 700 kadar hasta tutuklu ve hükümlü olduğunu tahmin ediyor.
Yazar Aslı Erdoğan bu kişilerden biri. 56 gündür tutuklu olan Erdoğan'ın avukatı Erdal Doğan, çeşitli sağlık sorunları olan yazarın her hastaneye sevkinin, "işkence ve kötü muamele hâli" yarattığını söyledi.
Erdoğan, kapatılan Özgür Gündem gazetesinin Yayın Danışma Kurulu üyesiydi. İstanbul 8. Sulh Ceza Hakimliği'nin gazete hakkında verdiği kapatma kararının ardından 17 Ağustos'ta gözaltına alınmış, iki gün sonra da tutuklanarak Bakırköy Kadın Cezaevi'ne gönderilmişti.
Yazar, cezaevinden Cumhuriyet gazetesine gönderdiği ve 24 Ağustos'da yayımlanan mülakatında havalandırmaya çıkarılmadığını ve kendisine içme suyu verilmediğini söylemişti. Ayrıca astım, pankreas ve sindirim sistemindeki sorunlara ve şeker hastalığının diyabete dönüşmesi riskine rağmen, beş gün ilaçlarının verilmediğini de anlatmıştı.
Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü bir açıklama yaparak, Aslı Erdoğan'la ilgili iddiaların "gerçeği yansıtmadığını", yazara ilk kabul muayenesinde "IBS (irritabl bağırsak sendromu) ve astım teşhisi" ile reçete edilen ilaçların, 23 Ağustos'ta teslim edildiğini kaydetmişti.
BBC Türkçe'ye bilgi veren Aslı Erdoğan'ın avukatlarından Erdal Doğan, Adalet Bakanlığı'nın açıklamasıyla ilgili olarak, "İlk başta ilaçları verilmemişti, konu gündeme gelince ilaçları seri bir şekilde verilmeye başlandı" dedi.
Erdal Doğan, Erdoğan'ın pankreas sorunu için gerekli diyetin ise hâlâ uygulanmadığını söyledi.
BBC Türkçe, şikayetlerle ilgili olarak Adalet Bakanlığı'ndan görüşme talebinde bulundu, ancak bu talebe haberin yayınlandığı Cuma günü öğle saatlerine kadar yanıt verilmedi.
Avukat Doğan, müvekkilinin sağlık şikayetleri üzerine, cezaevi tabipliğine dört kez, her seferinde ambülans yerine sevk aracında, "elleri kelepçeli bir şekilde" götürüldüğünü ve muayene edilmeden geri gönderildiğini söyledi. Doğan ayrıca, müvekkiline gerekli bir boyun yastığını haftalardır cezaevine sokamadıklarını ve koğuşların ısıtılmadığını aktardı.
Türkiye'deki hak örgütleri, Erdoğan'ın ağır sağlık sorunlarına rağmen maruz kaldığı koşulların "kabul edilemez" olduğunu belirtiyor.
Aslı Erdoğan'ın tutuklanmasına gerekçe olarak Özgür Gündem'de yayımlanan "Bu senin Babandır", "Ayların En Zalimi", "Faşizmin Güncesi: Bugün" ve Bir Delinin Tarih Okumaları" başlıklı yazıları da gösterilmişti.
Uluslararası üne sahip romancının tutukluluğuna dünya çapında edebiyatçılardan tepki gelmiş, Uluslararası Yazarlar Birliği (PEN) de Türk yetkililere, acilen temel ihtiyaçlar ve zaruri ilaçların sağlanması çağrısı yapmıştı.
Avukat Doğan, Aslı Erdoğan'ın iddianamesinin ise hâlâ hazırlanma aşamasında olduğunu ve tutuklamaya yaptıkları itirazların, gerekçesiz olarak reddedildiğini söyledi.
Dün tutukluluğuna yapılan itiraz İstanbul 10. Sulh Ceza Hakimliği tarafından kabul edilerek tahliye olan gazeteci ve eski Zaman gazetesi yazarı Lale Kemal de, "hayati risk" taşıyan tutuklu gazetecilerden biriydi.
Tahliyeden önce BBC Türkçe'ye konuşan Kemal'in avukatı Ümit Kardaş, müvekkilinin beyin dahil vücudunun değişik organlarında kan pıhtılaşması olduğunu, daha önce bu nedenle Kemal'in kısmi felç geçirdiğini anlatmıştı.
30 Temmuz tarihinden bu yana Bakırköy Kadın Tutuklu Cezaevi'nde olan Lale Kemal'in, günde üç çeşit kan sulandırıcı kullanması, haftada birkaç kez kan tahlilinin yapılması gerekiyordu.
Ama cezaevi koşullarında sağlık kontrolleri yapılamayan Lale Kemal, hastaneye ilk sevkinde Aslı Erdoğan gibi "kelepçeli" olarak götürüldü. Avukatının dilekçe vermesinin ardından, yazarın hastaneye ikinci sevki ise kelepçesiz oldu.
Kemal'in sağlık koşulları nedeniyle de tahliyesi daha önce reddedilmişti ancak dün yapılan incelemede mahkeme talebi kabul etti.
Lale Kemal ve yine aynı mahkeme tarafından tahliye edilen gazeteci Nuriye Ural (Akman), 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Zaman gazetesinin eski çalışanlarına ve yöneticilerine yönelik yürütülen soruşturma kapsamında tutuklanmışlardı.
Peki ağır hastalığı olduğu bilinen tutuklular için uyulması gereken yasal bir çerçeve var mı?
Aslı Erdoğan'ın avukatına göre, "Tutuklu ve mahkûmların İstanbul Protokolü, Ceza Mahkemesi Kanunu (CMK) ve Ceza İnfaz Yasası'na göre, ayrıca hasta hakları açısından, bütün sağlık sisteminden bir hasta olarak yararlanması ve insani muamele görmüş olması" gerekiyor.
Avukatları, Erdoğan için İstanbul Tabipler Odası aracılığıyla, Cezaevi İdaresi üzerinden gerekli girişimlerde bulunuyor.
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu da, TBMM'ye sağlık sorunları sabit olduğu halde Erdoğan'a neden ilaç verilmediği hakkında soru önergesi vermişti.
Avukat Erdal Doğan'a göre, Adalet Bakanlığı bu gibi soru önergelerine cevap vermiyor.
Doğan, "OHAL rejimi nedeniyle muhatap bulmak mümkün değil. Konuyu, nihai noktada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne taşıyacağız ve Birleşmiş Milletler'e (BM) ileteceğiz" diyor.
