Anayasa Mahkemesi, askeri mahkemelerdeki hukukçu olmayan subay üyelerin mahkemelerde bulunmasına ilişkin yasa hükmünün iptaline ilişkin kararın gerekçesini açıkladı.
Kararın gerekçesinde hâkimlerin kararlarını verirken özgür oldukları belirtildi. Gerekçenin yayımlanmasından sonraki bir yıl içinde asker üyelerin askeri mahkemelerden çekilme süreci tamamlanacak. Radikal gazetesinin haberine göre, Anayasa Mahkemesi, askeri mahkemelerde subay üyelerin bulunmasına ilişkin yasa düzenlemesinin iptal gerekçesini açıkladı. Gerekçe, dünkü Resmi Gazete’de yayımlandı. Oyçokluğu ile alınan iptal kararının yürürlüğünün bir yıl sonraya bırakılması kararı ise oybirliğiyle alındı. Buna göre askeri mahkemelerdeki subay üyelerin, 7 Ekim 2010 yılına kadar çekilmesi gerekecek.
‘Hâkim emir alamaz’
Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesi uyarınca askeri mahkemelerde iki askeri hâkim ve bir subay üyeden oluşuyor. Ancak Genelkurmay Başkanlığı nezdindeki askeri mahkeme, general ve amiralleri yargıladığı davalarda üç askeri hâkim ile iki general veya amiralden kuruluyor.
Mahkeme, askeri mahkemelerde bulunan subay üyenin kaldırılmasına ilişkin kararının gerekçesinde, “Hâkimlerin kararlarını verirken özgür olmaları, hiçbir dış baskı ve etki altında bulunmamaları, baskı yapılması kadar baskı yapılabilme ihtimalinin de bulunmaması, hâkimin kimseden emir almaması, hukuka ve vicdanına göre karar vermesi gerekir” denildi.
Komutan atıyordu
Gerekçede, askeri mahkemelerdeki hâkim üyelerin Milli Savunma Bakanı, Başbakan ve Cumhurbaşkanı’nca üçlü kararname ile atandığı, subay üyelerin ise hâkim üyelerin aksine askeri mahkemelerin kurulu olduğu komutanlıklardaki en üst komutan veya askeri kurum amiri tarafından her yılın aralık ayında o mahkemenin yetkisine giren birlik ve kurum mensupları arasından bir yıl süre ile atandığı hatırlatıldı.
Asker üyelerin yargılamda hâkim üyelerin sahip oldukları yetkiye sahip olduğu da şöyle anlatıldı:
“Askeri mahkemelerde görevlendirilen subay üyeler askeri hâkim olmadıkları ve bu görevi asıl görevlerine ek olarak yerine getirdikleri için, bunlara mesleki sicil verilmemekte, yükselmeleri genel kurallara göre yapılmakta ve sicilleri askeri hiyerarşi içerisinde kendi üstleri tarafından düzenlenmektedir.Askeri mahkemelerde bulunan subay üyelerin hiyerarşik düzene bağlı olan görevlendirilme süreci, sicillerinin düzenlenmesi, disiplin cezası verilmesi gibi hususlar göz önünde bulundurulduğunda; askeri mahkemelerde görev yaptıkları süre içerisinde de hiyerarşik ilişkinin devam ettiği, bu durumda, hâkim olarak sahip olmaları gereken bağımsızlıklarının meslekten hâkim olmadıkça sağlanamayacağı sonucuna varılmıştır. Buna göre iptali istenilen kuralın hakimleri bağımsızlığı ilkesi ile bağdaştırılması olanaksız olduğundan iptali gerekir.”
İptal sonrası oluşacak hukuksal boşluğa dikkat çekilerek “Kararın resmi gazetede yayımlanmasından başlayarak bir yıl sonra girilmesine karar verildi” denildi.
