Dünya genelinde ülkelerin askeri harcamalarındaki artış sürse de ABD’deki tasarruf önlemleri genele düşüş olarak yansıdı. SIPRI raporunda sadece silahlanmaya harcanan para değil, askeri birliklerin harcamaları ile personel ve idari harcamalar, araştırma, bakım ve inşaat harcamaları da dikkate alınıyor.
SIPRI’nin 2013 yılı silahlanma harcamalarına dair raporuna göre, ülkelerin hemen hepsi geçen yıl harcamaları artırdı. Buna rağmen dünya çapında askeri harcamalar yüzde 1,9 oranında azaldı. Bunun en önemli nedeni ise ABD’nin özellikle de Irak’tan çekildikten sonra savunma harcamalarında yaptığı kısıntılar. ABD, dünya çapında 1 milyar 747 milyon dolar olan harcamaların üçte birini aşkın bölümünü tek başına karşılıyor.
NATO başı çekiyor
Sadece ABD değil, NATO’nun Almanya ve Polonya dışındaki Batı Avrupalı üyeleri de ekonomik krize paralel olarak askeri harcamalarda tasarrufa gitti. Pek çok üye ülkedeki tasarruf önlemlerine rağmen NATO askeri siparişlerde dünyada başı çekiyor. Hamburg’dan Barış Araştırmaları ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü Direktörü Prof.Dr.Michael Brzoska,“NATO rakamlarını topladığınızda dünya çapında askeri harcamaların hala üçte ikisini oluşturuyor” dedi.
Rusya ve Çin kesenin ağzını açtı
Rusya da askeri harcamaları artırıyor. Brzoska, Rusya’da askeri harcamaların GSMH’ya oranının 15 yıldır ilk kez ABD’dekinden yüksek olduğuna dikkat çekti. Rusya, SIPRI’nin genel değerlendirmesinde ise üçüncü sırada yer alıyor. İkinci sıradaki ülke ise askeri harcamaları yüzde 7,4 oranında artıran Çin Halk Cumhuriyeti.
SIPRI araştırmasının direktörü Samuel Perlo-Freeman, Çin’den gelen rakamların çok şeffaf olmadığını, bu nedenle askeri harcamaların nerede kullanıldığını söylemenin zor olduğunu belirtiyor ve ekliyor:
“Asker maaşlarını artırıyorlar, kışla, üs, kamp ve askeri tesisleri iyileştiriyorlar. Ancak tabii ki silah ve talimlere yönelik harcamaları da artırıyorlar.”
Silah ve petrol hesapları
Ortadoğu’da da askeri harcamalardaki artış sürüyor. Uzmanlar yıllardır devam eden bu artış eğiliminde sadece siyasi gerilimlerin değil, yüksek petrol gelirlerinin de etkili olduğu görüşünde. Örneğin Suudi Arabistan dünya çapında askeri harcamaları en yüksek dördüncü ülke. Samuel Perlo-Freeman askeri harcamaların bir başka boyutuna dikkat çekiyor:
“Askeri harcamalar aynı zamanda petrol paralarını özel banka hesaplarına transfer etme imkanı sunuyor. Bu da askeri harcamaları daha da cazip hale getirebiliyor.”
Afrika’da da askeri harcamalar 2013’te bir önceki yıla göre yüzde 8,3 oranında arttı. Başta Nikaragua, Guatemala ve Honduras olmak üzere Orta Amerika ülkelerinde de askeri harcamalar yükselişte. SIPRI uzmanları, bunda uyuşturucu kartellerine karşı yürütülen savaşın önemli rolü olduğu görüşünde. Latin Amerika genelinde askeri harcamalarda ise hafif bir artış kaydedildi.
Nüfus dengeleri değişiyor
Hamburg’dan Barış Araştırmaları ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü Direktörü Prof.Dr.Michael Brzoska, dünya genelinde askeri harcamalarda artışın önümüzdeki yıllarda da süreceği öngörüsünde bulunuyor ve nedenini şöyle açıklıyor:
“Uluslararası politikada diğer alanlarda da büyük bir dönüşüme tanık oluyoruz. Çin, Rusya, Hindistan gibi aynı zamanda kalabalık nüfusa sahip ülkeler karşısında Batı’nın ağırlığı azalıyor. Dolayısıyla bu, nüfus rakamlarına bakıldığında onlardan beklenecek konuma yetişmeleri anlamına geliyor.”
