Kadınlarla erkeklerin bir arada çalıştığı karma işyerlerinin yaygınlaştığı ülkede, artık dar etekli kadın yöneticilere bile rastlanabiliyor. Sırada kadınların araç kullanma özgürlüğü var.
Amerikan haftalık haber dergisi Time, Suudi Arabistan’da kadın hakları konusunda “sessiz bir devrim” yapıldığını yazdı. Time’ın son sayısında kapak konusu yaptığı haberde, Suudi kadınların giderek daha fazla hak ve özgürlüğe kavuştuğu belirtildi.
Başkent Riyad’daki medya şirketi Rotana’nın ofisini New York ve Londra’dakilerle karşılaştıran dergi, bu binada da “modayı takip eden çalışanların, maaşlarının büyük kısmıyla aldıkları ayakkabılarla sendeleyerek yürüyen asistanların ve dar etekli yöneticilerin” bulunduğunu yazdı. Rotana’da kadınlarla erkeklerin yan yana çalıştıklarını da belirten dergi şöyle yazdı:
“Suudi erkeklerin böyle durumlara alışmaya başlaması gerekebilir. Rotana, sahibi olan Prens ElVelid Bin Talal Bin Abdülaziz Âl Suaud tarafından korunan bir anomali olabilir. Ancak Suudi Kraliyet Ailesi’nin bazı üyeleri, özellikle de Kral Abdullah’ın yönetiminde krallık yavaş yavaş değişiyor. Kadınlarla erkeklerin birlikte çalıştıkları işyerleri, özellikle bankalar ve iyi hastaneler giderek yaygınlaşıyor. Hükümet kadınlar için özel üniversiteler yaptırarak kadınlara eğitim fırsatını genişletiyor, geçen ay da ülkenin ilk karma üniversitesi açıldı. Devlet, kadınların işgücüne katılmasını teşvik etmeye çalışıyor ve kadınlarla çocukları aile içi şiddetten korumak için projelere sponsorluk ediyor.
‘Kadınlar geliyor’
Kral tarafından, 156 üyeli bir danışma meclisi olan Şûra Konseyi’ne atanan 6 kadından biri olan Dr. Maha El Munif, “Verilen mesaj şu: Kadınlar geliyor! Kral ve siyasi sistem bunun zamanının geldiğini söylüyor. Şimdilik küçük adımlar atılıyor, ancak dev adımlar geliyor” dedi.
Suudi Arabistan’ın Batılı müttefikleri, 19 hava korsanından 15’inin Suudi Arabistan’dan geldiği 11 Eylül 2001 saldırılarından bu yana ülkede sosyal ve siyasal reformlar yapılması için baskı uyguluyor. Geçen şubat ayında Kral Abdullah hükümetteki eski kafalı isimleri görevden alarak kabinede büyük bir değişiklik yaptı. Abdullah, Eğitim Bakanı’nı, okullarda İslam’daki hoşgörü geleneğinin vurgulanmasını sağlamakla görevlendirdi. Ve ilk kez kabineye giren bir kadın, Nora El Fayiz kızların eğitiminden sorumlu Bakan Yardımcısı oldu.
‘Biz Barbie bebek değiliz’
2003’teki bir dizi terör saldırısından sonra hükümet aşırılık yanlısı internet sitelerini kapattı, cihat çağrısı yapanları tutukladı ya da susturdu. Yetkililer, tutucu kılık kıyafet kurallarını uygulatan dini polis gücü Erdeme Teşvik ve Ahlaksızlığı Önleme Genel Başkanlığı’nda reform yapılması emri verdi. Televizyon ve ilan panolarında yayımlanan bir hükümet kampanyasında, “Karınızı duygusal açıdan tatmin edin ve evliliğinizi koruyun” sloganıyla erkeklere kadınlara daha iyi davranmaları özendirildi. Rotana televizyonu yöneticisi Sultana El Ruvayili, “Biz bir grup Barbie bebek değiliz. Buralara gelebilmek için hepimiz büyük mücadeleler verdik. Biz öncüleriz ve biz kazanacağız” dedi.”
Kadın şimdi nerede?
İlerleme
İş dünyası: Teknik olarak yasadışı olsa da karma işyerleri giderek yaygınlaşıyor.
Hükümet: Kral, bir kadını kabineye aldı, 6 kadını da danışma meclisi Şûra Konseyi’ne gözlemci atadı.
Eğitim: Ülkenin ilk karma eğitim veren üniversitesi eylül ayında açıldı.
Yavaş ilerleme
Araç sürme: Kadınların araç kullanması halen yasak. Ancak hükümet, bu yasağı aşamalı olarak kaldıracağını belirtti.
Kamusal alan: Kadınlar kamuya açık alanlara örtünmeden ya da akrabaları olmayan bir erkekle çıkamaz. Ancak bu yasaklar bazı alışveriş merkezlerinde gevşetildi.
Hükümet: 2005’teki belediye seçimlerinde kadınlar oy kullanamadı. Riyad yönetimi 2009’daki seçimlerde kadınlara oy kullanma hakkı verileceğini açıkladı, ancak daha sonra seçimleri iptal etti.
Karşı çıkan da var
Time’a göre, Suudi Arabistan’da birçok kadının radikal bir değişim istemediği yönünde de bulgular mevcut. 2006’da hükümet tarafından yapılan bir ankete göre, kadınların yüzde 86’sı karma işyerlerinde çalışılmasını onaylamıyor, yüzde 89’u da kadınların araç kullanmaması gerektiğini düşünüyor.