Çanakkale Savaşları'nın 94. yıl dönümü anma törenleri kapsamında Gelibolu'da bulunan Anzak Koyu'nda şafak töreni düzenlendi.
Çanakkale'den Gelibolu'ya gece saatlerinde geçen binlerce Avustralyalı ve Yeni Zelandalı, soğuk havada törenin başlamasını uyku tulumları içinde, kurulan dev ekranlarda Çanakkale Savaşı'na ilişkin belgesel ve röportajları izleyerek bekledi.
Tören, Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri ve Yeni Zelanda ordu bandolarının sunduğu müzik dinletisi ile başladı. Merasim kıtasının yerini almasının ardından törenin açılış konuşmasını Avustralya Genelkurmay 2. Başkanı Korgeneral David Hurley yaptı.
Korgeneral Hurley, 94 yıl önce şafak sökerken bu kıyılarda tam bir karmaşa ve kaosun hakim olduğunu belirterek Gelibolu Yarımadası'nın "büyük yiğitliklere, benzeri görülmemiş kahramanlıklara sahne olduğunu" söyledi. Savaşı yaşayanların aklından tam olarak neler geçtiğinin hiç bir zaman bilinemeyeceğini ifade eden Korgeneral Hurley, "ama onlar Avustralya, Yeni Zelanda ve Türkiye'nin tarihlerinde can alıcı bir yeri olan o anların parçası oldular" dedi.
Korgeneral Hurley, burada bulunmalarının nedeninin savaş kavramını yüceltmek değil halkları uğruna hayatlarını feda edenleri anmak ve onurlandırmak olduğunu kaydetti.
‘Üç günlük gerçek bir tecrübe…’
Törende konuşan Yeni Zelanda Genel Valisi Sir Anand Satyanand, Gelibolu muharebesinin bir facia ve muharebenin korkunç sonuçlarının bugün insanlara savaşın kesinlikle beyhude olduğunu hatırlatması gerektiğini ifade etti.
Sir Satyanand ,Avustralyalı tarihçi Charles Bean'in "3 günlük gerçek bir tecrübe yüzyılların yıkamayacağı bir dostluk doğurdu" sözlerine atıfta bulundu. Sir Satyanand konuşmasını şöyle tamamladı:
"Onların hizmetleri sayesinde çok azımız onların yaşadıkları deneyimlerin benzerlerine katlanmak durumunda kalacaktır. Bu miras bizlerin daima el üstünde tutması gereken muazzam bir armağandır. Geleceğe baktığımızda onların yaptıkları fedakarlıkları daima hatırlamalıyız. Bu dersi asla unutmamalıyız."
Atatürk’ün seslenişi
Şafak törenine Türkiye'yi temsilen katılan Albay Şamil Özdağ, Mustafa Kemal Atatürk'ün 1934 yılında Çanakkale Savaşları'nda yaşamını yitiren yabancı ülkelerin askerlerine yönelik söylediği şu sözleri, Türkçe okudu:
"Uzak memleketin toprakları üstünde kanlarını döken kahramanlar: burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükun içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlarda evlatlarını harbe gönderen analar; göz yaşlarınızı dindiriniz, evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır."
Binbaşı Şakir Çiçek de sözleri İngilizce'ye çevirdi.
‘Saygı ve dostluk için geliyoruz’
Avustralya Dışişleri Bakanı Stephen Smith ise, bugün üzerinde bulunduğu toprakların "korkunç bir kaybın, üzücü bir hatıranın ve çok büyük bir ulusal gururun yaşandığı yer" olduğunu ifade etti. Smith, 94 yıl önce çok sayıda gencin cesaretle hayatını kaybettiğini ve yüz binlercesinin de yaralandığını belirterek, şunları kaydetti:
"Bugün burada bulunanlar şanslı olduklarını biliyorlar. Birbirimizi düşman olarak değil barış içindeki milletlerin temsilcileri, daha iyi bir dünya inşa etmek için ortak bir amaç etrafında birleşmiş insanlar olarak selamlıyoruz. Bugün bir neslin fedakarlığı üzerine kurulmuş olan Türk milleti bu düşünce ile her yıl yaptığı gibi bizleri burada Anzak alanında sıcak bir şekilde karşılamaktadır. Her yıl buraya anmak, saygı göstermek ve dostluk ve saygı elimizi uzatmak için geliyoruz."
Smith, Atatürk'ün Gelibolu'da hayatını kaybeden askerler için söylediği "dost bir vatanın topraklarında yatmaktasınız" sözlerinden etkilenmemenin mümkün olmadığını sözlerine ekledi.
Yeni Zelanda Savunma Kuvvetlerinde gönüllü başrahip Don Parker ile Avustralya ordusunda görevli başrahip Russell Mutzelburg tarafından yönetilen ayinde katılımcılar dualar okudu.
Şafak töreni, tören alanına çelenklerin konulması, 2 dakikalık saygı duruşu ve Türkiye, Avustralya ve Yeni Zelanda milli marşlarının çalınmasıyla sona erdi. Türkiye'yi temsilen çelengi Çanakkale Vali Yardımcısı Ali Partal koydu.
Resmi heyetlerin tören alanından ayrılmasının andından şafak töreni için koyda toplananlar alana çiçekler bıraktı.
