Bugün öğlen Amerikan dolarının TL’nin de aralarında yer aldığı dünya paraları karşısındaki durumu tam olarak şöyleydi:
Özet: Sadece TL değil tüm dünya paraları bugün dolar karşısında değer kazanıyor.
Örneğin Japon Yeni dolar karşısında yüzde 0.9, Güney Afrika parası (ZAR) yüzde 1.5 değerlenmiş.
Bu arada TL de yüzde 0.3 değer kazanmış.
Aslında tek tek para birimlerinin dolar karşısındaki performanslarına bakmaya gerek de yok; doların 6 güçlü para birimi karşısındaki performansını gösteren Dolar Endeksi’ne bakmak yeterli: Koronavirüs pandemisinin ilk patladığı günlerde 100’ün üzerine çıkan Dolar Endeksi, 92’li seviyelere inmiş durumda.
Peki Cuma günü ne oldu da doların değer kaybı hızlandı?
Cevap: Amerikan Merkez Bankası (FED) Başkanı Jerome Powell dün, dünyanın dört bir yanından merkez bankası başkanları ve maliye bakanlarının katılımıyla düzenlenen Jackson Hole toplantısında, hedeflerinin “yüzde 2 ortalama enflasyon ve maksimum istihdam” olacağını açıkladı.
Amerika'nın enflasyon hedefiyle, istihdamıyla dolar/TL arasında nasıl bir ilişki var?
Koronavirüs salgını patlayınca Amerikan Merkez Bankası ekonomiyi ayakta tutmak için para pompalamaya başlamıştı. Para arzı bir önceki yıla göre yüzde 20’den fazla arttı; ABD Merkez Bankası'nın bilançosu 4 trilyon dolardan fazla büyüdü.
Para arzı artınca ne olur? Enflasyon artar. Peki enflasyon artınca ne olur? Para biriminin değeri düşer. (Bunu enflasyonun arttığı dönemlerde TL’nin değer yitirmesinden biliyoruz.)
Parasal genişleme henüz Amerika’da enflasyonu patlatmış değil. Ama er geç enflasyonun artacağı düşünülüyor. Bu nedenle (Yani enfasyon artışını önlemek için) Amerikan Merkez Bankası’nın bir noktada parasal genişlemeyi bitireceği ve ekonomi canlansın diye yüzde 0’a indirdiği faizleri yeniden yükselteceği bekleniyordu. ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell dün Jackson Hole toplantısında yaptığı konuşmada, “Önceliğim enflasyon değil işsizlerin iş bulması (İstihdam)” diyerek bunun olmayacağı mesajını verdi.
Powell tam olarak şöyle dedi: “Ortalama yüzde 2’lik enflasyonu hedefleyeceğim.” Bu cümlenin meali şuydu: “Enflasyonun yüzde 2’nin üzerine çıkmasına izin vereceğim.”
Powell enflasyonun yüzde 2’nin ne kadar üstüne çıkmasına izin vereceklerini söylemedi ama Amerikan Merkez Bankası’nın Dallas Başkanı Robert Kaplan, yüzde 2.25-2.5’e kadar gidebileceğini belirtti.
Bu açıklamalar, Amerikan Merkez Bankası’nın enflasyon politikasında çok büyük bir değişim olarak algılandı. Yakın bir zamanda faiz artışına gidilmeyeceği ortaya çıkmıştı.
Ve dolar düşmeye başladı. Çünkü yukarıda gördüğümüz gibi enflasyon beklentisi, doların düşmesine neden oluyor. Enflasyonun yükseldiği dönemlerde yatırımcılar dolardan çıkıp altın, Yen gibi “güvenli liman”lara yöneliyor.
Sonuç: Doların 7.33’e inmesinin Karadeniz’deki doğalgazla ilgisi yok, gerçek sebep Amerika'nın izleyeceği para politikası.
Dolardaki değer kaybının geçici olduğunu söyleyenler de var, kalıcı olduğunu, böyle giderse “rezerv para” özelliğini yitireceğini söyleyenler de.. Bu ayrı yazının konusu.
