Türkiye'nin Avrupa'daki en önemli ticari partnerlerinden biri olan Almanya'ya yaptığı ihracat 2015 yılına düşüşle başladı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre 2015'in Ocak ayında Almanya'ya 1,09 milyar dolar ihracat yapıldı. Bir önceki yılın ocak ayında bu rakam 1,24 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Dolayısıyla yılın ilk ayı itibariyle Almanya'ya yapılan ihracatta bir önceki yıla göre yüzde 12 daralma görüldü. Sadece Almanya'ya değil, Avrupa Birliği (AB) ülkelerine yapılan ihracat da yılın ilk ayı itibariyle geriledi. TİM verilerine göre AB'ye yapılan ihracat ocak ayında yüzde 7 oranında azaldı. Türkiye'nin Avrupa ülkelerine yaptığı ihracatın gerilemesinde, Avrupa'daki durgunluğun henüz aşılamaması kadar Euro kuru seviyelerinin de ciddi bir etkisi oldu.
Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kaya Ardıç, Euro'nun değer kaybetmesinin Türkiye'nin ihracatını olumsuz etkilediğine ilişkin tezin geçerli olduğunu belirtiyor. 2014’ün ilk aylarında Euro kuru 3,11 lira seviyelerini görmüştü. Fakat yılın sonlarına doğru 2,76 seviyelerine kadar gerileme söz konusu oldu. Yılın son aylarında Euro kurunda yaşanan gerilemenin etkileri 2015’in ilk günlerinde Almanya başta olmak üzere Avrupa’ya yapılan ihracatta kendini iyiden iyiye hissettirdi.
Kurun dalgalı olması da etkiliyor
Euro'nun sadece Türk Lirası değil dolar karşısında da değer kaybı yaşaması Türkiye'nin Avrupa ihracatı üzerinde olumsuz etkiler yaratıyor. Zira Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer Tunca'nın da dikkat çektiği gibi Türkiye, ithalatını dolar ile yaparken, ihracatının önemli kısmını Euro bazında yapıyor. Dünyadaki farklı gelişmeler dolayısıyla Euro kurunda yaşanan iniş çıkışlar da Türkiye'nin Almanya ve diğer AB ülkelerine olan ihracatını olumsuz etkiliyor.
İstanbul Işık Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Ferman, kurdaki aşırı dalgalanmanın ihracatçı için kur seviyesi kadar etkili olduğunu belirtiyor. Ferman, Türkiye'de ihracatçıların neredeyse yarısının kurdaki hareketler karşısında kendilerini korumak için finansal kaldıraçlar kullandığına dikkat çekiyor. Ocak ayında Avrupa Merkez Bankası’nın açıkladığı parasal genişleme politikası da Euro kuru üzerinde yeni bir dalgalanma yaratmıştı. Bu ay içerisinde Euro 2,66 lira seviyelerine kadar geriledi.
Parasal genişleme başarılı olursa ticaret canlanır
Bu tablo Türkiye’nin başta Almanya olmak üzere Avrupa ülkelerine yaptığı ihracatta kur avantajını belli ölçülerde yitirmesi anlamına geliyor. Dolayısıyla 2015’in ilk aylarında alınan sinyallerin yıl boyunca süreceği konusunda genel bir beklenti söz konusu. Bununla birlikte parasal genişleme politikalarının Türkiye ihracatı üzerinde etkileri ile ilgili farklı analizler de bulunuyor.
Prof. Dr. Zefer Tunca, parasal genişleme programının başarılı uygulanması durumunda talebi canlandırma yönünde bir potansiyeli olduğunu belirtiyor. Prof. Dr. Kaya Ardıç, parasal genişleme politikalarının kredileri artırmasıyla Avrupa’nın yapacağı ithalatın artabileceğine dikkat çekiyor. Prof. Dr. Murat Ferman ise AMB’nin açıkladığı programın yaklaşık olarak 250 milyar Euro tutarındaki kısmının Almanya’ya gideceğini, bu durumun da Almanya’nın en önemli ticari partnerlerinden birisi olan Türkiye’yi de etkileyebileceğini belirtiyor.
