Beş büyük Alman otomobil imalatçısının yıllardır bir kartel bünyesinde motorlu araçların teknik ayrıntılarını birlikte kararlaştırdıklarının ortaya çıkmasıyla büyük bir skandal patlak verdi. Şirketlerin sorumlu yöneticileri açıklama yapmakta kaçınırken, Avrupa Birliği'nin bu durumdan yıllardır haberdar olduğu ve Daimler Anonim Ortaklığı'nın ceza almamak için 2014 yılında AB Komisyonuna ve Almanya Federal Kartel Dairesi'ne kendini ihbar ettiği ortaya çıktı. AB Komisyonu Daimler, BM, Porsche, Audi ve Volkswagen'in 1990'lı yıllardan beri teknik özellikler, tedarikçi firmalar ve küresel otomobil piyasalarıyla ilgili çalışma grupları kurarak bilgi alışverişinde bulunduklarından şüphelenildiğini duyurdu. Şirket sözcüleri teknik konulardaki görüşmelerin bütün otomobil endüstrisinde başvurulan normal bir yöntem olduğunu ve Alman şirketlerinin fiyat karteli kurmadığını söylemekle yetindiler.
Piyasa uzmanı Frank Schwope Almanya'nın önde gelen 5 büyük otomobil imalatçısının kartel kurdukları iddiasıyla ilgili sorularımızı DW'den Henrik Böhme'nin sorularını yanıtladı:
DW: Alman otomotiv sanayi Volkswagen'in yol açtığı 'dizel skandalı' ile başa çıkmaya çalışırken şimdi de son derece ağır bir suçlama olan Alman şirketlerinin kartelleştikleri iddiası ortaya atıldı. Sizce Alman otomobil endüstrisi açısından kartel kurma iddiası neden bu kadar önemli?
Frank Schwope: İddialar doğru çıktığı takdirde kartel Alman otomobil imalatçılarına zarar verir. Alman kamyon imalatçıları da kartel kurduklarının kesinleşmesi üzerine 3 milyar euro ceza ödemişti. Satış rakamlarının ve hasılatın çok daha yüksek olduğu düşünülürse, anti kartel yasaları uyarınca otomobilcilik şirketleri çok daha ağır para cezası ödemek zorunda kalabilirler. İddia edildiği gibi kartel kurdularsa 3 ila 5 milyar euro ceza ödeyeceklerini tahmin ediyorum.
DW: Bu tutardaki ceza kartele katılan şirketlerin her birine mi yoksa hapsine birden mi verilir? Biliyorsunuz Federal Kartel Dairesi'ne kendini ihbar etme yarışını Daimler kazandı. Bu durumda Daimler ceza almadan kurtulabilir mi?
Schwope: Şirketlerin hepsine toptan 3 ila 5 milyar euroluk ceza verileceğini tahmin ediyorum. Şayet aralarında skandalın ortaya çıkmasından önce kendini ihbar edip yetkili merci tarafından baş tanık olarak kabul edileni varsa, o şirket ceza almadan yakayı kurtarabilir. Resmi makamlarla işbirliği yapan şirketlere de daha az ceza verilmesi mümkündür. Ama ben beş büyük Alman markasının ödeyeceği kartel cezasının tamamının 5 milyar euroyu aşacağını sanmıyorum.
DW: Bu markaların müşterilerinin, tedarikçilerinin ve otomobillerini satan şirketlerin de tazminat talepleri olabilir mi?
Schwope: Bu da mümkündür. Kamyoncular kartelinde müşteri ve tedarikçilerin tazminat talepleri olmuştu. Muhakkak otomobilcilere de benzeri talepler gelecektir. Bir milyar Euro kadar tazminat ödemek zorunda kalabilirler. Buna bir de sektörün uğradığı imaj kaybını eklemek gerekir. Prestiji sarsılan şirketlerin satışları ve kârları düşerse milyarlarca euro zarar edebilirler.
DW: Dünya otomobilciliğin büyük bir değişimden geçmekte olduğu bir dönemde uğranılan prestij kaybı Alman şirketlerinin piyasa payının küçülmesine yol açabilir mi?
Schwope: Alman şirketlerinin kötü imajları nedeniyle daha az satış yapacaklarını sanmıyorum. Diğer markaların karıştıkları skandallar da var. Ancak Alman şirketlerinin yol açtığı skandalın Tesla gibi rakiplerinin işine yarayabileceğini de söylemek gerekir.
DW: Tesla yakında 'Model 3' serisini teslime başlıyor. Şu anda en kazançlı çıkan şirketin Tesla olduğu söylenebilir mi?
Schwope: Tam olarak söylenemez. Tesla'nın faaliyet alanı farklı. Sadece elektrik motorlu otomobil yapıyor ve yoğun pazarlama yöntemleriyle kendinden çok söz ettiriyor. Ancak Tesla'nın önümüzdeki yıl üretim sayısını 500 bine çıkarıp kâra geçeceğini kimse garanti edemez. Ayrıca Tesla'nın patronu Elon Musk'ın kâr etmek mi yoksa önce kendi ürünü olan Space-X roketiyle Mars gezegenine inmek mi istediğini kestirmek zor.
© Deutsche Welle Türkçe
Henrik Böhme
