27 Mart - 9 Nisan tarihleri arasında yurt dışındaki Türk vatandaşı seçmenler 16 Nisan'daki anayasa değişikliği referandumu için bulundukları ülkelerde oy kullanacak. Almanya'da yaşayan 1 milyon 400 bin Türk vatandaşı da sandığa gidecek. Peki, Almanya'daki Türkiye kökenlilerin oylarını neler etkiliyor?
DW Türkçe’ye konuşan Hamburg Protestan Yüksek Okulu Öğretim Görevlisi Sosyolog Dr. Yaşar Aydın, Almanya'daki seçmenlerin birçoğunun referandum oylarını siyasi görüşlerinin belirleyeceğine dikkat çekiyor.
DW Türkçe: Sayın Aydın, halk referandum oylamasında Cumhurbaşkanı'nın yetkilerinin genişletilip genişletilmemesine karar verecek. Almanya’daki Türk vatandaşı seçmenler bu referandumda nasıl bir rol oynuyor?
Önemli bir rolleri var. Almanya’da 1,4 milyon seçmen yaşıyor. Verecekleri oylar, referandum sonucu üzerinde etkili olacak. Referandumdan net bir ‘Evet‘ çıkaracak oylar halihazırda eksik. Bu nedenle gerginlik olduğu sezilebiliyor ve bu nedenle her bir oyun önemi var. Almanyalı Türklerin oyları da bu nedenle çok önemli.
Sizce Almanya’daki seçmenler, Türkiye'nin iç politikası ve referandumun içeriği hakkında yeteri kadar bilgiye sahipler mi?
Olduklarını düşünüyorum. Türkiye kökenliler farklı bilgi kaynakları üzerinden Türkiye’deki gelişmeleri takip ediyorlar. Bir bilgi eksikliği olduğunu düşünmüyorum. Burada sorun daha ziyade belirli gelişmeleri iyi değerlendirmek üzere bilgi çeşitliliği imkanına sahip olunmaması. Bunun da sebebi Türkiye’de büyük bir kutuplaşmanın yaşanması ve böyle bir durumda ne söylendiğinden çok kimin söylediğine dikkat edilmesi. Bu da insanların kendi nazarlarındaki 'yanlış insanların' söylediklerini artık dinlememelerine yol açıyor.
Peki, gelişmeleri takip etmek için nasıl bilgi ediniyorlar?
Televizyon, gazete, daha az olmakla gazetelerin internet portalları ve Facebook üzerinden haberlerle ulaşıyorlar. Daha önce de dikkat çektiğim üzere bir çok televizyon kanalı hükümete yakın bir çizgide. Ancak bu kanallar da insanlara bilgi aktarıyor. Bu haberleri nasıl değerlendirdikleri, yorumladıkları önem taşıyor. Ve bu anlamda medya yoğun şekilde hükümetin görüşlerini aksettiriyor. Düşünce çeşitliliği ve karşıtlık olmalı. Hayır diyenlerin sesi duyulmuyor. Bu insanların her zaman düşüncelerini aktarma imkanı bulunmuyor.
Bu anayasa değişikliğinin aslında yurt dışında yaşayan vatandaşlar için doğrudan bir etkisi yok. Almanya'da yaşayan seçmenlerin 16 Nisan'daki referandumda verecekleri oyu belirleyen ana kriterler neler?
Daha ziyade sezgilerine ve siyasi görüşlerine göre karar vereceklerdir. AKP ve Erdoğan'a karşı olanlar 'Hayır' oyu verecek. Ve 'Hayır‘ oyu eğiliminde olanların birçoğu aslında neye oy vereceklerini bilmiyorlar. Ayrıntılara dair büyük bir bilgi açıkları bulunuyor. Hayır oyu kullanacak taraf sıklıkla Anayasa değişikliğiyle birlikte seküler yaşamın tasfiye edileceği ve şeriatın, din devletinin ve karanlık bir dönemin başlangıcı olacağı söyleniyor. Evet oyu eğilimindeki diğer taraf ise anayasa değişikliğinin Türkiye'nin toprak bütünlüğünü garanti edeceğini ve ekonominin yararına olacağını söylüyor.
Anayasa değişikliği paketinin içeriği bazı kesimlerce eleştiriliyor. Türkiye'de muhalefet Cumhurbaşkanı'nın güçleneceği ve bu değişikliğin Türkiye'yi diktatörlüğe sürükleyebileceğinden endişe ediyor. Almanyalı Türk seçmenler bu endişelere nasıl yaklaşıyor?
Anayasa değişikliğine karşı olanlar bu endişelere katılıyor. Diktatörlük tehlikesi ya da en azından demokrasinin zarar göreceği endişesine katılıyorlar. Muhalefet, dindar ve mıhafazakar kesime ulaşmakta zorlanıyor.
Bazı Türk bakanların Almanya'daki referandum etkinliklerinin iptal edilmesine Almanya'daki birçok Türk duygusal tepki gösterdi. İptallerin referandum oyları üzerinde etkisi olabilir mi?
Birçok insanda inatçı bir tepkiye yol açtı. AKP'nin haklı olduğunu onlara teyit eder bir durum oldu. Birçok Almanyalı Türkün bu yüzden evet oyu kullanmaları muhtemel. Birçok kişinin bu yüzden dayanışma ve ikna olmanın bir karışımı sonucu evet oyu kullanmaları muhtemel. Ayrıca birçok milliyetçi ve muhafazakar Almanyalı Türk, Almanya'da PKK sempatizanları ve HDP'nin etkinlik yapmasına izin verilirken, Türk hükümetinin etkinliklerinin iptal edilmesini haksız buluyorlar. Bu insanların şimdi bu yüzden güçlü şekilde evet oyu kullanmaları olası. Etkinliklerin iptal edilmesiyle başlayan gerginlik referandum için bir kaç puan getirecektir. Ancak anayasa değişikliğine karşı olanlar bundan etkilenmeyecektir.
Alman medyasının haberleri Almanyalı Türklerin oy tercihleri üzerinde etkili mi?
Alman medyasının Türk seçmenler üzerinde büyük bir etkisi olduğunu düşünmüyorum. Alman gazetelerini okuyanların sayısı düşük. Ancak bu da yine farklılık gösteriyor. Haberler, Erdoğan'a yönelik güçlü eleştiriler muhafazakar kesim içinde farklı bir etkiye yol açıyor. Birçoğu Erdoğan'ın Batı tarafından düşman olarak gösterildiğini üstelik de insan haklarını gözardı ettiği için değil, Türkiye'yi güçlü yaptığı için eleştirildiği kanısını oluşturuyor.
© Deutsche Welle Türkçe
Gezal Acer
