T24 - Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Başkanı Prof. Dr. Yücel Kanpolat, TÜBA'daki değişikliklere tepkilerinin nedeni olarak, "Bütün dünyada akademinin üyelerini akademi seçer. Devlet seçmez. Ciddi akademilerde bu böyledir. Biz buna itiraz ediyoruz" dedi. Aziz Nesin'in oğlu Türkiye'nin önemli matematikçilerinden Ali Nesin de gerçek ve özgür TÜBA’yı hükümetin güdümüne girmek istemeyen bağımsız, yetkin ve kişilik sahibi bilim insanlarının kuracağını, eski TÜBA’nın ise belki Kuzey Kıbrıs hariç, diğer tüm ülkeler tarafından dışlanacağını ve yeni TÜBA Türkiye’nin bilimler akademisi olarak tüm dünya tarafından kabul edileceğini vurguladı. Hükümetin aldığı kararın Türkiye için bir yüzkarası olduğunu vurgulayan Nesin “Bildiğim kadarıyla Mussolini’nin İtalyası’nda benzer karar alınmıştır” dedi.
Hükümetin TÜBA’ya ilişkin getirdiği değişiklikler pek çok bilim insanı tarafından tepki çekti. Akademi dünyasının tanınan isimleri yapılan değişikliklere tepki gösterdi. Akademi üyelerinin çoğunun hükümet tarafına geçmiş olduğu, dolayısıyla hükümetin atamasıyla akademiye siyasetin gireceği ve böyle bir TÜBA’nın dünya bilim dünyasından dışlanabileceği yönünde…
“Dünyada denenmemiş bir yöntem”
Birgün gazetesine konuşan TÜBA Başkanı Prof. Dr. Yücel Kanpolat, Cumhurbaşkanı’na durumun kritik olduğunu arz etmek istediklerini; ancak henüz kendilerine böyle bir görüşme için olumlu dönüş yapılmadığını söyledi. Bunun dünyada pek denenmiş bir yöntem olmadığına dikkat çeken Kanpolat şöyle devam etti: “Bütün dünyada akademinin üyelerini akademi seçer. Devlet seçmez. Ciddi akademilerde bu böyledir. Biz buna itiraz ediyoruz. Başkanını da akademi seçer. Devlet atamaz. Biz bunun doğru olmadığını, bunun bizi yıpratacağını görüyoruz. Asıl olarak itirazımız bunadır. Biz ağzına baktığımız insanlar tarafından seçilirsek onların aleyhinde veya onları mutsuz edecek şeyler söyleyebilir miyiz? Biz doğruyu söylemek zorundayız.”
“Bu karar Türkiye için yüzkarasıdır"
Konuya dair görüşlerini gazetemize değerlendiren bilim insanı Ali Nesin ise, hükümetin yaptığı bu değişikliklerle TÜBA diye bir kurum kalmayacağını belirtti. Nesin, gerçek ve özgür TÜBA’yı hükümetin güdümüne girmek istemeyen bağımsız, yetkin ve kişilik sahibi bilim insanlarının kuracağını, eski TÜBA’nın ise belki Kuzey Kıbrıs hariç, diğer tüm ülkeler tarafından dışlanacağını ve yeni TÜBA Türkiye’nin bilimler akademisi olarak tüm dünya tarafından kabul edileceğini vurguladı. Hükümetin aldığı kararın Türkiye için bir yüzkarası olduğunu vurgulayan Nesin şöyle devam etti: “Bildiğim kadarıyla Mussolini’nin İtalyası’nda benzer karar alınmıştır”
Nesin, bu kararla hükümetin ne yapmak istediğini anlamadığını söyledi ve “TÜBA, öyle çok etkili, çok parası olan bir kurum da değil. İki seçenek var: Ya hükümet gerçekten her kurumu güdümüne almak istiyor ya da bu işler dünyada nasıl yapılır, 200 yıldır bilim akademileri nasıl işlemiş bilmiyorlar. Yani ya faşizm ya da cehalet. Umarım ikincisidir ve yanlıştan tez zamanda dönülür. Eğer ikinci seçenek doğruysa, hükümete şu tavsiyeyi vermek isterim: Bilmiyorsan bir bilene danış.”
Bakan'dan ilginç açıklama
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD)’nin yaptığı toplantıda gelişmelerle ilgili şöyle konuşmuştu:
“Kenarda kalmış her bilim adamının fikri, bilimsel çalışması önemlidir. Bir bilim adamı istediği kadar solcu, istediği kadar sağcı, istediği kadar liberal olsun, ne olursa olsun bilim yoluyla bu ülkeye katabileceği bir şeyler varsa, onun önü alabildiğine açıktır. Bakın Halil İnalcık. Dünya çapında bilim insanı. Burada dışlandığı tam anlaşılamadığı için yıllarca yurtdışında bilim yapmak zorunda kaldı. Kemal Karpat, Şerif Mardin bu isimler de sosyal bilimlerde Türkiye’nin dünya çapındaki bilim adamları. Ama biz bu bilim adamlarını belli dönemlerde bu ülkenin dışına göndermek, onların birikiminden istifade etmemek gafletinde bulunduk.”
Nihat Ergün’ün bu sözleri hangi kaynağa dayanarak ettiğinizi bilmiyoruz; ancak yanlış bir kaynağa dayandığı çok açık. Çünkü, burada dışlandığını, yıllarca yurtdışında bilim yapmak zorunda kaldığını söylediği Halil İnalcık, TÜBA’nın şeref üyeleri arasında bulunuyor, Akademi’nin düzenlediği strateji toplantılarına katılıyor ve TÜBA Yayınları’ndan çıkmış kitapları, makaleleri mevcut.
Yurtdışından da tepki geldi
TÜBA’nın hükümetin güdümüne girmesi ile ilgili karara yurtdışından da tepki geldi. Dikkat çeken tepkiler arasında Science ve Nature dergisinde yer alan makaleler var. Dünya Akademileri İnsan Hakları Uluslararası Ağyapısı tarafından üye akademilere duyuru ve Ağyapı’nın Yürütme Komitesi tarafından Recep Tayyip Erdoğan’a mektup gönderildi ve bu mektupta yaşanan gelişmelerden derin bir rahatsızlık duyulduğu aktarıldı.
