Sözcü gazetesi yazarı Çiğdem Toker, Atatürk Kültür Merkezi'nin (AKM) yıkılıp yeniden yapılmasının yaklaşık 1 milyar TL'yi bulduğunu yazdı. Toker, AKM'nin restore edilmesi durumunda faturanın yaklaşık bu paranın 10'da birine denk geleceğini belirtti.
Toker'in Sözcü'de yayımlanan yazısı şöyle:
Geçen pazar Taksim. Sahne hazır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın isteğiyle yıkılan Atatürk Kültür Merkezi (AKM) boşluğuna inşa edilecek yeni kültür merkezinin temel atma töreni. Erdoğan yanındaki şirket yetkililerine soruyor:
“Parayla ilgili sen mi konuşacaksın, sen mi?”
Cevap: “Başkanım parayla ilgili sıkıntımız var zaten. TOKİ bizi perişan etti.”
Cumhurbaşkanı elindeki mikrofona diğer eliyle vuruyor. “Pat pat” sesi yayılırken “Onu sonra konuşacağız” diyor.
Sonra ne konuşuldu bilmesek de bir şey biliyoruz:
AKM yıkılmasaydı bugünkü faturanın yaklaşık onda birine restore edilebiliyordu. Hesabı anlatalım.
Yeni AKM'nin ihale bedeli 860 milyon TL. Vahap Munyar'ın Hürriyet'teki yazısından öğrendik ki, Yeni Yapı-Sembol İnşaat ortaklığınca üstlenilen ihale bedeli sadece inşaatı kapsıyor. Teknik donanım için ayrı bir ihale yapılacak. Onunla birlikte yeni AKM'nin maliyeti en az 1 milyar TL'yi bulacak.
AKM için yıkımdan önce iki yenileme ihalesi yapıldı.
İlki İstanbul'un 2010'da kültür başkenti olmasına dönük özel yasa kapsamındaydı. Proje finansmanı, bu yasa kapsamında kurulan Avrupa Kültür Başkenti (AKB) ajansınca karşılanacaktı. Tabanlıoğlu Mimarlık'ın hazırladığı restorasyon projesi için 90 milyon TL kaynak ayrıldı.
Fakat Kültür Sanat Sendikası projenin iptali için dava açtı. Tam yer teslimi aşamasında yargı, projeyi durdurdu.
İlkine göre daha sınırlı ikinci bir tadilat projesi hazırlandı. Ancak bu kez de AKB ajansı NEDENSE kaynak aktarmak istemedi. Sabancı Vakfı 30 milyon TL sponsorluk taahhüdü verdi. İkinci ihale açıldı. Bakanlığın ayırdığı 40 milyon TL ihale bedeli yaklaşık 70 milyon TL olarak belirlendi. İhaleyi Taca ve Yeni Yapı Ortaklığı aldı. 2012 Temmuz'da AKM önünde yer teslim töreni yapıldı.
Şantiye kuruldu, çalışma başladı. Hedef, 2013-14 sanat mevsiminde perde açmaktı. Zeytinburnu gökdelenleri ve Gezi eylemleri konularında Erdoğan ile görüş ayrılıkları derinleşen Günay, bakanlıktan alındı.
AKM, Gezi Parkı eylemlerinde, protestoların sembol yapısına dönüşmüştü. Eylemlerin hemen ardından, bir yıl önce başlamış olan tadilat projesi durduruldu.
AKM'nin restorasyon sürecindeki iki ihaleye öncülük eden eski Kültür Bakanı Ertuğrul Günay ile konuştum. Değerlendirmeleri ilgi çekiciydi. Paylaşıyorum:
“İlk projeyi sendika, ikincisini Başbakan durdurdu. O zamanki projelerimiz, bugünkü kadar mükemmeldi. Aynı firma yapmıştı. Şimdi bina yıkılıp yapıldığı için çevredeki alan da katıldı, metrekare büyümüş oldu. Bugünkü rakamlarla 150 milyon TL'ye sonuçlanabilecek bir hizmet için bugün 1 milyar TL kaynak harcanacak. Devletin bu kadar kaynağı varsa, AKM'yi yıkıp yeniden yapmak yerine, İstanbul gibi 15 milyonluk bir dünya şehrinde birden fazla kültür sanat merkezi yapabilirdi. Ama ne yazık görünen o ki, maksat AKM'yi yenilemek değil, kaynakları dilediğinde kullanmakmış.”
Günay'ın bir de sitemi oldu:
“2009'da atılan her adımı dava konusu yapanların hiçbiri, sendika, Mimarlar Odası vb, başlamış işi durduran bu karara karşı yargıya gitmedi.”
Sonuç: AKM'nin yıkılmadan yaşatılması mümkündü. Enflasyon farkını da eklersek bugünün rakamlarıyla 150 milyon TL'ye restorasyonu mümkünken, ekonomik kriz ortamında 1 milyar TL'lik bir ihale bedelinin göze alınması gerçekten de çok şey anlatıyor.
