T24 - Afşin’de 9 kişinin ölmesine yol açan heyelan ilk belirtilerini bir yıl evvel verdi. Dört tane uyarı belgesine rağmen maden kapatılmadı, felaket geldi.
BELGE 1
Afşin Elbistan Kömür Havzası’nda Ciner Grubu’nun sahibi olduğu Park Holding’e kiralanan Çöllolar Kömür Sahası’nda dört gün arayla arka arkaya iki toprak kaymasının “kaza” değil, adeta göstere göstere gelen bir ihmal olduğunu gösteren belgeler de ortaya çıktı.
Bir kişinin ölümüne, dokuz kişinin de tonlarca toprak altında kalmasına neden olan göçüklerden bir yıl önce EÜAŞ tarafından Termik Santraller ve Maden Sahaları Dairesi Başkanlığı’na ve Turgay Ciner’in sahibi olduğu Park Teknik Elektrik, Madencilik, Turizm, Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye tam üç kez yazı gönderildi.
Bu yazılarda heyelan tehlikesine ve kaymalara dikkat çekilerek, bölge halkının da endişe içinde olduğu vurgulanıyor. Dördüncü yazı ise EÜAŞ Genel Müdürlüğü’nün talimatıyla Çöllolar Açık Ocağı’nın gezilerek, yapılan inceleme sonrası ortaya çıkan tesbitleri içeriyor. AEL İşletme Müdürü Süha Dinç imzasıyla sekiz madde halinde toplanan saptamalar 16 Şubat 2010’da “bilgi notu” olarak bu kez EÜAŞ‘a gönderildi.
Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü’nden Termik Santrallar ve Maden Sahaları Dairesi Başkanlığı’na 28 Ocak 2010 tarihinde gönderildi. Bir sayfa rapor, fotoğrafların yer aldığı cd ve bir adet harita belgede yer aldı. İşte o belgeler ve yer alan detaylar:
EÜAŞ kendini bile uyarmış
Dördüncü belge ise gerçekten çok ilginç. Çünkü daha önce Turgay Ciner’in sahibi olduğu firmayı uyaran EÜAŞ bu kez kendisini bilgilendirmiş.
EÜAŞ Genel Müdürlüğü’nün talimatıyla Çöllolar Açık Ocağı’nda yapılan incelemeler 16 Şubat 2010 tarihinde bilgi notu olarak EÜAŞ’a gönderildi. Bilgi notunda, “Güney Batı şevinde gelişen çatlak yerinde görüldü. Çatlağın Güney Batı şevine paralel 350 metre uzunluğunda olduğu görüldü.
Ocak tabanında da yukarıdaki çatlağa paralel kabarma hattı gözlendi” denilerek, ilk çatlağın 8 Ocak 2010 tarihinde fark edildiğine ilişkin bilgi veriliyor.
Bilgi notunda muhtemel şev hareketini (basamak kayması) önlemeye yönelik neler yapılması gerektiği de sıralandı.
Maden mühendisleri de uyarmış
Bu belgelerin yanısıra Maden Mühendisleri Odası’nın da (MMO) 2 Kasım 2007’de Elbistan’da yaptığı toplantının ardından yine benzer uyarı yaptığı ortaya çıktı.
MMO sonuç bildirgesinde “Elbistan havzasında çok geniş bir alana yayılan linyit rezervlerinin doğal sınırlar yerine yapay olarak yaratılmış sektörlere bölünmesi ve planlanması bu açıdan yanlış bir yaklaşımdır. Saha sınırlarının tam olarak belirlenmeden üretim projesi yapılması da çeşitli sorunlar yaratmaktadır. Bu çerçevede sahada kurulan ikinci termik santralın (B Termik Santralı) yer seçimi hatalıdır”dendi.
BELGE 2
Maden Mühendisleri Mehmet Salmanoğlu ve Hasan Baştürk imzalı rapor 11 Ocak 2010 tarihinde yapılan kontrol sonucu oluşturuldu. Raporda özetle şöyle dendi: “Saha incelememiz sonucunda ilk çukur (boxcut) bölgesinin güney batı ve güney doğusunda yaklaşık 1152 kotundan başlayarak 1056 kotuna kadar olan şevlerde ve kademelerde belirgin bir şekilde çatlakların oluştuğu, 1052 kotunda da yer yer kabarmaların olduğu tarafımızdan gözlemlenmiştir. Park Teknik firmasının teknik elemanları sahaya çağrılarak, gerekli bilgiler alındı, işin emniyeti açısından geçici olarak iki gün kömür sevkiyatına ara verildi. Yağışlı bir mevsimde bulunmamız, susuzlaştırmanın, çatlakların oluştuğu bölgede tamamen sonuçlanmadığı, yine çatlakların oluştuğu saha formasyonunun, üst kotları birbirinden bağımsız çakıl, kum, konglomera ve yine sahanın büyük formasyonunu oluşturan kil ve gidya bakımından incelendiğinde de nem içeriği bakımından saha formasyonunun kaymaya ve heyelana sebebiyet verdiği tarafımızdan düşünülmektedir.
BELGE 3
EÜAŞ Genel Müdürlüğü tarafından Park Teknik Elektrik, Madencilik, Turizm, Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye 16 Şubat 2010 tarihinde gönderildi. Yazıda, “Çoğulhan Belediyesi’nin ilgi yazısında; kasaba hudutları dahilinde bulunan ve kamulaştırılması yapılan bir kısım taşınmazların yerleşim alanına çok yakın olması ve kazı alanından yüksek kotta olmasından dolayı heyelan endişesi duyulduğu belirtilmektedir. Bahsi geçen konunun önemle araştırılıp, varsa gerekli önlemlerin alınarak tarafımıza verilmeli” dendi.
Ciner Grubu: Tüm önlemleri aldık
Park Teknik Elektrik, Afşin Elbistan’daki kömür havzasında meydana gelen güçüğe ilişkin şu açıklamayı yaptı: “Onaylanan Uygulama Projesi, Kontrol Teşkilatının talimatları, alınan danışmanlık hizmetleri gereğince şirketimize önerilen tüm hususlar harfiyen uygulanmıştır. Şirketimizce yerli yabancı uzman firmalardan alınan danışmanlık hizmetleri, maden gelişim sürecinde de devam ettirilmiştir. İlk olarak Ocak 2010 tarihinde tesbit edilen uzman görüşleri doğrultusunda önlemleri alınan güney-batı şevi çatlak sisteminin 6 Şubat 2011 tarihinde saat 03:00’te uzantısının oluştuğu belirlenince, ocakta bu tarih ve saat itibariyle dekapaj çalışması ve kömür üretimi durdurulmuştur. Ancak çok kısa bir zaman sonra da saat 03:15’de birinci heyelan meydana gelmiştir. Meydana gelen heyelanın hemen öncesinde, toprak ve kömür kazı faaliyetleri tamamen durdurulmuş ve ocak içerisinde çalışma yapılmasına izin verilmemiştir. 10 şubat tarihindeki ikinci heyelan ise ilk heyelanın, tam zıt kuzeydoğu şevinde sahanın jeolojik güvenlik ve tedbirlerinden sorumlu olan ve işin uzmanı olan Birim Amiri (Müdür) arkadaşlarımız gerekli önlemler ve uygulamaları tesbit ve kontrol için şevlerde inceleme yaparken, hiç beklenmeyen bir biçimde ve güvenli olarak bilinen alanlarda meydana gelmiştir. Önceden öngörülemez ve önlenemez nitelikte, büyüklüğü ve oluşumu itibariyle bir benzeri olmayan ikinci heyelan olduğunda, yani 10 şubat günü güvenli alan olarak bilinen alanlarda denetleme ve gözlem yapan, 25 yılı aşkın tecrübesi ile konusunda uzman olan iki Birim Amiri Mühendisimiz ile ölçüm ve denetlemeleri yapan topograf ekibinden uzman arkadaşlarımız maalesef yer kayması neticesinde toprak altında kalmışlardır.”
