ABD Büyükelçisi adayı 'soykırım' demedi

ABD Senato Dış İlişkiler Komitesi'nde konuşan ABD'nin yeni Ankara Büyükelçisi adayı James Jeffrey, 1915 olaylarına ilişkin "soykırım" ve "etnik temizlik" terimlerini kullanmadı

>>> Türkçe bilen ABD elçisi geliyor

ABD'nin yeni Ankara Büyükelçisi adayı James Jeffrey, atamasının onayı sürecinde Senato Dış İlişkiler Komitesi'nde yaptığı konuşmada, Ermeni yanlısı bir senatörün kendisini sıkıştırmaya çalışan sorularına karşın, 1915 olaylarına ilişkin "soykırım" sözcüğünü kullanmadı ve daha önce bazı Amerikalı yetkililerin dile getirdiği "etnik temizlik" ifadesinden de kaçındı.

Sınırların açılmasını istiyor

2004 seçimlerindeki Demokrat başkan adayı Senatör John Kerry'nin yönettiği oturumda Ermeni yanlısı Demokrat Senatör Robert Menendez, "Türkiye kendiliğinden 'soykırımı' kabul ederse ABD ne yapmalı?" diye sorunca Jeffrey, "Buna, bütün faktörleri göz önüne alarak yönetim karar verir" dedi.

Jeffrey, ABD'nin, Türk-Ermeni yakınlaşmasına katkıda bulunacak bütün girişimleri destekleyeceğini belirterek, Türkiye'nin, koşulsuz olarak Ermenistan sınırını açmasından ve bu ülkeyle diplomatik ilişki kurmasından yana olduklarına işaret etti.

Jeffrey'in 1915 olaylarından bahsederken zorla sürgüne gönderme ifadesini kullanması üzerine senatör Menendez, bu ifadenin daha önce "etnik temizlik" terimini dile getiren başka Amerikalı yetkililerin sözlerinin gerisine düştüğünden hayal kırıklığı duyduğunu söyleyince Jeffrey, ABD politikasını ortaya koyan diğer yetkililerin açıklamalarının arkasında olduğunu kaydetti, ancak yine de "etnik temizlik" terimini kullanmadı.

Jeffrey, Türk-Ermeni ilişkilerinde geçmişe oranla kayda değer gelişme olduğunu, cumhurbaşkanlarının görüştüğünü, 70 bin Ermeni'nin Türkiye'de çalıştığını, düzenli uçak seferleri bulunduğunu anlattı.

Biden ve Obama oturumda yoktu

Komitenin başkanı Demokrat Parti'nin başkan yardımcısı adayı Senatör Joe Biden ve Komite üyeliğini yürüten Demokrat Parti'nin başkan adayı Senatör Barack Obama, oturuma katılmadı.

Türkiye'nin AB'ye katılmasını ABD'nin güçlü şekilde desteklediğini de belirten Jeffrey, "Hakkını vermek gerekirse, iktidardaki AK Parti AB üyeliği için gereken siyasi ve ekonomik reformları uyguluyor ve umarız bu süreç devam eder" dedi.

James Jeffrey, terör örgütü PKK'ya karşı mücadelede Türkiye'ye istihbarat desteği verdiklerini ve bunun süreceğini belirterek, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'in Bağdat, Irak Devlet Başkanı Celal Talabani'nin de Türkiye ziyaretlerinin ilişkilere önemli katkı sağladığını ve hem Bağdat'ın, hem de kuzey Iraklı Kürtlerin, PKK'yı terörist olarak kabul ettiğini kaydetti.

'Asker çekmek de Kıbrıs'ta uzlaşmaya dahil'

Kıbrıs konusunda Menendez'in, Türkiye'nin asker çekmesinin gerekip gerekmediğini sorması üzerine Jeffrey, "Biz, taraflar arasında uzlaşmaya yönelik adımları görmekten memnun oluruz, buna asker çekme de dahil" dedi. Jeffrey, Türkiye'nin 2004'te Annan planını benimseyerek zaten anlaşma durumunda asker çekmeyi kabul ettiğine dikkat çekti.

Senatör Kerry'nin Kıbrıs konusundan hareketle "ordunun rolüne" ilişkin bir sorusu üzerine Jeffrey, Türk ordusunun, ulusal güvenliğe ilişkin konularda söz sahibi olduğunu söyledi.

Jeffrey, Komiteye sunduğu konuşmasının yazılı metninde de, 2003'teki Irak işgali sırasında bozulan Türk-Amerikan ilişkilerinde geçen yıl önemli ilerlemeler sağlandığını kaydederek, "Birincisi, cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin meydan okumalar erken seçimle sonuçlanınca, Türkiye'nin demokrasisi bir sınavdan geçti. Sonuçta bu seçimler, Başbakan Erdoğan'ın AK Partisinin güçlenmesine yol açtı. İkincisi ABD, bölgede büyüyen PKK tehdidine cevap verdi" ifadesini kullandı.

Kafkasya İstikrar Platformu

Türkiye'nin Gürcistan'daki savaşa hızlı tepki verdiğini anlatan Jeffrey, "Ankara'dan, Gürcistan'da barış, istikrar ve özgürlüğü ilerletmek için Kafkasya İstikrar Platformunun Avrupa Atlantık toplumunun çabalarıyla nasıl bütünleştirilebileceğine ilişkin düşüncelerini bekliyoruz" dedi.

Afganistan ve İran

Jeffrey, Irak'taki durumun iyileşmesine katkı yapan Türkiye'nin, Afganistan'da da önemli rol oynadığını belirtti. İran'ın nükleer silah geliştirme çabalarından Türkiye'nin kaygı duyduğunu anlatan Jeffrey, İran'ın enerji sektörüne dış yatırım yapılmamasını istedi.

Türkiye'nin AB'ye girme çabalarına tam destek verdiklerini anlatan Jeffrey, TCK'nin 301'inci maddesindeki değişikliği ve Kürtçe dahil başka dillerde yayınların genişletilmesinden memnuniyet duyduklarını söyledi ve Heybeliada ruhban okulunun açılmasına yönelik ABD'nin dileğini yineledi.

Zamana karşı yarış

ABD Kongresi'nin, halen tartışılan ekonomik paketin değerlendirmesinin bitmesinin ardından gelecek günlerde tatile girecek olmasından dolayı Jeffrey'in atamasının tamamlanması, zamana karşı yarış niteliğini taşıyor.

Atamanın tatile girmeden önce bitirilmesine çalıştığını belirten Senato Dış İlişkiler Komitesi'ndeki oturumu yöneten senatör Kerry, komite üyelerine, Jefrrey'e olası yazılı sorular iletmeleri için bu akşama kadar süre verdi.

İyi derecede Türkçe biliyor

Jeffrey'in göreve başlayabilmesi için, önce Komiteden ardından da Senato genel kurulundan onay alması gerekiyor. Bunun olması durumunda halen Başkan George W. Bush'un ulusal güvenlik danışman yardımcısı olan Jeffrey, şimdiki Ankara büyükelçisi Ross Wilson'ın yerine geçecek.

Asker kökenli olan Jeffrey, Dışişleri Bakanlığındaki uzun görevi sırasında Bağdat'ta maslahatgüzarlık ve Tiran'da büyükelçilik yapmıştı. Daha önce üç defa Türkiye'de görev yapan Jeffrey, iyi derecede Türkçe biliyor.