ABD Başkanı'nı halk doğrudan seçmiyor

ABD’de 4 Kasım’da Demokrat Barack Obama ile Cumhuriyetçi John McCain arasında geçecek başkanlık seçimine geri sayım devam ediyor. Peki ABD’nin seçim sistemi nasıl işliyor?

ABD'de uygulanan başkanlık seçiminde halk, doğrudan başkanı seçmiyor, başkanı belirleyecek seçiciler kurulunu oluşturacak delegeler için oy kullanıyor.

ABD'de başkanlık seçimi, 50 eyalette ve özel statü taşıyan başkent Washington'da yapılıyor. ABD toprağı sayılan, ancak eyalet niteliği taşımayan Puerto Rico gibi bölgeler ise başkanlık seçiminde oy kullanamıyor.

En fazla delege California’da

Her eyalete, nüfusunun büyüklüğüne göre delege sayısı ayrılmış durumda. Örneğin en büyük eyalet California'nın 55, ondan sonra gelen Teksas'ın 34 delegesi bulunuyor. Nüfus açısından en küçük sekiz eyaletin ise 3'er delegesi var.

Eyaletlerin delegelerinin toplamından oluşan ve başkanı seçen seçiciler kurulunun toplam 538 üyesi bulunuyor.

En fazla alan hepsini alıyor

Seçim günü sonunda belirlenecek bu 538 delegeden 270'inin oyunu garantileyen aday, başkan seçiliyor.Eyaletlerin tamamına yakınında, en çok oy alan aday, delegelerin tamamını kazanıyor. Sadece Maine ve Nebraska eyaletlerinde, alınan oya göre delege dağılımı ihtimali bulunuyor.

ABD'de uygulanan seçim sisteminde, ülke çapında kullanılan oyların çoğunluğunun elde edilmesi, başkan seçilmeye yetmiyor.

Sistemi eleştirenler de var

Örneğin en son 2000 seçimlerinde dönemin Demokrat adayı Al Gore, ülke çapında daha fazla oy almasına karşın, delege yarışında Cumhuriyetçi George Bush'un gerisinde kalarak başkan seçilememişti.

Bazı çevreler, bu yüzden mevcut başkanlık seçimi sistemini eleştiriyor. Sistemi savunanlar ise federal bir mekanizmada bu yöntemin eyaletlerin haklarını koruduğunu ifade ediyor.