ABD, Avrupa ve İngiltere merkez bankalarının gevşek para politikalarından kısa vadede vazgeçemeyeceği sinyalini verdi.
Küresel piyasaların bu hafta merakla beklediği 3 büyük merkez bankasının faiz kararları çok da şaşırtıcı olmadı. ABD, İngiltere ve Avrupa merkez bankaları neredeyse 0 düzeyinde olan faizlerinde herhangi bir artırıma gitmedi. Ayrıca 3 merkez bankasından da gevşek para politikalarında bir süre daha ısrarlı olunacağı mesajı çıktı. İngiltere Merkez Bankası (BoE) faiz oranını beklentiler doğrultusunda yüzde 0,5 seviyesinde sabit tuttu. Ancak bankanın asıl heyecan yaratan kararı krizin etkilerini hafifletmeyi amaçlayan parasal genişleme programını 25 milyar sterlin daha artırması oldu. Böylece, programın toplam büyüklüğü 200 milyar sterline ulaşmış oldu. Ancak BoE Başkanı Mervyn King'in parasal genişleme programında yaptığı bu artış, son 3 genişleme kararının oldukça altında kaldı. Yine de resesyondaki İngiliz ekonomisinin gelecek yıldan önce toparlanmasının beklenmemesi BoE'yi ve Başkan Mervyn King'i köşeye sıkıştırıyor. Bu nedenle herhangi bir faiz artırımının yakın zamanda gerçekleşmesi olanaklı görülmüyor. Ama bu hamle mali teşvik programlarından kademe kademe vaz geçileceğine işaret ediyor olabilir.
Yardımlara son sinyali
BoE ile aynı gün faiz kararını açıklayan Avrupa Merkez Bankası (AMB) da yüzde 1 olan faiz oranını değiştirmedi ve beklentileri haklı çıkardı. Yüzde 4,25 olan faiz oranını, geçen yıl ekim ayından itibaren düşürmeye başlayan AMB, yüzde 1 oranında tuttuğu faizi altı aydır değiştirmiyor. AMB'nin sürpriz kararı ise Euro Bölgesi ekonomisine yaptığı sıradışı mali desteği çekme yolunda attığı ilk adım oldu. Banka, bankalara sağlanan bir yıllık kredilerin gelecek yıl tekrarlanmayacağını açıkladı. Faiz kararının ardından açıklama yapan AMB Başkanı Jean Claude Trichet, bankalara sağlanan "olağanüstü" yardımların ve fonların zaman içinde ve kademeli olarak kaldırılacağını belirtti.
Enflasyonun gelecek aylarda artışa geçmesinin beklendiğine dikkat çeken Trichet, analizlerin orta vadede enflasyon baskısının düşük olduğunu teyit ettiğini söyledi. Trichet, "Son veriler yılın ikinci yarısında Gayrısafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) büyümesinde iyileşmeye işaret ediyor" dedi. Krizde ülkelerin çıkış yolu olarak sarıldıkları ekonomik canlandırma ve mali teşvik paketlerinin ekonomi üzerinde yukarı yönlü risk oluşturduğunun altını çizen AMB Başkanı Trichet, finans sektöründen olumsuz tepkiler ve petrol fiyatlarının da ekonomi üzerinde aşağı yönlü risk oluşturduğunu vurguladı. Trichet'nin enflasyonun gelecek aylarda artışa geçeceği yönündeki açıklaması uzmanlar tarafından faiz artırımına daha zaman olduğu yönünde algılandı.
Büyüme artırım getirmez
Öte yandan, önceki gün de ABD Merkez Bankası (FED) faizi sabit tuttu. FED, ayrıca borçlanma maliyetlerinin "daha uzun bir süre" sıfıra yakın tutacağına dair sözünü yinelerken, ekonomide toparlanmanın güç kazandığına olan güvenin arttığına yönelik ifadeler kullandı. Ancak FED, istihdam konusunda uyarıda bulunmaktan geri durmadı. Faiz artırımı için ABD'nin üçüncü çeyrekte sergilediği yüzde 3,5'lik büyüme oranını yeterli bulmayan FED yetkilileri ve Başkan Ben Bernanke, faizi sabit tutarak tek başına büyümenin faiz oranlarını artırmaya yetmeyeceğinin sinyalini verdi. FED, faiz artırımı için istihdam piyasasının toparlanması ve enflasyonun yükselişe geçmesi gerektiği yönünde yorum yaptı ama ABD'de işsizlik oranı yüzde 9,8, enflasyon ise yerlerde sürünüyor. FED'in faizi sabit tutma ve bir süre daha artırımı gündeme almama kararından sonra dolar euro karşısında değer kaybetti, BoE ve AMB'nin de açıklamalarının ardından parite 1.4879 oldu.
Piyasalara istihdam ve verimlilik morali
Küresel piyasalar ve yatırımcılar üç büyük merkez bankasının kararını temkinli karşılarken ABD'den gelen haftalık işsizlik maaşı başvurularındaki gerileme yükseliş getirdi. ABD'de geçen hafta işsizlik maaşları başvurusu beklentilerin altında kaldı. Çalışma Bakanlığı, geçen hafta işsizlik maaşı başvurularının 512 bin olduğunu açıkladı. Böylece, geçen hafta işsizlik maaşı başvuruları 10 ayın en düşük seviyesine geriledi. İşsizlik maaşı başvurularının 523 bin olması bekleniyordu. İşsizlik maaşı başvurularındaki düşüş, ekonominin yavaş da olsa iyileştiği için işten çıkarmaların azaldığına işaret ediyor. Bugün açıklanacak ekim ayı işsizlik oranının yüzde 9,9 olması bekleniyor. Eylül ayında işsizlik oranı yüzde 9,8 ile 26 yılın en yüksek seviyesine çıkmıştı.
Öte yandan, ABD'de 3. çeyrekte verimlilik yüzde 9,5 artarak son 6 yıl içindeki en hızlı yükselişini kaydetti. Beklentiler yüzde 6,4 artış yönündeydi. İşgücü maliyeti ise söz konusu dönemde yüzde 5,2 düştü. Bu gelişmelerin ardından saat 18.00 itibariyle ABD'de Dow Jones endeksi yüzde 1,82, Nasdaq endeksi yüzde 2,26, S&P 500 endeksi de yüzde 1,61 yükseldi. Avrupa borsaları da bu olumlu havadan etkilendi. İngiltere'nin FTSE 100 endeksi yüzde 0,78, Almanya'nın DAX endeksi yüzde 1,05 ve Fransa'nın CAC 40 endeksi yüzde 1,41 değer kazandı.
