T24 - Türkiye'de son 9 yılda ücretlerde iyileştirmelere yönelik çalışmalar en çok etkisini ''özürlü aylıkları''nda gösterdi.
A.A muhabirinin Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, TÜİK, TCMB verilerinden derlediği bilgilere göre, son 9 yılda en çok özürlü aylıkları ile en düşük Bağ-Kur Tarım aylıkları değer kazandı.
Buna göre, özürlü aylıkları 9 yılda yüzde 484 oranında reel artış gösterdi. Bu kapsamda, 2002 Aralık ayında 24,5 olan özürlü aylığı, bu yılın Temmuz ayında 312,5 liraya yükseldi. En düşük Bağ-Kur tarım aylıkları da bu süreçte yüzde 226 reel artışla, 65,8 liradan 468,6 liraya çıktı.
9 yıllık süreçte öğrenim kredileri de yüzde 144,2 oranında değer kazandı. 2002 Aralık'ta 45 lira öğrenim kredisi alan bir öğrencinin eline bu yılın Temmuz ayında 240 lira geçti.
Öğrenim kredilerinden sonra en yüksek değer artışları, Bağkur tarım ve esnaf aylıklarında kaydedildi.
Ortalama Bağ-Kur tarım aylıkları da yüzde 132,4 artışla 110,4 liradan 560,4 liraya ulaşırken, en düşük Bağ-Kur esnaf aylıkları da bu süreçte reel anlamda yüzde 96 oranında artışla, 150 liradan 642 liraya yükseldi. 65 yaş aylıkları ise yüzde 94,7'lik artışla 24,5 liradan 104,2 liraya yükselirken, muhtar aylıklarında bu dönemde yüzde 80,3 artış görüldü.
Başbakanlık müsteşarının maaşı değer kaybetti
Aile yardımı dahil edilerek ancak asgari geçim indirimi dikkate alınmadan hesaplanan en düşük memur maaşı ise 9 yılda yüzde 69,2 oranında artarken, en yüksek memur maaşı olarak dikkate alınan Başbakanlık Müsteşarının maaşı (Ocak ve Temmuz ayları için ilk yarı ve ikinci yarı ortalama maaşları kullanılıyor) reel bazda yüzde 4 değer kaybetti.
Buna göre, en düşük memur maaşı 392 liradan 1.448 liraya, en yüksek memur maaşı da 3.074,1 liradan 6.442,2 liraya çıktı.
Ortalama memur maaşı da 577,9 liradan 1.709,5 liraya çıkarak reel anlamda yüzde 35,4 oranında artış kaydetti.
Asgari ücret ile işçi maaşları
Asgari geçim indirimi dikkate alınarak hesaplanan net asgari ücret de yüzde yüzde 63,8 oranında arttı. 2002 yılında 184,3 lira alan asgari ücretlilerin aylıkları 658,9 lira yükseldi.
Ortalama kamu işçileri ücretlerindeki reel artış ise yüzde 6,9'da kaldı. Kamu işçilerinin eline 2002 Aralık ayında 1,012 lira geçerken, bu rakam bu yılın Temmuz ayında 2 bin 363,4 liraya çıktı.
Emeklilerde durum
Ortalama SSK emeklisinin maaşı da 276 liradan yüzde 36,6 artışla 823,5 liraya çıktı.Ortalama emekli sandığı aylıkları da reel anlamda yüzde 6,8 değer kazanarak, 502 liradan 1.170,4 liraya yükseldi.
Ücret ve aylıklardaki değişimler:
Seçilmiş ücret ve aylıklara ilişkin 2002 Aralık ve 2011 Temmuz'a ait göstergeler ile reel artış oranları şöyle:
2002 2011 Reel Artış Oranı
Aralık Temmuz (2011 Temmuz/2002 Aralık)
(TL) (TL) (yüzde)
En düşük memur maaşı 392,0 1.448,0 69,2
En yüksek memur maaşı 3.074,1 6.444,2 -4,0
Ortalama memur maaşı 577,9 1.709,5 35,4
Ortalama kamu işçileri ücreti 1.012,0 2.363,4 6,9
Asgari ücret 184,3 658,9 63,8
SSK (en düşük) 257,0 785,8 40,0
SSK (ortalama) 276,0 823,5 36,6
Bağ-Kur Tarım (en düşük) 65,8 468,6 226,0
Bağ-Kur Tarım (ortalama) 110,4 560,4 132,4
Bağ-Kur Esnaf (en düşük) 150,0 642,0 96,0
Bağ-Kur Esnaf (ortalama) 261,0 856,9 50,3
Emekli Sandığı (en düşük) 376,5 919,9 11,9
Emekli Sandığı (ortalama) 502,0 1.170,4 6,8
Özürlü Aylıkları 24,5 312,5 484,0
65 Yaş Aylığı 24,5 104,2 94,7
Muhtar Aylıkları 97,4 383,5 80,3
Öğrenim Kredisi 45,0 240,0 144,2
Memur maaşlarının hesabında aile yardımı dikkate alınırken, asgari geçim indirimi (2011 yılı Temmuz ayı için 89,6 lira) dikkate alınmadı.
2002 yılı Ekim ayında bütün memurlara seyyanen yapılan ödemeler 75 lira olarak dikkate alındı.
En yüksek memur maaşı olarak Başbakanlık Müsteşarının maaşı dikkate alındı. Hesaplamalarda Ocak ve Temmuz ayları için ilk yarı ve ikinci yarı ortalama maaşları kullanıldı.
İşçi ücret artışlarında sadece genel artış ve seyyanen artış oranları dikkate alınmış olup asgari geçim indirimi dikkate alınmadı.
Net asgari ücret hesabında asgari geçim indirimi dikkate alındı.
SSK, Bağ-Kur Tarım, Bağ-Kur Esnaf ve Emekli Sandığı emekli aylıkları, 2002 yılı Aralık ayındaki düzeyler esas alınarak yapılan artışlara göre güncellendi, vergi iadesi uygulaması yerine getirilen ek ödeme rakamları dahil edilmedi.
Bağ-Kur Tarım emeklilerinde en düşük emekli aylığı için 1. basamak, ortalama emekli aylığı için 6. basamak dikkate alındı. Bağ-Kur Esnaf emeklilerinde ise en düşük emekli aylığı için 1. basamak.
