8.8 büyüklüğündeki depremde 700 kişi öldü

T24 - 230 bin kişinin öldüğü Haiti depreminden bin kat daha güçlü olan Şili depreminde şu ana kadar belirlenen can kaybı 700 dolayında. Dünya bu büyüklükteki depremde, bu kadar az can kaybının nasıl sağlandığını tartışıyor.

FOTO GALERİ



Şili’de önceki gün meydana gelen ve en az 700 kişinin ölümüne neden olan 8.8 büyüklüğündeki sansıntının ardından, “depremin büyüklüğü ile kıyaslandığında nasıl bu kadar az can kaybı oldu” sorusuna yanıt aranmaya başlandı. Bilim çevreleri, Şili depreminin, 230 bin kişinin ölümüne neden olan Haiti depreminden bin kat daha güçlü olmasına rağmen, bilançonun 700’lerde seyretmesini, ülkenin depreme hazırlıklı olmasına bağladı. Bunlar da şöyle özetleniyor:


Binalar direnmiyor, salınıyor

Şilili yetkililer, “Şili sismik bir ülkedir ve hazırlıklı olmak zorundayız” ilkesiyle hareket ediyor. Ülkenin inşaat kanunları, son derece katı işliyor. Binalar çelik iskelet üzerine inşa ediliyor ve sismik dalgalara direnmek yerine aynı yönde salınacak şekilde tasarlanıyor. Bu sayede modern binaların çoğunda önemli bir hasar oluşmadığı belirtiliyor.


Halk son derece bilinçli

Gerek yetkililerin, gerek halkın deprem konusunda son derece bilinçli olduğu Şili’de, afet halinde itfaiye, sivil savunma ve tıbbi yardım ekiplerinin koordinasyonundan, Şili Ulusal Acil Durum Ofisi (Onemi) sorumlu bulunuyor. Acil durum yanıt sistemi, ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde yürütülüyor.

Her an bir deprem beklentisiyle yaşayan Şili’de çocuklara okullarda sık sık deprem tatbikatı yaptırılıyor. Şilili bir kadın, evden her çıkışında “ne olur ne olmaz” diye düşünürek gaz vanalarını kapattığını söyledi.


Şans Şili’den yanaydı

Uzmanlara göre, bu seferki depremde şans faktörü de Şili’den yana oldu. Elde edilen verilere göre, depremin denizde ve yerin yaklaşık 34 kilometre altında meydana gelmesi can kaybını aza indirdi.


2 milyon kişi etkilendi

Deprem felaketi sonrasında yaralarını sarmaya çalışan Şili’nin Devlet Başkanı Michelle Bachelet, afetten 2 milyon kişinin etkilendiğini açıkladı. Ülkede son 50 yılın en şiddetli depreminde 1.5 milyon evin hasar gördüğü, ülkedeki 15 bölgeden 6’sının da afet bölgesi ilan edildiği belirtildi. Depremin merkez üssüne en yakın kent olan Conception’da, çöken bir binanın enkazında yaklaşık 100 kişinin kaldığı öğrenildi. Sağ kalanları bulmak için yürütülen arama kurtarma çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor.

Şili’deki 8.8’lik deprem, yaklaşık olarak 16 bin megatonluk enerjinin açığa çıkmasına neden oldu. Haiti depreminde 32 megatonluk enerji açığa çıkmıştı. 7.5 büyüklüğündeki bir depremdeyse 178 megaton enerjinin açığa çıktığı belirtildi. 17 Ağustos 1999 Gölcük depremi 7.4 büyüklüğündeydi. Nagasaki’ye atılan atom bombası ise 32 kilotonluk enerji açığa çıkarmıştı. (1 megaton 100 kilotona eşit.)


Yağma başladı

Tarihteki en büyük 7. depremin vurduğu Şili’de binalardan çok köprüler  büyük hasar gördü. Süpermarket-lerde ise yağma başladı. Yağmanın önüne geçmek için orduya yetki verildi.

Şili depremi ve 12 Ocak’ta Haiti’yi yerle bir eden depremin de aralarında bulunduğu şiddetli ve yıkıcı sarsıntılar, gezegenin artık sismik olarak daha aktif olabileceği yönünde endişelere neden oldu. ABD’deki Missouri Bilim ve Tekroloji Üniversitesi’nden jeofizikçi Stpehen S. Gao, 1970’lerle 1990’lar arasındaki 20 yıllık zaman dilimine kıyasla, son 15 yıldır Dünya’nın depremler açısından daha aktif olduğunu söyledi. Bunun nedeninin bilinmediğini belirten bilim adamı, litosferdeki gerilim oranındaki değişikliklerin bu duruma yol açmış olabileceğini kaydetti.  Arizona Üniversitesi’nden jeolog J. Ramon Arrowsmith, son yıllarda iletişim imkânlarının geliştiğini ve bu yüzden depremlerin bütün dünyada duyulduğunu, bunun da daha sık deprem oluyormuş gibi bir algıya yol açtığını söyledi.


Tsunami Rusya’ya ulaştı alarm durumu kaldırıldı

Şili depremi sonrası oluşan dev tsunami dalgalarının Japonya ve Rusya kıyılarına kadar ulaştığı bildirildi. Japonya Meteoroloji Kurumu, 90 santimetrelik ilk dalganın ardından, dün sabah Kuji limanına vuran dalgaların boyunun 120 santimetre büyüklüğüne ulaştığını açıkladı. Yetkililer, tedbir olarak 320 bin kişinin tahliye edilmesi için harekete geçti. Rusya’nın Pasifik kıyılarına ulaşan tsunami dalgalarının boyu ise 2 metreyi buldu. Sakhalin adasında bulunan Tsunami Merkezi’nden yapılan açıklamaya göre, bölgedeki en yüksek dalgalar Kuril adalarında tespit edildi. Olayın ardından herhangi bir hasar meydana gelmediği bildirildi. Depremin ardından 53 ülkede tsunami alarmı veren Hawaii’deki Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi de dün uyarının kaldırıldığını açıkladı.


Google’dan deprem hizmeti: Kişi Bulucu

Diğer yandan, internet arama motoru Google, depremin ardından yakınlarından haber alamayanlar için, geliştirdiği özel bir programı hizmete sundu. 12 Ocak’ta Haiti’de yaşanan depremin ardından da kullanılan “Person Finder: Chile Eathquake” (Kişi Bulucu: Şili Depremi) adlı program, İngilizce ve İspanyolca olarak hizmet veriyor. Program sayesinde adı sisteme girilen kayıp kişiler hakkında bilgi alınabiliyor ve bu kişilere dair bilgi eklenebiliyor.