Portekiz, tarihinin en büyük felaketlerinden birini yaşıyor. Ülkenin orta kesimindeki ormanlık alanda iki gün önce çıkan yangın hala kontrol altına alınamadı. Biri kritik olmak üzere yangının dört farklı yerde sürdüğü bildirilirken İçişleri Bakanlığı yangında 64 kişinin öldüğünü, 157 kişinin yaralandığını açıkladı. Öte yandan yangında yaşamını yitirenlerden 32'sinin kimliği tespit edildi. Ölenlerden birinin Fransız vatandaşı olduğu açıklandı.
Başbakan Antonio Costa’nın “son zamanların en büyük insanlık trajedisi” olarak tanımladığı yangın ile ilgili akılda sorular ve yanıtları şöyle:
1- Yangın neden çıktı?
Yangının neden çıktığı henüz kesin olarak bilinmiyor. Ancak yetkililer sabotaj ihtimali üzerinde durmuyor. Yetkililer için en akla yatkın tez, yangının kuru bir ağaca düşen yıldırım nedeniyle çıktığı.
2- Neden bu kadar hızlı yayıldı?
Bölgede uzun süredir yağmurun yağmamış olması, termometrelerin 42 dereceleri gördüğü İberya adasının geneline hakim olan sıcak hava dalgası ve kuvvetli rüzgar çıkan yangının çok kısa sürede büyüyerek yayılmasına neden oldu.
3- Neden bu kadar çok kişi öldü?
Yangının ardından en az 64 ölü ve 157 yaralı bırakmasının nedenlerinden biri alevlerin bir anda yuttuğu bölgede yerleşim yerlerinin küçük ve dağınık olması. Dolayısıyla alevlerin yuttuğu pek çok yerde evler bulunuyordu. Diğer bir önemli neden de alevlerin çevrelediği Figueiró dos Vinhos ile Castanheira de Pera beldeleri arasındaki otoyolda seyir halindeki araçların içindeki insanların karbon zehirlenmesi geçirmiş olması. Araçlarının içinde karbondan zehirlenerek yaşamını yitiren kişi sayısı 30, arabalarından çıkmayı başarmış ancak kaçarken yine karbondan zehirlenerek yol kenarına düşmüş insan sayısı da 11 olarak bildiriliyor.
4- Yoldaki araçlar alevlere nasıl yakalandı?
Alevler Figueiró dos Vinhos ve Castanheira de Pera beldelerini farklı kollardan çevrelediği için bu iki beldenin arasındaki yol adeta bir tuzağa dönüştü. Alevler çok hızlı bir biçimde yayıldığı için çoğu kişi kaçmaya fırsat bulamadı. Sıcaklık nedeniyle de alevlerin ulaşmadığı bölgelerde de arabalarda yangın çıktı. Görgü tanıkları alevlerin uzaktan belirmesiyle araçların alev almasının hemen hemen aynı anda olduğunu söylüyor.
5- İtfaiye zamanında geldi mi?
İlk bir kaç saat boyunca bölge halkı kendi çabalarıyla yangını söndürmeye çalıştı. Ancak hükümetin, alevlerin yayılma hızı göz önünde bulundurulduğunda facianın boyutunun farkına geç vardığı söylenebilir. Fakat bu noktadan sonra hükümet seferber oldu ve hemen bölgeye aralarında askerlerin ve itfaiyecilerin olduğu bin kişilik bir ekip gönderdi.
6- Yöneticiler yeteri kadar destek oldu mu?
Hem başbakan Antonio Costa, hem de cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa hemen olay yerine geldi, yerel yöneticilerle ve yangından kurtulanlarla konuştu. Bu anlamada politik sorumluluğun hemen üstlenildiği söylenebilir. Ancak Portekiz basını, Yangınlara Karşı Ulusal Plan’ın 4 yıldır mecliste değerlendirilmeyi beklendiğini vurgulayarak hükümetin yangına hazırlıksız yakalanmasını eleştiriyor.
Ülkenin turistik alanlarından Madeira adasında geçen sene de yüksek sıcaklık yüzünden 5 bin 400 hektar orman yanmıştı. Yangında 3 kişi hayatını kaybetmişti.
7-Yangın kontrol altına alındı mı?
Yetkililer dün gece yerel saatle 10.00’da yangının yüzde 70’inin kontrol altına alındığını duyurdu. Ancak sabah gelen bilgiler, biri kritik olmak üzere yangının Leiria ve Coimbra bölgelerindeki 4 farklı yerde aktif olarak sürdüğü yönünde.
Filiz Yavuz (DHA)
