Türkiye'de, 114 sığınma evinde kalan yaklaşık 40 bin kadın, seçimlerde güvenlik endişesi ile oy kullanamıyor. Gizlilik tedbirlerine başvurmuş ya da gizlilik tedbiri olmasa da can güvenliğinden endişe eden binlerce kadın anayasal bir hak olan seçme ve seçilme hakkından faydalanmak için can güvenliğini riske atmak zorunda. 31 Mart yerel seçimlerinde kadınlar yine can güvenlikleri ve seçme ve seçilme hakları arasında tercihe zorlandı ve binlerce kadın oy kullanma haklarından mahrum bırakıldı. Halkların Demokratik Partisi (HDP) Ankara Milletvekili Filiz Kerestecioğlu; bu konuda kadınların seçme ve seçilme hakkının ihlaline ilişkin olarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk tarafından yanıtlanması istemiyle Meclis'te soru önergesi verdi.
Açıklamada, son 5 yılda 7 kez sandığa gidildiği belirtildi. Her seçim öncesinde başta kadın örgütleri olmak üzere insan hakları örgütlerinin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına, Yüksek Seçim Kurulu'na (YSK) ve ilgili diğer mercilere başvurular yapıldığı ifade edildi.
Önerge metninde, her seçim döneminde karşılaşılan en ciddi sorunlardan birinin, gizlilik kararına rağmen kadınların oy kullanacakları sandıkların YSK tarafından seçmen sorgulama sisteminde gizlenmemesi olarak ifade edildi. Metinde, şiddet uygulayan kişi kadının kocası ise bilgilerin gizlendiği örneklerin olduğu aktarılırken, şiddet uygulayanın kadının kocası olmadığı durumda bilgilerin gizlenmediği belirtildi. Bu halde, ölümle tehdit edilen, can güvenliği riski çok yüksek olan ve ısrarlı takibe maruz kalan kadınlar için bizzat devlet eliyle ciddi bir can güvenliği riski yaratılıyor dendi.
Bir diğer sorunun da kadının adresinin Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM) olarak değiştirilmesine rağmen sandığının değiştirilmemesi olarak kaydedildi. Açıklamada, şiddet uygulayanın, kadının aynı evde ya da mahalde yaşadığı bir kişi; çoğunlukla kocası, babası, abisi olması durumunda onunla aynı mahalde oy kullanmak zorunda kaldığı belirtildi. Kadınların, bu duruma çözüm bulmak için YSK ve ŞÖNİM’e yaptıkları başvurularda, sandık listeleri kesinleşmeden önce ayrı bir başvuru yapmaları gerektiği yanıtını aldıkları ifade edilirken, “Buradan, gizlilik tedbirinden faydalanan kadınların seçimlerden önce bu konuyla ilgili bilgilendirilmediği ortaya çıkmaktadır” dendi.
Metinde, bakanlık verilerine göre; Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı 2.697 kapasiteyle çalışan 110 sığınak, Göç İdaresine bağlı 1 sığınak, yerel yönetimlere bağlı 32 kadın sığınak ve STK’lara bağlı 1 sığınak olmak üzere 3.454 kişi kapasitesiyle çalışan toplam 144 sığınakta bir yıl içinde yaklaşık 40.000 kadının kaldığı belirtildi
"Yalnızca bu sayılar bile herhangi bir koruyucu yasal düzenleme bulunmadığı için on binlerce kadının anayasal bir hak olan seçme ve seçilme hakkından yararlanamamış olabileceğini göstermektedir" ifadesi kullanılan açıklamada, son yıllarda gizlilik tedbiri kararlarını sürelerinin kısaltılması ve karar çıkartmanın gittikçe zorlaşması nedeniyle pek çok kadının can güvenliği tehdidiyle baş başa bırakıldığının da hesaba katılmasının gerektiği belirtildi.
Bu bağlamda Filiz Kerestecioğlu'nun, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk'a yönelttiği sorular şu şekilde:
- Seçmen listelerinin kesinleşmesi öncesinde ikamet değişikliği için yurttaşların başvuru yapabildiği son tarih olan 17 Ocak 2019 ve 31 Mart 2019 tarihleri arasında kaç kadın sığınak desteğinden, kaç kadın gizlilik tedbirinden faydalanmaya başlamıştır?
- 31 Mart 2019 tarihinde Türkiye’deki toplam 144 sığınaktan destek almış kadın sayısı kaçtır ve bunlardan kaçı yerel seçimlerde oy kullanabilmiştir?
- 31 Mart 2019 tarihinde 6284 sayılı Kanun’da öngörülen gizlilik tedbirinden faydalanan kadın sayısı kaçtır ve bunlardan kaçı yerel seçimlerde oy kullanabilmiştir?
- 31 Mart yerel seçimlerinde can güvenliği riskleri nedeniyle oy kullanamamış toplam kadın sayısı kaçtır? Sırasıyla, sığınakta kalan ve gizlilik tedbir kararı bulunan, sığınakta kalan ve gizlilik tedbiri bulunmayan, sığınakta kalmayan ve gizlilik tedbiri bulunan, sığınakta kalmayan ve gizlilik tedbiri bulunmayan oy kullanamamış kadın sayısı kaçtır?
- 31 Mart yerel seçimleri öncesinde ŞÖNİM’lerden, ŞÖNİM bulunmayan illerdeki Türkiye Cumhuriyeti Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (AÇSHB) il müdürlüklerinden ve sığınaklardan destek alan kadınlara 31 Mart yerel seçimlerinde seçme ve seçilme haklarını kullanmaları, seçmen listelerinin oluşturulması gibi kadınların haklarından faydalanmaları önündeki engelleri kaldırmak amacıyla herhangi bir bilgilendirme çalışması yapılmıştır?
- 31 Mart yerel seçimleri öncesinde ŞÖNİM’lerde, ŞÖNİM bulunmayan illerdeki AÇSHB il müdürlüklerinde ve sığınaklarda risk analizi ve güvenlik planı yapılırken kadınların seçme ve seçilme haklarını kullanmalarını engelleyebilecek risklerin değerlendirilmesi için Bakanlığınızın herhangi bir çalışması olmuş mudur?
- 31 Mart yerel seçimleri öncesinde erkek şiddetine maruz kalmış kadınların oy kullanamamaları hakkında insan hakları örgütleri, kadın örgütleri ve kadınlar tarafından yapılmış başvurular Bakanlığınız tarafından değerlendirilmiş midir? Bakanlığınız bu sorunu çözmek için Yüksek Seçim Kurulu ile iletişime geçmiş midir?
- 31 Mart yerel seçimlerinde kadınların seçme ve seçilme hakkını özgürce kullanabilmeleri için Bakanlığınızın bir çalışması olmuş mudur?
- 31 Mart yerel seçimlerinde kadınların seçme ve seçilme hakkını kullanırken can güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkmaması için Bakanlığınız tarafından alınan önlemler nelerdir?
- 31 Mart yerel seçimlerinde kadınların seçme ve seçilme hakkını kullanırken can güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkmaması için Bakanlığınız tarafından alınan önlemler nelerdir?
