Araştırma şirketi Areda Survey’in 17 Ağustos 1999 Depremi’nin yıl dönümünde yaptığı 2021 Deprem Araştırması'na göre vatandaşların yüzde 71,3’ü olası bir deprem durumuna kendini hazır hissetmezken, vatandaşların yüzde 66’sı ev alırken/kiralarken deprem araştırması yapmadığını söylüyor. Araştırmaya göre, daha önce deprem tecrübesi yaşayan katılımcıların yüzde 86’sının deprem çantası yok.
17 Ağustos 1999’da tüm Türkiye’yi yasa boğan Marmara Depremi’nin üzerinden tam 22 yıl geçti. Merkez üssü Kocaeli’nin Gölcük ilçesi olan ve yerel saatle 03.02’de gerçekleşen 7,4 şiddetindeki deprem, yaklaşık 45 saniye sürdü. Ankara’dan İzmir’e uzanan geniş bir alanda hissedilen deprem, resmi kayıtlara göre 17 bin 840 kişinin yaşamını yitirmesine neden oldu. Araştırma şirketi Areda Survey, pek çok vatandaşı uykusunda yakalayan bu korkunç sarsıntının yıl dönümünde, vatandaşın deprem algısına yönelik bir araştırma yaptı. Türkiye genelini temsil eden bin 100 kişinin katıldığı araştırmaya göre, konut seçimlerimizde depreme dayanıklılık algımızda düşüş gözlemlenirken, vatandaşların yüzde 71.3’ü olası bir deprem durumuna hazır değil. Vatandaşların yüzde 66’sı ise ev alırken veya kiralarken deprem araştırması yapmadığını belirtiyor.
Konut tercihimizde deprem önceliğimiz azalıyor
Araştırmada yer alan, "Yaşadığınız konutu seçerken dikkate aldığınız en önemli faktör nedir?" sorusuna katılımcıların yüzde 35.7’si "Depreme dayanıklı olması" cevabı verdi. Bu cevap 2019 yılında yapılan araştırmada yüzde 40,5, 2018 yılında ise 7.4 oranıyla verilmişti. Araştırmada yer alan diğer yanıtlar ise şöyle:
“Yüzde 32.6’sı fiyatı, yüzde 8.3 akrabalarıma yakınlık, yüzde 7’si yeşil alan ve sosyal çevre, yüzde 6.6 evin büyüklüğü, yüzde 5.3 lokasyon, yüzde 3.7 işe yakın olması, yüzde 0.7 binanın ısıtma sistemi.”
“Evimize güveniyoruz”
“Oturduğunuz/yaşadığınız evin güvenli olduğunu düşünüyor musunuz” sorusuna katılımcıların yüzde 39,3’ü evet derken, bu oran 2019 yılında 34.9, 2018’de ise yüzde 21.6 idi.
İlgili soruya hayır diyenlerin oranı 2018 yılında yüzde 35,8 iken, 2021 yılında bu oran yüzde 27.3’e indi.
“Yüzde 64 ev alırken deprem araştırması yapmıyor”
Araştırmada katılımcılara yöneltilen, “Evinizi alırken, kiralarken depreme dayanıklı olup olmadığını araştırdınız mı” sorusuna çok ilginç yanıtlar verildi. Vatandaşları yüzde 34’ü evet araştırdım derken, yüzde 66’sı ise deprem araştırması yapmadığını belirtti. Araştırma yaptığını ifade eden vatandaşlar, 2018’de yüzde 37,5, 2019’de yüzde 30 ve 2021’de yüzde 34 evet derken, hayır diyenlerin oranı 2018’de yüzde 62.5, 2019’da yüzde 70 ve 2021’de yüzde 66 olarak şekillendi.
Depreme hazır değiliz
“Kendinizi olası bir deprem durumu için ne kadar hazırlıklı hissediyorsunuz” sorusuna vatandaşların yüzde 71,3’ü hazırlıklı değilim, yüzde 28.7’si ise hazırlıklıyım cevabı verdi. Hazırlıklı değilim yanıtının yıllara göre dağılımı ise şöyle: “2018 yüzde 72,8, 2019 yüzde 78.4, 2021 yüzde 71.3”
Araştırmaya katılan ve daha önce bir deprem tecrübesi yaşadığını belirten katılımcıların verdiği yanıtlar da oldukça dikkat çekici. Katılımcıların yüzde 69,6’sı depreme hazır olmadığını söylerken, deprem tecrübesi yaşamayanların yüzde 78’i de hazırlıklı olmadığını belirtiyor.
Deprem çantası hazırlığı hâlâ yok
“Deprem çantanız var mı” sorusuna, vatandaşları yüzde 87,5’i hayır derken, bu oranın 2019 yılında yapılan araştırmada yüzde 91.6 olması dikkat çekiyor. Aynı soruya 2018 yılında yüzde 94 oranında hayır cevabı verilmiş.
Kendinizi olası bir depreme hazır hissediyor musunuz sorusuna “hazırlıklıyım” diyenlerin yüzde 32,7’si deprem çantası hazırladığını belirtirken, daha önce deprem tecrübesi yaşayan katılımcıların yüzde 86’sının deprem çantası yok.
Toplanma alanına hakimiz
“Deprem esnasında toplanma alanı konusunda bilginiz var mı?” şeklindeki soruya, vatandaşların yüzde 55,9’u evet derken, bu soruya 2019 yılında yüzde 54.9 oranında hayır cevabı verilmiş. Daha önce deprem tecrübesi yaşayanların yüzde 60,9’u toplanma konusunda bilgi sahibi olduğunu ifade ederken, depreme hazır olduğunu belirtenlerin yüzde 78.6’sı ise toplanma alanını bildiğini ifade ediyor.
AFAD liste başı
Araştırmada katılımcılara, “Muhtemel bir depremde aşağıdakilerden hangisinin size ilk olarak yardım edeceğini düşünüyorsunuz” sorusu da yöneltildi. İlgili soruya katılımcıların yüzde 56,5’i AFAD derken, STK diyenlerin oranı yüzde 20.3, Kızılay diyenlerin oranı yüzde 11.6, Belediye yüzde 8.8, valilik diyenlerin oranı ise yüzde 2.7 oldu.
Yüzde 61, "depremle ilgili birincil sorumluluk merkezi hükümette" diyor
Araştırmada yer alan “Depremle ilgili olarak birincil sorumluluk kime aittir?” sorusuna vatandaşların yüzde 61,9’u merkezi hükümet cevabı verdi. Aynı soruya yüzde 38,1 ile yerel yönetim cevabı verildi.
Vatandaşlara ‘deprem sigortası’ da soruldu. Katılımcıların yüzde 61,1’i sigortanın zorunlu olması gerektiğini kaydederken, yüzde 28.2’si ise isteğe bağlı olması gerektiğini beyan etti. Deprem sigortası hiç olmasın diyenlerin oranı ise yüzde 10,6.
