Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan 2016 yılı "Hanehalkı Tüketim Harcaması" sonuçlarına göre; yüksek enflasyon ve düşük gelir nedeniyle zor günler geçiren vatandaşların maaşlarının yüzde 63’ü barınma, gıda ve ulaşıma gitti. Yoksul ailelerde bu oran yüzde 70’e çıktı. Eğitim harcamasının ise oranı yüzde 2,3, sağlık harcamasının oranı yüzde 2 olurken, alkollü içeceklerin oranı yüzde 4,4’te kaldı.
Birgün'de yer alan habere göre Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 25,2 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı yüzde 19,5 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları aldı. Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama grupları ise yüzde 2 ile sağlık ve yüzde 2,3 ile eğitim hizmetleri oldu.
Kişi başı aylık harcama bir yılda 187 lira arttı
Hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplanan eşdeğer fert başına aylık ortalama tüketim harcaması 2015 yılında 1455 TL iken 2016 yılında 1642 TL olarak tahmin edildi. Araştırma sonuçlarına göre, ulaştırma harcamalarının payı bir önceki yıla göre 1,2 puanlık artışla yüzde 17’den yüzde 18,2’ye yükseldi. Alkollü içecekler, sigara ve tütün grubunun payı yüzde 4,2’den yüzde 4,4’e, mobilya ve ev eşyalarının payı, yüzde 6,1’den yüzde 6,3’e; eğitim hizmetlerinin payı ise yüzde 2,2’den yüzde 2,3’e yükseldi.
Kiranın payı zirvede
Diğer taraftan, konut ve kira harcamalarının toplam harcamalardaki payı bir önceki yıla göre 0,8 puanlık düşüşle yüzde 26’dan yüzde 25,2’ye geriledi. Ayrıca, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarının payı yüzde 20,2’den yüzde 19,5’e, eğlence ve kültür harcamalarının payı yüzde 2,9’dan yüzde 2,8’e, çeşitli mal ve hizmet harcamalarının payı ise yüzde 4,3’den yüzde 4,2’ye düştü. Giyim ve ayakkabı (yüzde 5,2), sağlık (yüzde 2), haberleşme (yüzde 3,7) ile lokanta ve otel (yüzde 6,4) harcamalarının payı ise 2016 yılında da değişmedi.
Düşük gelirli hanelerde konut ve kira harcaması yüzde 32
Gıdaya düşük gelirli haneler, yüksek gelirlilere göre iki kat daha fazla pay ayırdı. Gelire göre sıralı yüzde 20’lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının 2016 yılındaki dağılımına bakıldığında; en düşük gelir grubu olan birinci yüzde 20’lik grupta yer alan hanehalkları, konut ve kira harcamalarına yüzde 32, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 28,9, ulaştırma harcamalarına yüzde 8,9 ve mobilya ve ev eşya harcamalarına yüzde 5,6 pay ayırdı.
En yüksek gelirli haneler de konut ve kira harcaması yüzde 22,8
En yüksek gelir grubu olan beşinci yüzde 20’lik grupta yer alan hanehalkları ise, ulaştırma harcamalarına yüzde 22,8, konut ve kira harcamalarına %21,7, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 14,2 ve lokanta ve otel harcamalarına yüzde 7,6 pay ayırdı.
Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalklarında gelirin payı konut ve kira harcamalarına yüzde 23,8, ulaştırma harcamalarına yüzde 18,7 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına ise yüzde 17,8 pay ayırırken, müteşebbis geliri olan hanehalkları; ulaştırma harcamalarına yüzde 23, konut ve kira harcamalarına yüzde 21,1 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına ise yüzde 19,8 oldu.
Hanehalkının temel gelir kaynağı gayrimenkul ve menkul kıymet geliri olanlar; konut ve kira harcamalarına yüzde 29,3, ulaştırma harcamalarına yüzde 21,3 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına ise yüzde 15,5, emeklilik geliri olanlar ise; konut ve kira harcamalarına yüzde 31,2, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 24,9 ve ulaştırma harcamalarına yüzde 12,7 pay ayırdı.
