2008 dünyada böyle geçti

Dünya, 2008 yılında terör saldırılarıyla salsılırken, ABD'de dünya barışı için bir umut olarak görülen Barack Obama başkan seçildi. 2008'in son önemli gelişmesi ise, İsrail'in 6 aylık ateşkesin ardından Gazze Şeridi'nde büyük çaplı bir operasyon başlatması oldu.

Yıl boyu Irak ve Afganistan'da yine çok sayıda terör saldırısı düzenlendi. Hindistan'ın Mumbai kentinde de silahlı bir grup, başta iki otel olmak üzere bazı hedeflere saldırdı. Çıkan olaylarda 200'e yakın kişi öldü. Hindistan, saldırılardan Pakistan'ı sorumlu tuttu.

Gürcistan'ın, tek yanlı bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya'ya Ağustos ayında operasyon düzenlemesi ve ardından Rusya ile çıkan çatışmalar yaz aylarında bölgede tansiyonu yükseltti. Çatışmalarda çeşitli kaynaklara göre yaklaşık 1700 sivil hayatını kaybetti, 30 binden fazla sivil de mülteci durumuna düştü.

2008 yılının bazı önemli olayları kronolojik olarak şöyle:

6 OCAK: Gürcistan'da Mihail Saakaşvili ikinci kez devlet başkanı seçildi, 20 Ocakta yemin etti.

16 OCAK: Özbekistan'da Devlet Başkanı İslam Kerimov, 3. kez devlet başkanı olarak yemin etti.

23 OCAK: Irak'ın Musul kentinde düzenlenen saldırıda 60 kişi öldü, 280 kişi yaralandı.

24 OCAK: İtalya Başbakanı Romano Prodi, senatoda güven oylamasını kaybetmesinden sonra istifa etti.

1 ŞUBAT: Irak'ın başkenti Bağdat'ta pazar yerinde iki kadının düzenlediği intihar saldırılarında 98 kişi öldü, 208 kişi yaralandı.

3 ŞUBAT: Sırbistan'da Boris Tadiç devlet başkanı seçildi.

17 ŞUBAT: Kosova bağımsızlığını ilan etti. Kosova'nın bağımsızlığını aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 50'den fazla ülke tanıdı.

18 ŞUBAT: Afganistan'ın güneyinde, Kanada askeri konvoyunun hedef alındığı bombalı saldırıda 38 sivil öldü.

- Pakistan'ın suikasta kurban giden eski Başbakanı Benazir Butto'nun partisi Pakistan Halk Partisi, parlamento seçimlerinden zaferle çıktı.

19 ŞUBAT: Küba lideri Fidel Castro, devlet başkanlığını bıraktığını açıkladı.

24 ŞUBAT: Raul Castro, ağabeyi Fidel Castro'nun yerine devlet başkanı oldu.

3 MART: Rusya'da devlet başkanı seçimini Başbakan Birinci Yardımcısı Dimitriy Medvedev yüzde 70,28 oranında oy alarak kazandı. Medvedev, 7 Mayısta yemin etti.

6 MART: Bağdat'ta düzenlenen saldırıda 68 kişi öldü, 150'den fazla kişi yaralandı.

9 MART: İspanya'da yapılan genel seçimde sosyalist Başbakan Jose Luis Rodriguez Zapatero yeniden seçildi.

10 MART: Malezya Başbakanı Abdullah Ahmed Bedevi, 5 yıllık yeni dönem başbakanlığı için yemin etti.

15 MART: Hu Cintao, Çin Ulusal Halk Meclisi tarafından yeniden devlet başkanlığına seçildi.

17 MART: Irak'ın Kerbela kentinde düzenlenen intihar saldırısında 52 kişi öldü.

24 MART: Pakistan'ın öldürülen muhalefet lideri Benazir Butto'nun müttefiki Yusuf Ziya Gilani, Pakistan Ulusal Meclisi tarafından başbakanlığa seçildi.

6 NİSAN: Karadağ'da Devlet başkanı Filip Vuyanoviç, bu göreve yeniden seçildi.

9 NİSAN: Ermenistan'da Serge Sarkisyan devlet başkanı olarak yemin etti.

10 NİSAN: Nepal'de Maocu gerillaları siyasi sürece dahil eden tarihi seçimler yapıldı.

15 NİSAN: Irak'ın başkenti Bağdat'ta ve dışında düzenlenen bombalı saldırılarda bir günde 60'a yakın kişi yaşamını yitirdi.

17 NİSAN: Kenya'da muhalefet lideri Raila Odinga başbakan oldu.

28 NİSAN: Çin'in doğusunda iki yolcu treninin çarpışması sonucu 71 kişi öldü, 400'den fazla kişi yaralandı.

1 MAYIS: Somali'nin orta kesimlerinde düzenlenen Amerikan hava saldırısında bu ülkedeki El Kaide'nin önde gelen lideri Haşi Ayro öldürüldü.

- Irak'ın başkenti Bağdat'ın kuzeydoğusunda bir düğün alayına düzenlenen iki intihar saldırısında 35 kişi öldü, 65 kişi yaralandı.

8 MAYIS: İtalya'da Silvio Berlusconi, başbakan olarak yemin etti.

20 MAYIS: Tayvan'da mart ayında yapılan seçimleri kazanan Ma Ying-jeou, devlet başkanı olarak yemin etti.

21 MAYIS: Gürcistan'da genel seçimler yapıldı. Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili'nin iktidardaki Ulusal Birleşik Hareketi, 150 sandalyeden 119'unu kazandı.

25 MAYIS: Lübnan'da Genelkurmay Başkanı Mişel Süleyman devlet başkanı oldu. Ülkeyi iç savaşın ucuna getiren kriz böylece sona erdi.

28 MAYIS: Nepal'de milletvekilleri, 239 yıllık monarşiyi feshederek, cumhuriyet ilan etti.

10 HAZİRAN: Sudan'da bir uçak Hartum'a indiktan sonra pistten çıkarak havaalanının ışıklandırmalarına çarptı, 30 kişi öldü.

13 HAZİRAN: Tayvan ve Çin, yaklaşık 60 yıl sonra birbirlerinin topraklarında daimi bürolar kurma konusunda anlaştı.

17 HAZİRAN: Bağdat'ın El Hürriye mahallesinde bir pazar yeri yakınında düzenlenen saldırıda 51 kişi öldü, 75 kişi yaralandı.

22 HAZİRAN: Irak'ın Bakuba kentinde düzenlenen intihar saldırısında 16 kişi öldü.

29 HAZİRAN: Zimbabve Devlet Başkanı Robert Mugabe, 6. kez devlet başkanlığı için yemin etti.

2 TEMMUZ: Kolombiya'daki Devrimci Silahlı Güçler Cephesi (FARC) tarafından 6 yıldır rehin tutulan eski devlet başkanı adayı Ingrid Betancourt kurtarıldı. Kolombiya askerlerinin düzenlediği operasyonda, Betancourt ile aralarında 3 Amerikalı'nın da bulunduğu 14 rehine özgürlüğüne kavuştu.

7 TEMMUZ: Afganistan'ın başkenti Kabil'deki Hindistan Büyükelçiliği yakınında düzenlenen intihar saldırısında 60'tan fazla kişi öldü.

13 TEMMUZ: Militanların, Afganistan'ın Pakistan sınırı yakınındaki bir Amerikan üssüne düzenlediği saldırıda 9 Amerikan askeri öldü, 15'i yaralandı. Amerikan güçleri Afganistan'da son üç yıldaki en büyük kaybını verdi.

21 TEMMUZ: Sırp lider Rodovan Karadziç, Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da sahte kimlikle yakalandı. BM'nin Uluslararası Yugoslavya Ağır Ceza Mahkemesi'ne teslim edilen Karadziç hakkında, başta soykırım olmak üzere 11 ayrı dava bulunuyor.

22 TEMMUZ: Kongo'nun kuzeyinde geminin batması sonucu 47 kişi öldü, en az 100 kişi kayboldu.

27 TEMMUZ: Kamboçya'da Başbakan Hun Sen'in iktidar partisi, genel seçimlerde büyük zafer elde etti.

28 TEMMUZ: Irak'ta polisin kadın olduğunu düşündüğü intihar bombacılarının, Bağdat'ta Şii hacı adaylarına ve ülkenin kuzeyinde Kürtlerin protesto gösterisine düzenlediği saldırıda toplam 57 kişi öldü, 300'e yakın kişi yaralandı.

2-7 AĞUSTOS: Gürcü birlikleri ve Oset birlikleri arasında çıkan çatışmalar giderek şiddetlenmeye başladı.

3 AĞUSTOS: Hindistan'daki bir Hindu tapınağında çıkan izdihamda 145 kişi öldü.

7-8 AĞUSTOS: Gürcistan, tek yanlı bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya'da "anayasal düzeni yeniden sağlama" operasyonu başlattı. Bunun üzerine Rusya ile Gürcistan arasında savaş çıktı. Çatışmalar nedeniyle 30 binden fazla sivil mülteci durumuna düştü. Çatışmalarda çeşitli kaynaklara göre 1700 civarında sivil hayatını kaybetti. Rus kaynaklarına göre 71 Rus askeri öldü ve 340'ı yaralandı. Gürcü tarafından da 146'sı asker, 69'u sivil olmak üzere 215 kişi yaşamını yitirdi. Rus birlikleri, Fransa'nın arabuluculuğunda sağlanan ateşkes anlaşmanın ardından Gürcü topraklarında oluşturduğu tampon bölgeden çekildi.

15 AĞUSTOS: Paraguay'da solcu Fernando Lugo, devlet başkanı olarak ülkede 60 yıldır devam eden tek parti iktidarına son verdi.

- Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili, çatışmaların ardından Rusya ve Gürcistan arasında yapılan ateşkesi imzaladı.

16 AĞUSTOS: Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev, Rusya-Gürcistan ateşkesini imzaladı.

18 AĞUSTOS: Pakistan'da 1999'da kansız bir darbeyle Navaz Şerif'i deviren ve o yıldan bu yana iktidarda olan Devlet Başkanı Pervez Müşerref istifa etti.

20 AĞUSTOS: İspanya'nın başkenti Madrid'deki Barajas havaalanında Spanair'e ait yolcu uçağı düştü, 154 kişi öldü. Madrid Özerk Yönetimi, 3 günlük yas ilan edildiğini duyurdu.

- ABD ve Polonya, Polonya'ya Amerikan savunma üssü kurulmasına ilişkin anlaşma imzaladı.

24 AĞUSTOS: Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te Itek Air'e ait Boeing 737 tipi yolcu uçağı kalkıştan bir süre sonra teknik bir arıza nedeniyle düştü, 65 kişi öldü. Kaza, Kırgızistan havacılık tarihinin en kanlı kazalarından biri oldu.

25 AĞUSTOS: Rusya parlamentosu alt kanadı Duma ve üst kanadı Federal Konsey, Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlıklarının tanınması yönündeki yasa teklifini oy birliğiyle kabul etti.

-Tayland'da muhalifler başbakanlık makamının bulunduğu Hükümet Sarayını bastı.

26 AĞUSTOS: Rusya Devlet Başkanı Medvedev, Soçi'de yapılan güvenlik konseyi zirvesinin ardından Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlıklarının tanınmasını öngören yasayı onayladı.

1 EYLÜL: Japonya'da Başbakan Yasuo Fukuda istifa etti.

8 EYLÜL: Çin'in kuzeyinde yasa dışı olarak işletilen maden ocağında meydana gelen toprak kaymasında 260 kişi öldü.

9 EYLÜL: Pakistan'ın suikasta kurban giden eski başbakanlarından muhalefet lideri Benazir Butto'nun eşi Ali Asıf Zerdari, devlet başkanı oldu.

- Çin'de zehirli süt tozu skandalı patlak verdi. 6 bebek hayatını kaybederken, 300 binden fazla bebek hastalandı.

17 EYLÜL: Yemen'in başkenti Sana'daki Amerikan Büyükelçiliğine düzenlenen saldırıda biri Amerikalı, 6'sı militan 19 kişi öldü.

18 EYLÜL: Tayland'da Somçai Vongsavat başbakan oldu.

20 EYLÜL: Pakistan'ın İslamabad kentindeki Marriott Oteline boma yüklü kamyonla düzenlenen saldırıda aralarında Çek büyükelçinin de bulunduğu 53 kişi öldü, 270 kişi yaralandı.

21 EYLÜL: Güney Afrika Devlet Başkanı Thabo Mbeki, görevinden istifa etti. Görev süresi 2009 yılının Nisan sonunda biten Mbeki hakkında yolsuzluk iddiasında bulunulmuştu.

-İsrail Başbakanı Ehud Olmert, hakkındaki rüşvet ve yolsuzluk soruşturmaları nedeniyle istifasını Cumhurbaşkanı Şimon Peres'e sundu. Kadima'nın lideri Tzipi Livni, Cumhurbaşkanınca verilen yeni kabine kurma çalışmalarında başarılı olamayınca, ülkede 10 Şubat 2009'da erken seçime gidilmesi kararı alındı.

25 EYLÜL: Çin, üçüncü insanlı uzay seferini, ''Uzun Yürüyüş'' (Çan Cıng) roketini ateşleyerek başlattı. Çin'in tamamen kendi imkanıyla uzaya yolladığı üçüncü yörünge kapsülündeki astronotlardan Cai Ciang, uzayda yürüdü.

6 EKİM: Nobel Tıp Ödülü'nü Alman Harald zur Hausen, Fransız Françoise Barre-Sinoussi ve Luc Montagnier kazandı. İki Fransız bilim adamı AIDS'e neden olan HIV'i, Alman bilim adamı da rahim ağzı kanserine yol açan İnsan Papilloma Virüsü (HPV) keşifleriyle bu ödüle layık görüldü.

7 EKİM: Japon bilim adamları Makoto Kobayaşi ve Toşihide Maskawa ile Amerikalı bilim adamı Yoichiro Nambu, Nobel Fizik Ödülünü kazandı. Amerikalı bilim adamı Nambu atom fiziğinde kendiliğinden kırılan simetri olarak adlandırılan mekanizmayı keşfinden dolayı, Kobayaşi ve Maskawa'nın ise doğada maddenin en küçük parçasının en az üç familyasının varlığını tahmin eden kırılmış simetrinin kökenini keşifleri nedeniyle ödülü aldı.

8 EKİM: Nobel Kimya ödülüne floresan proteinlerle ilgili çalışmaları nedeniyle Amerikalı bilim adamları Roger Tsien ve Martin Chalfie ile Japon bilim adamı Osamu Shimomura layık görüldü.

9 EKİM: Nobel Edebiyat Ödülü'nü Fransız yazar Jean-Marie Gustave Le Clezio kazandı.

10 EKİM: Finlandiya'nın eski Cumhurbaşkanı Martti Ahtisaari, BM temsilcisi olarak Kosova gibi dünyanın önemli sorunlarında gösterdiği olağanüstü başarılarından ötürü Nobel Barış Ödülünü aldı.

13 EKİM: Nobel Ekonomi Ödülü'nü Amerikalı Paul Krugman aldı. İsveç Bilimler Akademisi ödülün gerekçesi olarak, Krugman'ın, ''ekonomik aktivitenin lokasyonu ve ticaretin yapısı konusundaki analizlerini'' gösterdi.

15 EKİM: Suriye ile Lübnan arasında diplomatik ilişki kuruldu. İki ülke arasında, 1940'lı yıllarda Fransa'dan bağımsızlıklarını kazanmasında bu yana diplomatik ilişki bulunmuyordu.

26 EKİM: Amerikan helikopterleri, Suriye topraklarına saldırı düzenledi, 8 kişi öldü.

29 EKİM: Pakistan'ın güneybatısında meydana gelen 6,4 büyüklüğündeki depremde 215 kişi yaşamını yitirdi.

4 KASIM: ABD'de Demokrat Partinin başkan adayı Barack Obama, ABD tarihinin 44. başkanı seçildi ve ilk siyahi başkan olarak tarihe geçti.

8 KASIM: Endonezya'da 2002 yılında düzenlenen, 202 kişinin öldüğü Bali saldırılarının 3 sorumlusu idam edildi.

10 KASIM: Bağdat'da düzenlenen iki saldırıda 28 kişi öldü, onlarca kişi yaralandı.

11 KASIM: Muhammed Naşid, Maldivlerin demokratik yollarla seçilen ilk devlet başkanı oldu.

15 KASIM: Somalili korsanlar Kenya açıklarında Suudi petrol tankeri Sirius Star'ı kaçırdı. Bunun ardından bölgedeki denizlerde korsanlık olayları hızla arttı.

26-29 KASIM: Hindistan'ın Mumbai kentinde silahlı bir grup, Tac Mahal ve Oberoi/Trident otelleriyle bir gar ve bir hastaneye saldırdı. Terör saldırılarında 200'e yakın kişi öldü, 300'den fazla kişi yaralandı. Saldırıların sorumluluğunu Deccan Mücahidin adlı bir örgüt üstlendi. 20 kadar kişi tutuklandı. Hindistan ve ABD saldırıları Pakistan'da üslenen Leşker-i Tayyibe grubunun yaptığını iddia etti. Saldırıların ardından Hindistan ve Pakistan'ın arası yeniden gerildi.

27 KASIM: Irak'taki Amerikan askerlerinin statüsüne ilişkin ABD-Irak Güvenlik Anlaşması (SOFA), Irak meclisinde kabul edildi.

2 ARALIK: Tayland'da muhalifler, Başbakan Somchai Wongsawat'ın, anayasa mahkemesinin partisini kapatma ve kendisine siyaset yasağı getirme kararını kabul etmesinin ardından eylemlerini bitireceklerini açıkladı.

Eski başbakan Thaksin Şinavatra'nın kansız bir darbeyle başbakanlıktan indirilmesinin ardından Aralık 2007'de yapılan seçimlerin ardından Somchai Wongsawat başkanlığında 6 partili bir koalisyon hükümeti kurulmuştu. Hükümetin kurulmasının hemen ardından muhalefetteki Halkın Demokrasi İttifakı, Somchai başkanlığında kurulan 6 partili koalisyon hükümetini seçimlerde yolsuzluk yapıldığı ve "Thaksin'e bağlı kukla bir hükümet olduğu" gerekçesiyle protesto ederek ülke çapında eylemler başlatmıştı.

Bu eylemler çerçevesinde Hükümet Sarayını basan eylemciler, haftalar süren sokak gösterilerinin ardından Suvarnabhumi ve Don Muang havaalanlarını işgal etmiş ve parlamentoyu kuşatmıştı.

4 ARALIK: Irak Devlet Başkanlığı Konseyi 4 Aralıkta Amerikan askerlerinin Irak'tan 2011'in sonuna kadar tamamen çekilmesini öngören Irak-ABD güvenlik anlaşmasını onayladı.

-Irak'ın Felluce kentinde düzenlenen iki intihar saldırısında 19 kişi öldü, 43 kişi yaralandı.

- Zimbabve'de 1000'e yakın can alan kolera salgını yüzünden olağanüstü hal ilan edildi.

6 ARALIK: Atina'da 16 yaşındaki Aleksis Grigoropulos'un polisin açtığı ateş sonucu yaşamını yitirmesinin ardından şiddet olayları ve çatışmalar çıktı. Olaylar kısa zamanda tüm Yunanistan'a yayıldı. Grigoropulos 9 Aralıkta toprağa verildi.

11 ARALIK: Irak'ın Kerkük kenti yakınındaki bir lokantada düzenlenen intihar saldırısında 45 kişi öldü, 93 kişi yaralandı.

12 ARALIK: Eski Rum yönetimi lideri Tasos Papadopulos akciğer kanserine yenik düştü. Papadopulos 15 Aralıkta toprağa verildi.

14 ARALIK: Iraklı bir gazeteci, ülkeyi ziyaret eden ABD Başkanı George Bush'a basın toplantısı sırasında ayakkabılarını fırlattı.

15 ARALIK: Tayland'da muhalefetteki Demokrat Parti'nin lideri Abhisit Vejjajiva, parlamentoda başbakanlığa seçildi.

-Filipinler'in kuzeydoğusunda, içinde yaklaşık 100 yolcunun bulunduğu feribotun alabora olması sonucu en az 22 kişi öldü, 34 kişinin kayıp olduğu bildirildi.

17 ARALIK: Bangladeş'te yaklaşık 2 yıldır uygulanmakta olan olağanüstü hal 29 Aralıktaki genel seçimler öncesinde kaldırıldı.

18 ARALIK: Zimbabve'de koleradan ölenlerin sayısının bini aştığı bildirildi.

27 ARALIK: İsrail, Hamas'la süren 6 aylık ateşin bitişinin ardından Gazze Şeridi'ne yönelik geniş çaplı bir saldırı başlattı. (AA)