T24 - Türkiye 23 Nisan'ı 'hapisteki çocuklarının' gölgesinde kutluyor. Cezaevlerinde 2 bin 559 çocuk var. 276'sı 'terör' suçlarından hapiste * 'Taş atan çocuklar'la ilgili UNICEF raporuna göre bu çocuklar eyleme 'oyun niyetine' katılıp sonra da kendilerini 'ağır ceza'da buluyor
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’na yüzlerce çocuk hapiste girecek. Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün dün itibarıyla verdiği verilere göre cezaevlerinde toplam 2 bin 559 çocuk bulunuyor. ‘Terör suçlarından’ tutuklu ve hükümlü çocuk sayısı 276. Bu çocuklardan dördü hükmen tutuklu, 13’ü hükümlü, 259 ise tutuklu. 18 yaşını dolduran çocuklar yetişkinlerin bulunduğu cezaevlerine naklediliyor.
Türkiye bugün ‘çocuk bayramı’nı ‘taş atıp cezaevine düşenler’ başta olmak üzere hapisteki çocuklarının gölgesi altında kutlayacak. Adalet Bakanlığı bir soru önergesine verdği yanıtta sadece 2006, 2007 ve 2008 yılının ‘Terörle Mücadele Kanunu’ (TMK) kapsamında dava açılan çocuk rakamlarını açıkladı. Buna göre, 2006 yılında 296 çocuğa dava açılırken 10’u mahkûm oldu. 2007’de 438 çocuk hakkında dava açıldı, 110’u mahkûm oldu. 2008 yılında ise aynı suçlama nedeniyle 571 çocuk hakkında dava açıldı, 118 çocuk ceza aldı. UNICEF ve Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı işbirliğiyle hazırlanan rapor ise gösterilere katılan çocukların büyük kısmının ‘oyun saiki ile gösterilere katıldığını’ ortaya koydu.
Özellikle Doğu ve Güneydoğu’daki illerde katıldıkları gösterilerde polise taş attıkları gerekçesiyle tutuklanıp TMK kapsamında dava açılan çok sayıda çocuk var. Kesin sayıları bilinmiyor. Şu ana kadar Adalet Bakanlığı’nın açıkladığı rakamlar ise sivil toplum kuruluşların belirttiği sayıların çok altında kalıyor.
2 bin 639 yıl hapis
Çocuklar İçin Adalet Girişimi tarafından hazırlanan raporlara göre Diyarbakır’da 78 çocuk hakkında 240 yıldan 688 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı, 78 çocuk toplam 175 yıla mahkûm edildi. Cezalar çocukların yaşlarının küçük olması nedeniyle yapılan indirimlerle 41 yıla düştü.
Yine bu verilere göre 159 çocukla ilgili yargılama devam ediyor ve savcılar bu çocuklar için toplam 1052 yıldan 2 bin 639 yıla kadar hapis istiyor.
Adana’da TMK kapsamında şu ana kadar 67 çocuk hakkında dava açıldı ve yapılan ‘çocukluk’ indirimine rağmen toplam 290 yıl ceza verildi.
Adana, Diyarbakır, ve Hakkâri illerinde yapılan inceleme sonucunda UNICEF Türkiye Temsilciği ve Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı işbirliğiyle hazırlanan rapor da taş atan çocuklara ilişkin çarpıcı gerçekleri ortaya koydu. Kamu kurum ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri yapılan görüşme sonrasında hazırlanan raporda çocukların bir kısmının gösterilere ‘oyun saikiyle’ katıldığına dikkat çekildi. Bu teze dayanak olarak ‘çocukların bazılarının babalarının korucu veya polis olmaları, gösteri sonrasında polisle birlikte konserlere katılıp top oynamaları’ gösterildi.
Ağır cezada yargılanıyorlar
2006’da TMK 9. Madde’ye getirilen ek fıkrayla Çocuk Koruma Kanunu’nda benimsenen ve çocukların kendilerine özgü mahkemelerde yargılanmasını öngören yaklaşımdan vazgeçildiğine dikkat çekilen raporda, şöyle denildi:
“Bu değişiklik; 15 yaşın üzerindeki çocuklar hakkında TMK kapsamındaki eylemler nedeniyle açılan davaların, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda belirtilen ağır ceza mahkemelerinde görülmesi kuralını içermektedir. Aynı Kanun değişikliğinde, Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlarla ilgili olarak hükmün açıklanmasının geri bırakılması, verilen hapis cezasının seçenek yaptırımlara çevrilmesi ve ertelenmesi yasaklanmıştır. Kanun, bu yasağın 15 yaşını doldurmuş bulunan için de uygulanması esasını benimsemiştir.”
Raporda, TMK’da değişiklik yapılarak çocukların kendilerine özgü mahkemelerde yargılanmalarının sağlanması için gerekli yasal değişikliğin yapılması ve çocuk mahkemelerinin yaygınlaştırılması talebi de yer aldı.
14 çocuk öldü
Türkiye’de 2000-2009 yılları arasında gösterilere katılan çocuklardan 14’ünün hayatının kaybettiği vurgulanan raporda şöyle denildi: “Bazen olay sonrası eylemciler dağılırken yolda görülen çocukların da gözaltına alınabildikleri, son olaylardan sonra mahallelere gelen polisin çocukların ellerine bakarak elinde taş izi olanları gözaltına aldığı ve polis tarafından tutulan yakalama tutanağının da suçluluğa karine teşkil edecek biçimde kullanıldığı bazı görüşülenler tarafından iddia edilmektedir.”
Dersten gözaltına
Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı ve UNICEF’un raporunda, gösteriler sırasında veya sonrasında yapılan gözaltı işlemleri sırasında kolluk güçlerin kötü muamele ve keyfi uygulamalarına ilişkin çeşitli şikayetler bulunduğuna da dikkat çekildi. Adana’da İlkokul 7 sınıf öğrencisi B.E’nin dersteyken gözaltına alındığı vurgulandı.
Epilepsiye rağmen tutuklu
Rapora göre Diyarbakır Cezaevi’nde bulunan ve epilepsi hastası olduğu raporlarla kanıtlanan 15 yaşındaki A. için Adli Tıp Kurumu tarafından “ilaçlarını kullanmaya devam etmesi halinde gözetim altında tutulmasında sakınca yoktur” raporu verildi. Bu rapora dayalı olarak da mahkeme çocuğun tahliye taleplerini reddetti.
