Bankacılık sistemindeki toplam mevduat ve katılım fonu içinde Türk lirasının payının artırılarak finansal istikrarın desteklenmesi amacıyla yurt içi yerleşik kişilerin döviz ve altın mevduat ve katılım fonu hesaplarının Türk lirası vadeli hesaplara dönüşmesi halinde mevduat ve katılım fonu sahiplerine ilişkin destekler açıklanmıştı.
Bu kez yurt içi yerleşik tüzel kişilerin döviz ve altın cinsinden mevduat hesapları ve katılım fonlarının vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşmesi halinde mevduat ve katılım fonu sahiplerine destek sağlanmasına karar verildi.
Söz konusu yeni desteğe ilişkin en çok merak edilen 15 soru ve yanıtları şöyle:
Türk lirası vadeli mevduat veya katılma hesaplarına dönüşümden kimler yararlanabilecek?
Yurt dışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dahil Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek kişiler bu sistemden faydalanabilecek. Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan tüzel kişiler de bu sistemden yararlanabilecek.
Yurt içi tüzel kişilerin kapsamı nedir?
Bankalar ve Merkez Bankasınca belirlenen diğer mali kuruluşlar dışında kalan tüm şirket ve kuruluşlar uygulama kapsamındadır.
Gerçek ve tüzel kişiler için hesaplar hangi vadelerde açılabilecek?
Gerçek kişiler 3, 6 ve 12 ay vadede hesap açabilecektir. Tüzel kişiler ise 6 ve 12 aylık vadelerde hesap açabilecektir.
Hesaptan elde edilen getiri ne olacak?
Mevduat sahibi ve banka arasında belirlenecek mevduat faiz oranına göre getiri elde edilecektir. Vade sonunda döviz kurlarında/altın fiyatlarında, vade başlangıcına göre artış olması halinde faizin üzerinde kalan kur farkı Merkez Bankası tarafından hesap sahibine ödenecek.
Gerçek ve tüzel kişilerin elde ettiği getirilerden vergi alınacak mı? Ne gibi istisnalar söz konusu?
Mevduat hesaplarına ödenecek faiz ve katılma hesaplarına ödenecek kâr payı üzerinden stopaj kesintisi yapılmayacak.
Şirketlerin, 31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan döviz ve altınlarını Türk lirasına dönüştürmeleri halinde değerleme farklarına kurumlar vergisi istisnası getirilmesi ve vade sonunda elde edilen faiz ve kâr paylarının da kurumlar vergisinden istisna olması öngörülüyor.
2021 yılı son geçici vergi dönemi için de bu istisnadan yararlanılabilmesi için Türk lirasına dönüştürme işleminin 17 Şubat 2022'ye kadar yapılması gerekiyor.
Şirketler, bu ürünü kullandıkları sürece üçer aylık geçici vergi dönemlerinde olası döviz ve altın değerleme farklarına bağlı vergilerden de muafiyet sağlamış olacak.
Vadeden önce hesaptan çekim yapılması mümkün mü?
Türk lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması halinde hesap sahibine herhangi bir fark ödenmeyecek. Ayrıca, çekimin yapıldığı tarihte kurda düşüş olması halinde vade başındaki döviz tutarının çekimin yapıldığı tarihteki kur üzerinden Türk lirası karşılığı ödenir. Döviz bazında ana parası korunmuş olur
Gerçek kişilerin sisteme girişi için belli bir tarih var mı?
Gerçek kişiler, 20 Aralık 2021'de mevcut olan ABD doları, avro ve İngiliz sterlini cinsinden mevduat/katılım fonlarını ve 28 Aralık 2021'de mevcut altın mevduat/katılım fonlarını dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirerek sisteme giriş yapabilecek.
Gerçek kişiler, 28 Aralık 2021'den sonra banka şubelerine getirilen işlenmiş veya hurda altınlar (ziynet altın) ile de TCMB’nin saat başı açıkladığı gram altın alış fiyatı baz alınarak sisteme girebilecek.
Tüzel kişilerin sisteme girişi için belli bir tarih var mı?
Tüzel kişiler, 31 Aralık 2021'de mevcut olan ABD doları, avro ve İngiliz sterlini ve altın cinsinden mevduat/katılım fonlarını dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirerek sisteme giriş yapabilecek.
Tüzel kişiler, 31 Aralık 2021'den sonra banka şubelerine getirilen işlenmiş veya hurda altınlar (ziynet altın) ile de TCMB’nin saat başı açıkladığı gram altın alış fiyatı baz alınarak sisteme girebilecek.
Sisteme birden fazla hesapla giriş yapılabilir mi?
Bir kişi birden fazla hesap ile sisteme dahil olabilecek.
Her ürün için farklı bankalarda hesap açılabilir mi, farklı bankalara transfer yapılabilir mi?
Gerçek ve tüzel kişiler döviz ve altınlarını hesaplarının bulunduğu bankalardan başka bankalara transfer yaparak ya da efektif olarak çekim yapıp hesap açmak istediği bankaya yatırdıklarına dair tevsik edici belge ile uygulamadan faydalanabilecek.
Katılım finans kurumları da bu sisteme dahil mi?
Katılım bankaları da sisteme dahildir. Uygulamayı katılım bankaları katılım bankacılığı esasları çerçevesinde işletecektir.
Mevduat sahibi için faiz oranı, katılma hesabı sahibi için kâr payı nasıl belirlenecek?
Mevduat faiz oranı mevduat sahibi ve banka arasında belirlenecektir. Bu faiz oranı, TCMB tarafından belirlenen 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranının (yüzde 14) altında olamayacaktır. Faiz oranı ile ilgili bir üst sınır getirilmemiştir. Kâr payı getirisi katılım bankacılığı esasları çerçevesinde vade sonunda belirlenecek.
Dijital kanallardan (mobil ve internet bankacılığı) bu sisteme dahil olunabilecek mi?
Bazı bankalar dijital kanallardan bu hizmeti sunmaya başladı. Diğer bankalar da kendi kurum politikaları çerçevesinde bu hizmeti zamanla sunabilecekler.
Dövizimi bozdurup neden bu ürüne geçmeliyim / bu ürüne geçmeme gerek var mı?
Bu ürünü kullanarak, dövizde yaşanacak düşüş veya faizden/getirinden düşük yükselişte bile ulaşamayacağınız TL faiz gelirine / katılım hesabı getirisine ulaşabilirsiniz.
Kur yükselecek olursa aradaki fark Merkez Bankasınca karşılanacağından bir kaybınız söz konusu olmayacaktır.
Dövizi hangi kurdan bozacağım?
Merkez Bankası her iş günü saat 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00 ve 15.00’de USD, EUR, GBP ve altın için fiyat açıklamaktadır. İşlem yapacağınız saatteki kuru kullanabileceksiniz. (AA)
