Bursa'da 19 maden işçisine mezar olan maden kazasında ihmaller zinciri 2006 yılında başladı.
Lisansı dolduktan sonra eksikleri nedeniyle üretime ara verilmesi gerektiğini bildiren bakanlık raporunun ardından yeniden üretim izninin 'teknik denetim yapılmadan' verildiği ortaya çıktı.
Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesinde, 19 kişinin ölümü ile sonuçlanan maden kazasının, göz göre göre geldiği, artık iyice açığa çıktı. Bu kazada hem maden ocağı sahibinin, hem de devletin, özellikle yeterince denetim yapmadığı için, ciddi ihmalleri bulunuyor. Referans gazetesinin haberine göre, 2006 yılı sonunda görülen eksiklikler nedeniyle üretimine ara verilen maden ocağına yeniden üretim izni verildiği ama bu yapılırken, sahada denetim yapılmadığı iddia ediliyor. Yani eksikliklerin tamamlandığı sadece maden ocağı sahibinin beyanına dayanılarak kabul edilmiş, gerçekten bu eksikliklerin giderilip giderilmediği yerinde kontrol edilmemiş. Masa başında memurlar tarafından verilen "eksiklikler tamamlandı" raporu üzerine maden ocağı yeniden üretime geçmiş. Dolayısıyla devlet maden ocağına giderek yerinde saptadığı eksiklikler üzerine kapattığı maden ocağını, bu eksiklikler aslında giderilmediği halde, yeniden üretim izni vermiş ve ardından 19 işçinin hayatını kaybettiği bu büyük facia gelmiş.
Masa başı raporlar verildi
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yeniden üretime izin veren kararda, eksiklikler tamamlandı denilmesine baz olacak, olması gereken yerinde teknik inceleme raporu ise bulunmuyor. Hâlbuki 2006 yılsonunda alınan aynı maden ocağındaki üretimin durdurulması kararının ekinde bu sahada yapılan denetim ve tetkik raporu bulunuyor.
Aslında yerine gitmeden sahada inceleme yapmadan yeniden üretime izin verilemeyeceği ortada. Ancak buna rağmen çok sayıda benzer raporda yine yerinde denetim yapılmadan, masa başında "eksiklikler tamamlandı" raporlarının verildiği söyleniyor.
Bilgi veren yetkililer, denetim işlerini yürüten genel müdürlük bünyesinde, sadece 3 tane "yeraltı mühendisi" bulunduğunu, tüm yeraltındaki maden ocaklarının bu 3 kişi tarafından denetlendiğini, dolayısıyla normal çalışma ortamında bir yeraltı maden sahasına ancak 5 yılda bir denetim elemanı gidebildiğini söylüyorlar. Bu durum ise ihmalin başka bir unsuru…
Teknik rapor yok
Yanı sıra adı geçen maden ocağında saptanan eksikler ve bunların giderilip giderilmediğini kontrol için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na yazı yazılıp, işçi sağlığını tehlikeye düşürecek şartların var olup olmadığının kontrol edilmesi gerekirken, bu yönde de talepte bulunulmadığı anlaşılıyor.
Faciaya sahne olan maden ocağı için 1986 yılında 20 yıllığına lisans verilmiş. Lisans süresi 2006 yılında bitmiş ama maden ocağı sahipleri işe devam etmek yani lisans süresini uzatmak istemiş. Lisans süresini uzatmak için yapılan denetimlerde, 2006 yılı sonunda ciddi eksikler bulunup, bir rapora bağlanmış. Ancak Bakanlık bu eksikliklerin 6 ay içerisinde tamamlanması ve ardından faaliyete bu şartla devam etmesine karar vermiş ve lisans temdit edilmiş. Başka bir deyişle eksikliklere rağmen faaliyetine devam hakkı verilmiş ama 6 ay içinde de eksiklerin tamamlanması istenmiş.
Bu süre bitince bakanlık tarafından düzenlenen denetim raporlarında ise "eksikliklerin tamamladığı" yazılıyor. Ancak bu raporda yerinde yani sahada eksikliklerin gerçekten giderilip giderilmediğini gösteren teknik rapor ise bulunamıyor.
Olayla ilgili 3 kişi tutuklandı
Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesinde göçük meydana gelmesi sonucu 19 işçinin hayatını kaybettiği maden ocağının işletme müdürü ile 2 çalışanı, adliyeye sevk edilmelerinin ardından tutuklandı. Alınan bilgiye göre, olayı soruşturan Mustafakemalpaşa Cumhuriyet Savcılığı'nın talimatıyla gözaltına alınan işletmenin Genel Müdürü Fahrettin Çolpan, İşletme Müdürü Hayrettin Çelik ve Ocak Şefi Bayram Erdoğan'ın sorgulamaları tamamlandı. Zanlılar, "görevi ihmal ve taksirle birden fazla kişinin ölümüne sebebiyet vermek" suçundan Mustafakemalpaşa Adliyesi'ne sevk edildi. Zanlılar adliyedeki işlemlerin ardından tutuklandı.
Maden mühendisi sayısı yetersiz
Maden Mühendisleri Odası, 19 maden işçisinin yaşamını yitirdiği Bursa'daki maden ocağında, her vardiyada bulunması gereken maden mühendisi sayısının yeterli olmadığına dikkat çekerek, Türkiye genelinde gözetim ve denetimden uzak çalışan maden ocaklarında her an kaza olabileceği uyarısında bulundu. Sektörün özelliği göz önüne alınarak kapsamlı bir risk haritasının hazırlanması ve denetimlerin buna göre yapılması gerektiğini vurgulayan Maden Mühendisleri Odası, "yeter artık, iş cinayetleri durdurulsun" açıklamasında bulundu.
Dünya madenciler günü etkinliği iptal
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Soğancı, Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesindeki maden ocağında meydana gelen göçüğün, bilim ve teknik dışı yapılan uygulamalar sonucu gerçekleştiğini belirterek, "Bu türden kazalar takdir-i ilahi değildir. Biz oda olarak buna iş kazası demiyoruz, bu bir iş cinayetidir" dedi. TMMOB Maden Mühendisleri Odası, Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesine bağlı Devecikonağı beldesindeki yeraltı kömür işletmesinde 10 Aralık 2009 tarihinde meydana gelen ve 19 kişinin ölümüyle sonuçlanan kaza nedeniyle Dünya Madenciler Günü etkinliklerini iptal etti.
Faciayı TBMM de araştırmalı
Tüm Sağlık Sen Genel Başkanı Okay Erözgün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) Bursa'da 19 maden işçisinin ölmesiyle sonuçlanan faciayı araştırarak, yeni facialara engel olmasını istedi. Tüm Sağlık Sen Genel Başkanı Okay Erözgün Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesindeki maden ocağında meydana gelen göçükte 19 işçinin hayatını kaybetmesi üzerine yaptığı açıklamada, madenlerin ruhsatlandırılması ve denetimlerin usulüne uygun olarak yapılmadığını vurguladı. Gerekli tedbirler alınmadığı için iş kazaları ve ölümlerin meydana geldiğini vurgulayan Erözgün, Türkiye'de sık sık yaşanan grizu patlamalarının kömür madenlerinin kâbusu olduğunu kaydetti.
Mezar madenin ıslahı için 2006 tarihli 10 emir
1- Açık işletmede teşkil edilen basamakların yağışlar nedeniyle kaydığı ve askıda taş blokların kaldığı tespit edilmiş olup, düzenli basamak oluşturulması gerekiyor.
2- Hava giriş ve çıkış kotları arasında yaklaşık 100 m kot farkından dolayı ocağın genel havalandırmasının doğal havalandırma ile yapılmaya çalışıldığı tespit edildi.
3-Gaz ölçümünde metan gazının tespit edildiği anlaşılmış olup, ocağın grizulu ocak olduğunun belirlendiği, bu nedenle havalandırma ve alınacak bütün diğer iş güvenliği tedbirleri buna göre belirlenmeli.
4- Ocak genel havalandırmasının, nefeslik başına kurulacak ana aspiratör ile mekanik olarak yapılması, antigrizu ve/veya kendiliğinden emniyetli ocak içi ekipmanlarının kullanılması ve mevzuatta öngörülen ilgili diğer tedbirlerin alınmasına müteakip ocaktaki üretim çalışmalarına, başlanılması gerekiyor.
5- Ocak içinde hava miktarlarının ölçülmediği tespit edilmiştir; en az 10 günde bir hava miktarları ve hızları ölçülerek havalandırma defterine kaydedilmesi gerekiyor.
6- Eğimi yüzde 10'u geçen grizulu ocaklarda havalandırmanın yönü aşağıdan yukarıya doğru olmalıdır; bu ocakta eğim yüzde 28 seviyesindedir.
Bu ocağın, grizulu ocak olması nedeniyle bütün ocak havalandırması aşağıdan yukarıya olacak şekilde düzenlenmesi gerekiyor.
7-Sahadaki kömür damarlarının kendiliğinden yanmaya meyilli olduğu, zaman zaman ocak havasında kızışma belirtisi olan CO oranının yükseldiği durumlarda ilgili kısımların kapatılarak gerekli önlemlerin alınmalıdır.
8-Genel havalandırma sisteminin mekanik olarak yapılmaya başlanması durumunda, minimum depresyonla havalandırma yapılması, minimum sayıda hava kapısı ve regülatör kurulması, eski imalat bölgelerine hava kaçırılmaması için uygun tedbirlerin alınması gerekmektedir.
9-Ocak içinde ağaç tahkimat kullanılan tabanyolu ve lağımlarda yer yer tahkimat eksiklikleri, çürümelere ve tavan basıncına bağlı bağ kırılmalarının olduğu, bu konuda gerekli tamir tarama çalışmalarının yapılmakta olduğu görülmüştür.
10-Havalandırma projesi, grizulu ocağı göre revize edilmelidir.
