Prof. Dr. Osman Müftüoğlu yanıtladı: Epigenetik yaş nasıl ölçülür?
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu, bugünkü ''Yeni yaşınız kutlu olsun... Epigenetik yaş'' başlıklı yazısında son yılların en popüler sağlıklı yaşam ve uzun ömür alanlarından biri olduğunu söylediği epigenetik konusunu ele aldı.
25 Nisan 2024 10:06
112
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu yanıtladı: Epigenetik yaş nasıl ölçülür?
212
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu'nun yazısı şu şekilde: Biyolojik anlamda DNA dizilimindeki değişikliklerden kaynaklanmayan “gen ifadesi farklılaşmaları”nı inceleyen yeni bir bilim dalı. Epigenetik bilimine göre, genetik sırlarımızın saklı olduğu DNA’ların dışında kalan bazı kalıtımsal mekanizmalar da var. Bunlara “epigenetik mekanizmalar” denilir. Bunların en iyi bilinenlerden biri “DNA METİLASYONU”. DNA metilasyonu yoluyla ebeveynler yaşadıkları çevrenin etkilerini çocuklarına ve hatta torunlarına bile aktarabiliyor.
312
Bunun için DNA’ya basit ama önemli bir kimyasal olan “metil grubu”nun eklenmesi yeterli. DNA’nın metilasyonu bazı genlerin baskılanmasına, bazı genlerin aktive olmasına, neticede de gen ifadesinin değişmesine yol açıyor. DNA metilasyonu yoluyla gen ifadesinin değişimi çevresel şartlardan da etkileniyor. Ve neticede DNA dizisi yani genom değişmese bile epigenom değişebiliyor.
412
KISA BİLGİ - BU KARAR BAŞKA KARAR: Doğuştan avucumuza yerleştirilen ve değiştirilemez olduğunu zannettiğimiz genetik kararların/mirasın çok daha üzerinde başka kararların da olduğu kesin. Dolayısıyla o kararlar bizim nasıl ve ne kadar yaşayacağımız üzerinde de etkililer. Özetlemek gerekirse “kronolojik”, “biyolojik” ve “psikolojik yaşlar” dışında nur topu gibi yeni ve pırıl pırıl bir yaşımız daha var: Epigenetik yaş! Peki, bu yeni yaşımızın sırları ne? İsterseniz gelin sözü bu aşamada epigenetik konusuna meraklı bir hekim kardeşimize Prof. Dr. Mustafa Özdoğan’a bırakalım...
512
İYİ BİLGİ - EPİGENETİK YAŞ NASIL ÖLÇÜLÜR? Tekrar hatırlayalım: Epigenetik, çevrenizin genlerinizin çalışma şeklini nasıl ve ne ölçüde değiştirebileceğini araştıran yeni ve önemli bir bilimsel alan. Horvath’ın epigenetik saati, “DNA metilasyonu” adı verilen bir sürecin genetik materyalde oluşturduğu kimyasal değişiklikleri analiz ediyor. Horvath, Berkley Üniversitesi’nde çalışan mühim bir araştırmacı, önemli bir bilim insanı. 2011’de yaşımızı daha doğru bir şekilde tahmin etmek için DNA metilasyon kalıplarının kullanılabileceğini bulan ilk araştırmacı. Horvath metilasyonu bir kum saatinde hareket eden kumla karşılaştırmakta ve “Yaşlandıkça DNA’nın belirli bazı kısımları metilasyon kazanmakta, diğer bazı kısımları ise metilasyonu kaybetmektedir. DNA’da metillenebilecek milyonlarca DNA bölgesi var” diyor. Horvath ürettiği bu yeni ve özel saat/testi uygulayarak o yerlerden yüzlercesini takip ediyor. Kısacası Horvath’ın saati, bir insanın yaşamı boyunca embriyodan yaşlılığa kadar yaşını tahmin edebilen bir formül. Şimdi o formülü kullanan ve epigenetik saat yoluyla biyolojik saati daha kesin/net ölçebileceğini iddia eden yüzlerce test var. Ve bu testler pahalı ve birinci sınıf birer sağlık ürünü olarak pazarlanıyor. Fiyatları ise 300-500 dolar arasında değişiyor. Ama hemen belirtelim bu testlerin hiçbiri henüz ABD Gıda ve İlaç İdaresi FDA tarafından onaylanmış değil. Peki, biyolojik yaşı ölçen epigenetik saat dışında başka yollar var mı? Var!
612
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu yanıtladı: Epigenetik yaş nasıl ölçülür?
712
VARAN 2: GÖZLER YALAN SÖYLEMEZ: Göz dibindeki damarsal ağ “retina”nın bir insanın biyolojik yaşının bir penceresi gibi de kullanılabileceğini ileri süren araştırmacılar da var. Onlara göre, bir kişinin retina görüntülerine bakarak da -yani o görüntülere dayanarak- biyolojik yaşı tahmin etmek mümkün.
812
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu yanıtladı: Epigenetik yaş nasıl ölçülür?
912
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu yanıtladı: Epigenetik yaş nasıl ölçülür?
1012
ÖZETİ ŞUDUR - KENDİNİZE İYİ BAKIN: Epigenetik konusunu önümüzdeki günlerde çok daha fazla konuşup tartışacağımız kesin. Bütün mesele genlerimizin, yaşam kararlarımızın değiştirilemez karar vericilerinin olmadığını bilmemizden ibaret. Genlerimiz yaşam tarzı seçimlerimizden ve yaşadığımız çevreden de ciddi ölçüde etkileniyor. Ve bu etkilenmeler GEN İFADESİNİ de değiştirebiliyor.
1112
Sigara içip içmediğiniz, alkol kullanıp kullanmadığınız, uykunuz, aktiviteniz ve stres seviyeleriniz, mutlu ya da mutsuz biri olmanız, huzur kat sayınız, travmatik ve dramatik bazı deneylere maruz kalıp kalmadığınız ve daha pek çok çevresel faktör, hatta yiyip içtikleriniz, şifa olsun diye yuttuğunuz ilaçlar ve takviyeler bile genetik mirasınızı değiştirip epigenetiğinizi/biyolojik yaşınızı etkileyebiliyor. Bu nedenle LÜTFEN ÇEVRENİZE, DÜŞÜNCELERİNİZE, NE YİYİP İÇTİĞİNİZE, NEREDE VE NASIL YAŞADIĞINIZA KISACASI KENDİNİZE ÇOK DİKKAT EDİN.
