Dünya Artrit Günü: Sigara romatoid artriti çağırıyor
Sigara, diş eti hastalıkları ve kilo fazlalığı gibi çevresel bazı faktörler iltihaplı romatizma gelişimine zemin hazırlıyor. Özellikle sigaranın romatoid artrit hastalığıyla ilişkisi pek çok çalışmada gösterildi. Sigara, hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırdığı gibi daha ağır seyretmesine de yol açabilir.
12 Ekim 2022 09:12
112
DÜNYA ARTRİT GÜNÜ: SİGARA, ROMATOİD ARTRİTİ ÇAĞRIYOR
212
Türkiye Romatoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Timuçin Kaşifoğlu yayınladığı yazılı açıklamada, sabahları yaklaşık bir saat veya daha fazla süren sabah tutukluğu, eklemleri rahat kullanamama gibi bulgularla ortaya çıkan artritin her yaş ve cinsiyette görüldüğünü söyledi. Kaşifoğlu’nun paylaştığı bilgilere göre, artrit eklem iltihabı anlamına geliyor olsa da eklemlerde iltihaplanmaya yol açan farklı romatizmal hastalıklar bulunuyor. Romatizmal hastalıklarının bir grubunun temel tutulum yerinin eklemler olduğu biliniyor. Bunların içinde en sık olarak romatoid artrit ve spondiloartrite rastlanıyor. Bu iki hastalığın toplumda toplam görülme sıklığı yaklaşık olarak yüzde 1.
312
Eklem iltihabı da her yaş ve cinsiyette görülüyor. Eklem iltihabına yol açan en önemli hastalıklardan romatoid artrit ve spondiloartritlerdeyse ailesel yatkınlık olabiliyor.
412
Artritin en önemli bulgusu eklemlerdeki şişlik, ağrı ve sabah tutukluk. İltihaplı romatizmal hastalıklarda sabahları yaklaşık bir saat veya daha fazla süren sabah tutukluğu, eklemleri rahat kullanamama yakınması önemli bir bulgu. Yeterince tedavi edilememesi durumunda ise eklemlerde şekil bozukluğu ve fonksiyon kaybı gelişebiliyor. Tanıda en önemli nokta hastanın yakınmalarını dinlemek. Ardından hastalıkla ilişkili laboratuvar testleri istenerek tanının doğrulanması hedefleniyor.
512
Eklem iltihabının doğru tanınması ve tedavi edilmesi durumunda klinik yakınmalar düzeldiğini belirten Kaşifoğlu, şöyle uyardı: “Ancak bunun için uzun süreli bir tedavi ve romatoloji hekimin hastalığı takibi gerekiyor. Erken tanı konulmayan veya doğru tedavi edilmeyen hastalarda maalesef eklemlerde kalıcı hasar gelişebiliyor. Bu durum hastanın eklem fonksiyonlarının bozulmasına ve hareketlerinde kısıtlanmaya yol açabiliyor.”
612
Eklem iltihabına yol açan hastalıklarda kalıtımın farklı oranlarda rolü var. Bu oranın romatoid artrit için yüzde beş civarındayken spondiloartritler için yüzde 60 düzeyinde. Bu nedenle ailede iltihaplı romatizmal hastalığı olan bireylerin varlığı, diğer aile bireyleri için farklı düzeylerde risk getirebiliyor.
712
Bunun mutlaka ailedeki diğer bireylerde hastalığın çıkacağı anlamına gelmediğini belirten Kaşifoğlu, şöyle devam etti: “Çevresel bazı faktörlerin iltihaplı romatizma gelişiminde katkısı olduğunu kesin biliniyor. Bunlar arasında en iyi bilinenleri sigara, diş eti hastalıkları ve kilo fazlalığı. Özellikle sigaranın romatoid artrit hastalığıyla ilişkisi pek çok çalışmada ortaya kondu. Sigara hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırdığı gibi daha ağrı seyretmesine de yol açabilir. Bu nedenle ailesel yatkınlığı olduğu da düşünülen bireylerin sigara içmemesi, eğer içiyorsa bırakmaları, ağzı hijyenlerinin iyi olması ve diş eti hastalıklarının tedavi edilmesi, aşırı kilo alımından kaçınmasını öneriyoruz. Genetik faktörleri çok fazla değiştiremeyeceğimiz göz önüne alınırsa, sigara, ağız bakımı ve aşırı kilo alımının önlenmesi gibi faktörlerin iltihaplı romatizmanın ortaya çıkmaması açısından önemli olduğunu unutmamak gerekir.”
812
Kaşifoğlu, şöyle konuştu: “Bu hastalıkları son yıllarda daha iyi tedavi etmemizi sağlayan seçeneklerimiz giderek artıyor. Romatoid artrit tedavisinde kullandığımız konvansiyonel diye isimlendirdiğimiz ilaçların yanı sıra biyolojik ilaçlar dediğimiz seçenekler mevcut. Hastalığı takip eden romatoloji doktoru bu ilaç seçeneklerinin uygun olanlarını belirleyip tedaviye başladıktan sonra klinik bulgular zaman içinde hafifliyor veya kayboluyor.”
912
Sanıldığının aksine kaplıcalar iltihaplı romatizmal hastalıkların tedavisine iyi gelmediği gibi klinik yakınmaların daha da kötüleşmesine yol açabiliyor. Bu nedenle hastalığın aktif olduğu dönemlerde kesinlikle sıcak kaplıca ve banyolar uygun değil. Eklem kireçlenmesi denilen iltihaplı romatizması olmayanlara sıcak su tedavide kısmen de olsa fayda sağlayabiliyor: “Bu nedenle takip eden romatizma doktorunun yönlendirmesi önemli.”
1012
Bu hastalıkların tedavisinde kortizon içeren ilaçlar da kullanılabiliyor. Ancak bu ilaçlarla ilgili önyargılar tedavinin aksamasına yol açabiliyor: “Kortizonlu ilaçların çok zararlı olduğu ve kilo aldırdığı düşüncesi önemli bir korkudur. Ancak uygun doz, süre ve ehil ellerde kullanıldığında bu grup ilaçlar hem çok işe yarar hem de istenmeyen etkileri az olur. Kortizonlu ilaçlar bir miktar iştahı açabilir. Bu nedenle fazla besin tüketilmesi kilo artışı ile ilişkilendirilir. Bu grup ilaçları alan hastaların iştah artışı konusunda uyarılmaları ve fazla kalori almamaları durumunda korkulan bir kilo artışı olmaz. Kortizonlu ilaçlar uzun süreli kullanılmaz. Bir kere başladığında ömür boyu kullanılacağı düşüncesi doğru değil. İdeali ihtiyaç kalmadığında kortizonlu ilaçların kesilmesi. Bu kararın doğru zamanda alınabilmesi için düzenli doktor kontrolü önemli.”
1112
Eklem iltihabı nedeniyle çok sayıda ilaç kullanmak durumunda kalan hastaların daha iyi bir yaşam sürdürebilmeleri için düzenli fiziksel egzersiz yapmaları, fazla kilo almamaları öneriliyor. Alınan ilaçların yan etkisi hakkında bilgi sahibi olmak ve belirli aralıklarla kan tahlili yapılması, ilaçların istenmeyen etkilerinin takibi açısından önem taşıyor. Bu nedenle romatoloji doktorunun önerdiği sıklıkta hastaların takibi gerekiyor.
1212
Kaşifoğlu, kronik bir hastalığa sahip olmanın ve uzun süreli ilaç kullanmanın pek çok hasta açısından kaygı verici bir durum olduğunu belirtti: “Günümüzde pek çok bilgiye kolay ulaşılabiliyor. Ancak bu bilgilerin doğruluğu çok fazla kontrol edilmiyor. Yanlış bilgilendirme nedeniyle ilaçlarını aksatan hastalar çoğu zaman şikayetlerinin artması nedeniyle yeniden doktora başvurmak durumunda kalabiliyor. Diğer önemli bir nokta, bitkisel gıda takviyesi veya mucize ilaç adı altında satılmaya çalışılan ürünlerin faydası yok. Üstelik karaciğer, böbrek gibi organlara hasar verebiliyor. Romatizmal hastalığı olan bireyler için en önemli danışma kaynağı, hastalığı takip eden romatoloji doktorları.” | Kaynak: Diken
