Kundera’ya Çek vatandaşlığı kırk sene sonra iade edildi

Milan Kundera Çekoslovakya’dan 1975’te ayrıldı. Rennes 2 Üniversitesi’nin daveti üzerine eşi Vera Hrabankov’la birlikte Fransa’nın yolunu tuttu ancak bir daha ülkesine geri dönmedi. 1979’da Gülüşün ve Unutuşun Kitabı yayımlandıktan sonra Çekoslovakya’da dönemin Komünist hükümeti Kundera’yı vatandaşlıktan çıkardı ve o günden beri, Demir Perde’nin çökmesinden sonra bile, Kundera ülkesini nadiren ziyaret etti.

Aradan geçen 40 seneden sonra Kundera artık yeniden Çek vatandaşı. Fransa’nın Çekya büyükelçisi Petr Drulak geçtiğimiz hafta doksan yaşındaki yazarı Paris’teki dairesinde ziyaret ederek vatandaşlık belgesini teslim etti. Daha sonra Çek Radyosu’na verdiği demeçte Drulak, Kundera’nın sürgünde bile ülkesine bağlı bir yazar olduğunu, bu nedenle de kendisine sembolik bir jestte bulunmak istediklerini anlattı. Çek vatandaşlığının Kundera’ya iadesinin herkes için duygu yüklü bir an olduğunu söyleyen Drulak, “Onun kimliği ve kanaatlarıyla gerçek bir Çek olduğunu düşünüyorum. Ülkesine son derece bağlı ve Çekya’da yaşananları yakından takip eden biri” dedi.

Kundera’ya vatandaşlığının iadesi Çekya’da yıllardır gündemde olan bir konuydu. 2018’in Kasım ayında Başbakan Andrej Babiš, Paris’te bir restoranda yazar ve eşiyle üç saat boyunca görüşmüş ve bu esnada vatandaşlık vermeyi teklif etmişti. Babiš daha sonra bunu yapmanın kendisi için “büyük bir onur” olduğunu söylemişti.

Yıllardır muhabirlere demeç vermeyen Kundera, bu jestle ilgili herhangi bir yorumda bulunmadı. Yazar, 1981’de Fransız vatandaşlığını aldı ve daha sonraki roman ve denemelerinde kimlik, aidiyet gibi kavramları sorguladı. 1989’dan sonra da tüm romanlarını Fransızca yazdı, ancak kendisi dışında herhangi birisinin Çekçeye çevirmesine izin vermedi. Bu nedenle, çevirmemeyi tercih ettiği bazı romanlar halen Çekçe olarak bulunmuyor. Kundera, 2008’de Çek Ulusal Edebiyat Ödülü’nü kazandığında da ödülü teslim almak için ülkesine seyahat etmedi.