“Bu yıl da bir 'en'ler listesi hazırlamıyoruz, listelere karşı olduğumuzdan değil. İtirazımız listelerin gelişigüzel hazırlanmasına. Gelişigüzel ya da tamamen piyasa rakamlarına göre hazırlanan listelerin nesnelmiş gibi sunulmasına…”
15 Aralık 2022 22:00
Geçen yıl – daha önceleri de– K24 yazarlarına, yıl boyunca onları en çok etkileyen kitapları sormuştuk. Eski-yeni kitap fark etmeksizin, yıl boyunca okudukları arasında onları en çok etkileyenleri… Bu yıl tek bir kitap ismi vermelerini rica ettik, kitabın bu yıl yayımlanmış olması da öteki koşuldu. Her zamanki gibi türler arasında bir ayrım gözetmedik. Son koşulumuz da her bir görüşün kendi başına bir yazı olmasıydı, böylece “yıl sonu soruşturması”ndan dosyaya doğru yol aldık. Davet metni şöyleydi:
"Bu yılın kitabı sizce hangisidir?
K24’ün “2022 yılının kitabı” dosyası için sizden en az iki en fazla altı A4 sayfalık bir yazı yazmanızı rica ediyoruz. Bu yılın kitabı sizce hangisidir? Bu soruya cevap verecek, tabii ki öznel seçiminizi yansıtacak ve temellendirecek bir yazı. Kitabın kurgu ürünü ya da kurgu dışı, Türkçe ya da başka bir dilde olması fark etmez, önemli olan ilk baskısının (ya da Türkçe çevirisinin) bu yıl içinde yapılmış olması. Seçtiğiniz kitabın sizin için neden bu kadar önemli olduğunu ve benzerlerinden nasıl farklılaştığını anlatan yazınızı en geç 11 Aralık 2022 tarihine kadar gönderebilirseniz seviniriz."
Gelen yazıları –bize geliş sırasına göre– yayımlamaya devam edeceğiz. Önümüzdeki iki Perşembe günü de çoğunlukla “2022 yılının kitabı” yazılarına yer vereceğiz, haftanın öteki günlerinde de… Böylece 2022’yi bu yıl çıkmış ve atlanmaması gereken kitapları hatırlayarak uğurlamış olacağız.
Geçen yıldan bir alıntı: “K24 okurlarının bildiği üzere, yılın "en"leri listesi yapmıyor, her biri ötekinden farklı sayısız kitabı bir iki ölçüte (genellikle satış rakamlarına) göre sıralayıp elmalarla armutları karşılaştırmaya çalışmıyoruz. Geçen yıla bakış, kitapları yarıştırarak değil, bizi en çok etkileyen kitapları ve o deneyimi hatırlayarak olmalı bizce. Bir başkasının bir kitapla neler yaşadığını doğrudan onun kaleminden öğrenmek kadar, farkına varmadığımız ya da okumayı düşünmediğimiz kitaplara iştahımızı açacak başka bir şey olamaz.”
Değişen bir şey yok. Bu yıl da bir “en”ler listesi hazırlamıyoruz, listelere karşı olduğumuzdan değil. İtirazımız listelerin gelişigüzel hazırlanmasına. Gelişigüzel ya da tamamen piyasa rakamlarına göre hazırlanan listelerin nesnelmiş gibi sunulmasına…
Ayrıca listeler, dosyalar, soruşturmalar… eninde sonunda bunların hepsi daha çok sayıda kitaptan söz etmeye, kitapları tartışmaya, tartmaya, karşılaştırmaya yarayan birtakım vesilelerden başka bir şey değil. Biz de yıl sonlarında bu vesile etme fırsatını kaçırmıyoruz: Söylemeye gerek var mı, her zaman olduğu gibi, bu dosyada seçilen ve üzerlerine yazılan kitaplar yazarlarımızın öznel seçimleridir. Ama her bir seçimin ne kadar ikna edici, ne kadar iştah açıcı olduğuna yazıyı okuyunca siz karar vereceksiniz. Amacımız bir kitabı empoze etmek değil, o kitaba davet etmek. Okuduklarınızın sizi yeni kitaplara, yeni okumalara götürmesi dileğiyle...
•
Dosyada yer alan kitaplar:
Ablamı Tanımazsın / Orhan Veli
Bahisdışı Kız Kardeş / Audre Lorde
Beşinci Kat / Gülayşe Koçak
Bir Yazar Gibi Okumak: Kitapseverler ve Kitap Yazmak İsteyenler İçin Bir Kılavuz / Francine Prose
Bunu Kimseye Anlatma / Deniz Eldam
Büyüyemeyenler / Melis Danişmend
C.S. / Selim İleri
Cevizin Şarkısı / Aslı Tohumcu
Die Politik der Rackets – Zur Praxis der herrschenden Klassen / Kai Lindemann
Dönüş / Hisham Matar
Düşler Sahnesinde: Rejisör Aşod Madatyan ve Kozmopolitizmden Milliyetçiliğe Türkiye’de Tiyatro 1902-1962 / Nesim Ovadya İzrail
Ece: Hep Başkalarının Düğününde Oynadım / M.K Perker
EK Almanak / kolektif
Eleven Winters of Discontent: The Siberian Internment and the Making of a New Japan / Sherzod Muminov
Evrak Çantası / Murathan Mungan
Gece Göğünde Çıkış Yaraları / Ocean Vuong
Günlük / André Gide
Günlükler / Hulki Altunç
Her Şeyi Gören Adam / Deborah Levy
Karanlık Zamanlarda İnsanlar / Hannah Arendt
Körler Kıssası / Gert Hofmann
Lanetli Yıllar / Yervant Odyan
Living and Dying with Marcel Proust / Christopher Prendergast
Marina Tsvetayeva ya da Alabuga’da Ölmek / Venus Khroury-Ghata
Metrics of Modernity: Art and Development in Postwar Turkey / Sarah-Neel Smith
Monsieur Proust: Georges Belmont’un derlediği hatırat / Céleste Albaret
Ne Yalan Söyleyeyim– Salon Dergilerindeki Yazılar / Nurullah Ataç
Osmanlı Resmi: Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne Batı Sanatının Yansımaları / Wendy Shaw
Portede Saklı Tarih: Toplumsal Tarihin Merceğinden Müzik / Namık Sinan Turan
Sahaflar Kitabı / İsmail Kara, Filiz Dığıroğlu, Fulya İbanoğlu
Saklı İnsan / Andrey Platonov
Sen Benim Kim Olduğumu Biliyor Musun? Kibrin Tarihi / Ari Turunen
Serdestan / Sinan Çelik
Siyah Divan / Metin Kaygalak
SS Subayının Koltuğu: Bir Nazinin Gizli Yaşamının Peşinde / Daniel Lee
Teorinin Cini: Edebiyat ve Sağduyu / Antoine Compagnon
The Climate Book / kolektif
Uyurgezerler / Hermann Broch
Yakut Orman / Rita Mae Brown
Yanlış Aşka Kaside / Hâle Koray
Yeditepe İnsanları / Hasan Hayyam Meriç
Zaman Sığınağı / Georgi Gospodinov
•