Bunalımlı çağımızın kaygılı tanığıydı

Cervantes Edebiyat Ödülü sahibi Juan Goytisolo, 86 yaşında hayata veda etti. Marakeş’teki evinde hayata gözlerini yuman Goytisolo’nun sağlık durumunun bir süredir iyi olmadığı biliniyordu. Goytisolo’nun eserleri, Franco döneminde yasaklı kitaplar arasındaydı.

Türkçede de Ara Perde, Osmanlı’nın İstanbul’u, Yasak Bölge ve Yeryüzünde Bir Sürgün kitaplarıyla tanınan yazar, ırk ve kimlik konularındaki hassasiyeti ve yazılarıyla biliniyordu. Neyire Gül Işık, çevirdiği ve yayına hazırladığı Yeryüzünde Bir Sürgün kitabının sunuş bölümünde şöyle tanımlıyor Goytisolo’yu:

"İber Yarımadası'nın aykırı çocuğu
İspanyol İç Savaşı'nın evladı
'Lanetlenmiş 1950 Kuşağı'nın üyesi
Dünya yazınının göçebesi
Batı ile Doğu'nun ortasında, bir garip marjinal Avrupalı
Kargaşalı, bunalımlı çağımızın kaygılı tanığı…"

Hiçbir zaman gerçek anlamda dünya çapında bir üne kavuşamayan yazar, Fransa’da yaşadığı dönem boyunca yazar Monique Lange ile evliydi. Goytisolo, Lange’ın 1996 yılındaki ölümü üzerine Fas’a taşındı ve hayatının sonuna kadar burada yaşadı. Yazar aynı zamanda Arap ve İslam kültürüne duyduğu ilgiyle de biliniyordu. Franco rejimi sırasında Paris’e sürülen ve hayatının büyük kısmını burada geçiren yazarın hayatı, henüz yedi yaşındayken annesini bir hava saldırısı sırasında kaybetmesi ile şekillendi. İspanya İç Savaşı’nın karmaşık yıllarının etkileri yazının ana çizgilerini belirledi. Denemelerinde Doğu- Batı ilişkileri üzerinde durdu ve Avrupa’nın tek merkezli uygarlık tavrına sert eleştiriler yöneltti.

“Yalnızlık eğitimim uzun sürdü ama verimli oldu” sözüyle hayatında sürgünün, yersiz yurtsuzluğun nasıl etkili olduğunu anladığımız Goytisolo, sürgünün bir ülkeyi terk etmek zorunda kalmaktan fazlası olduğunu, insanın aslında her yerde sürgün olduğunu her fırsatta vurgular. Juan Goytisolo, "Aile kavramı benim için anlamını yitireli yıllar oldu.” diye başladığı sözlerini şöyle tamamlar: “İç Savaş'ın, onun kutsal kurtarıcılık iddiasının, zalim kininin, ülkenin bağrını deşip gün ışığına döken ve gençliğinde kendisine bir daha dönmemecesine uzaklaşma isteği veren o talihsiz koşullar bütününün evladıyım.”

Goytisolo, Da Jolla ve Boston üniversitelerinde dersler verdi. Yazar olan amcası Luis Goytisolo’dan da etkilenerek 11 yaşında yazmaya başlayan Goytisolo, çağdaş İspanya edebiyatının en önemli romancı ve düşünce insanlarından biriydi. (Guardian/ K24)