Kamuoyunda "vergi affı veya yapılandırma kanun teklifi" olarak adlandırılan "Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi" dün Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda küçük değişikliklerle kabul edildi.

Teklifin Meclis'e sunulan şekliyle ilgili açıklamalarımıza 21 Mayıs 2021 tarihli yazımda yer vermiştim.

Bugün kısaca komisyonda yapılan değişikliklere değineceğim.

Bazı borçlar yapılandırma kapsamına alındı

Araç muayenelerini süresinde yaptıramamış olanlar, 31 Aralık 2021 tarihine kadar bu işlemi yaptırmak şartıyla, muayenede gecikilen her ay ve kesri için alınan yüzde 5 oranındaki faiz yerine düzenlemenin yayımlanacağı tarihe kadar Yİ-ÜFE oranları, düzenlemenin yayımı tarihinden itibaren ise aylık yüzde 0,75 oranı kullanılarak bulunan tutarı ödeyerek araç muayenelerini yaptıracaklar.

Önergeyle yapılan diğer bir düzenlemeye göre ise, ihtilaflı borçlarını yapılandırıp tam ödeyen mükellefler, yüzde 5 indirimlerinden yararlanmaya devam edebilecekler.

Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu, Türkiye Barolar Birliği, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Türk Tabipleri Birliği ve Türk Diş Hekimleri Birliği'ne olan aidat borçları yapılandırma kapsamına alındı.

Buna göre,

• Esnaf ve sanatkârların üyesi oldukları odalara olan aidat borçlarıyla odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik ve federasyonların Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu'na katılma payı, esnaf ve sanatkarların meslek eğitimini geliştirme ve destekleme fonu borçları;
• Avukatların ve stajyer avukatların ilgili barolara olan baro kesenekleri ile Türkiye Barolar Birliği'ne olan staj kredisi borçları;
• Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu'na göre meslek mensuplarının üyesi oldukları odalara olan aidat borçları;
• Türk Tabipleri Birliği Kanunu'na göre meslek mensuplarının üyesi oldukları odalara olan aidat borçları ile odaların Merkez Konseyi'ne olan birlik payı borçları;
• Türk Diş Hekimleri Birliği Kanunu'na göre meslek mensuplarının üyesi oldukları odalara olan aidat borçları ile odaların Birliğe olan birlik payı borçları da yapılandırılabilecek.

Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanunu'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile ertelenen bazı bedeller hariç olmak üzere, ilgili kanunlar uyarınca orman sayılan yerler, Hazinenin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlar hakkında yapılan kesin izin, kesin tahsis, kullandırma kararı, irtifak hakkı, kullanma izni ve kiralama işlemlerinden kaynaklanan 30 Nisan 2021 tarihi itibarıyla ödenmemiş kullanım bedelleri ve hasılat/ticari kar payları asıllarının tamamı ve bunlara ilişkin gecikme zam ve faizleri yerine, Yİ-ÜFE aylık değişim oranları hesaplanarak tespit edilecek tutarın ödenmesi halinde, bu alacaklar için hesaplanan gecikme zammı ve faizin tahsilinden vazgeçilecek.

Gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımında artırım oranları değiştirildi

Komisyonda kabul edilen önergeyle gelir ve kurumlar vergisi matrah artırım oranları değiştirildi. 2016 yılı için yüzde 30 olarak öngörülen oran yüzde 35'e yükseltildi, 2020 yılı için yüzde 20 olan oran ise yüzde 15'e düşürüldü.

Kasa ve ortak alacaklarının düzeltilmesine ilişkin vergi oranı yüzde 5'ten yüzde 3'e düşürüldü

TBMM Genel Kurulu'na sevk edilen teklifte kasa ve ortak alacaklarına ilişkin düzeltme karşılığında ödenecek vergi oranı yüzde 5 olarak öngörülmüştü. Önceki düzenlemelerde bu oran yüzde 3 idi.

Komisyonda kabul edilen önergeyle oran yüzde 5'ten yüzde 3'e indirildi.

Yurt dışına eğitime gönderilenlerle ilgili maddeler eklendi

Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun kapsamında, yurt dışına gönderilenlerden alınan faiz borcunun hesaplanmasında, taahhüdün ihlal edildiği tarih, faizin başlangıç tarihi olarak esas alınacak. Bu kanun kapsamında, faiz borcunun hesaplanmasına ilişkin hüküm, halen öğrenimlerine devam eden öğrenciler hakkında da uygulanacak.

Aynı kanunun ilgili maddesi kapsamına girmesine rağmen anılan maddede belirtilen sürelerde borçlarının yeniden hesaplanması için başvurmayanlar ile söz konusu madde yürürlüğe girdiği tarihten, bu kanun teklifinin yayımlandığı tarihe kadar geçen sürede bu nedenle haklarında borç takibi yapılanlar veya yapılması gerekenlerin, kendilerine döviz olarak yapılmış her türlü masrafa ilişkin borç tutarları, düzenlemenin yayımlandığı tarihi izleyen 3 ay içerisinde Milli Eğitim Bakanlığına başvurmaları halinde, imzaladıkları yüklenme senedi ile muteber imzalı müteselsil kefalet senedi hükümleri dikkate alınmadan ve ilgililere önceden ödedikleri faizler için iade sonucu doğurmaksızın yeniden hesaplanacak. Başvuru süresinde de tahsilat işlemi durdurulacak.

Bu kişilerin daha önceden ödedikleri tutar ile mecburi hizmetlerinde değerlendirilen sürelere isabet eden tutar, kanun teklifinde belirtilen şekilde hesaplanacak tutardan düşülecek. Bu kapsamda vazgeçilen borç tutarına isabet eden vekalet ücreti de dahil yargılama giderleri tahsil edilmeyecek. Hesaplanan borç, ilgilinin durumu ve ödenmesi gereken meblağ dikkate alınarak yüklenme senedi ile muteber imzalı müteselsil kefalet senedi alınması kaydıyla azami 5 yıla kadar taksitlendirilebilecek. Söz konusu yüklenme ve muteber imzalı müteselsil kefalet senetleri için damga vergisi ve noter harcı ödenmeyecek.

Ancak terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulu'nca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle öğrencilikle veya mecburi hizmetle yükümlü bulundukları süre içerisinde kadrolarıyla ilişiği kesilenler düzenlemeden yararlanamayacak.

Yükseköğretim kurumları adına yurt dışına gönderilenlerden doktora öğrenimlerini başarıyla tamamlayanların, mecburi hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere, adına öğretim gördükleri yükseköğretim kurumunun atama kriterlerini karşılamaları şartıyla doktor öğretim üyesi kadrolarına veya öğretim görevlisi kadrolarına ataması yapılacak. Böylece yurt dışında sadece yüksek lisans eğitimini tamamlayarak doktorasını bitirmeden dönen adayların, cari usul dışında, doktoralı adayların önüne geçirilerek atamalarının yapılmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.

Teklifin gelecek hafta Meclis Genel Kurulu'nda görüşülmesi bekleniyor

Komisyonda kabul edilen yapılandırma kanun teklifinin Meclis Genel Kurulu'nda gelecek hafta görüşülmesi bekleniyor.

Komisyonda teklif metni bir ölçüde düzeltildi. Aşağıdaki konularda hâlâ düzeltme beklentisi/ umudu var:

• Taşınmaz ve diğer amortismana tabi kıymetlerin yeniden değerlemesi ile ilgili vergi oranı yüzde 2 olarak korunmuş, bu oran yüksek, yüzde 1'e düşürülmesi halinde uygulamadan yararlananların sayısı tahmin edilenden çok artacaktır. Ayrıca yeniden değerlemede sadece enflasyon endekslerine itibar edilmesi güncel değerlere erişimi sağlayamayabilir. Bu nedenle SPK lisanslı gayrimenkul değerleme uzmanlarının belirleyeceği değerlerin yeniden değerlemeye esas alınması daha isabetli olacaktır.
• KDV'de matrah artırımına, eskiden olduğu gibi hesaplanan KDV tutarları esas alınıyor. Yani hatada ısrar ediliyor. Artırıma ödenecek KDV tutarları esas alınırsa daha büyük şirketlerin de uygulamadan yararlanması sağlanabilir.
• Taksit sayıları artırılabilir.
• Yurt dışından sağlanan hizmetlere ilişkin stopaj ve sorumlu sıfatıyla ödenen KDV'ler için matrah artırımı imkânı sağlanabilir.
• ÖTV ve damga vergisi için matrah artırımı imkânı sağlanabilir.
• Bu kanun teklifinin kapsamında değil ama finansman gider kısıtlaması uygulaması ertelenebilir!