Bence evet...
Heyecan subjektif bir konu olduğu için sorunun cevabı kişiden kişiye değişebilir. Ama en çok "ilk"lerin yaşandığı turlardan birine tanık olduğumuz kesin.
Verilerle sabit...
* * *
Mayıs ayında koşulan İtalya Turu'nu (Giro d'Italia) en yakın rakibinden yaklaşık 10 dakika önde bitiren Slovenya Tadej Pogacar, Fransa'ya da favori olarak geldi. (Fransa dedim ama Tur bu yıl Floransa'da başladı. İlklerden biri buydu mesela. Daha önceki yıllarda elbette İtalya topraklarından geçildi. Ancak Tur'un 121 yıllık tarihinde İtalya'dan hiç start verilmemişti.)
Tadej'i favori yapan faktörlerden birisi, en yakın rakibi ve son iki yılın şampiyonu Jonas Vingegaard'ın form durumu idi.
Danimarkalı sporcu, Nisan başında Bask Turu'nda hepimizin gözü önünde feci bir kazaya karışmış, kelimenin tam anlamıyla ölümden dönmüş, haftalarca hastanede kalmıştı.Tur'a katılıp katılamayacağı, katılsa bile ne yapacağı merak konusuydu. Sonunda takımı Visma-Lease a Bike, Jonas'ın kadroda olduğunu duyurdu.
Jonas, bir önceki senenin şampiyonlarının giydiği "1" numaralı mayosuyla 29 Haziran'da Floransa'da başlangıç çizgisinde yerini aldı. Beklediğimizden çok daha iyiydi. Hatta 11. etabı da kazandı. Ama bütün bunlar, Sloven rakibini geçmeye yetmedi. 27 yaşındaki Danimarkalı genel klasman ikincisi oldu. İlk kez Tur'a gelen Belçikalı Remco Evenepoel üçüncülük basamağında yerini aldı. 24 yaşındaki Remco aynı zamanda "en başarılı genç bisikletçi"nin giydiği Beyaz Mayo'nun da sahibi oldu.
* * *
Bu yılın en büyük merak konularından bir tanesi de "Giro-Tour" dublesiydi. Yani aynı sene hem İtalya hem de Fransa Turu'nu kazanmak...
En son 1998'de Marco Pantani'nin başardığı bu ikilemeyi yapmak isteyen çok yıldız bisikletçi oldu. Ancak hedefe 26 yıl sonra 25 yaşında bir Sloven ulaştı.
Pantani 21 Temmuz 1998 pazar günü Paris'te podyuma çıktıktan tam 2 ay sonra, 21 Eylül'de Slovenya'nın Komenda şehrinde doğan Tadej Pogacar hem 3. kez Tur şampiyonu oldu hem de "duble"yi yaptı.
* * *
2004'de Rimini'de (ki bu yıl Tur bu şehre de uğradı) bir otel odasında ölü bulunan Marco Pantani, Tadej'in başarısını göremedi.
Lakin bir süre önce 79 yaşına basan bir başka efsane, rekorlarından birinin kırıldığına şahit oldu.
Bugüne kadar Tour'da 34 etap kazanan Eddy Merckx, 3 Temmuz 2024 Çarşamba günü Mark Cavendish'in 35. etabını kazandığı haberini aldı.
(İlla insana kötü plaka esprisi yaptıracaklar. "İzmir, İstanbul'u geçti" dedirtecekler.)
39 yaşındaki Cavendish bir inanılmazı gerçekleştirdi ve Tur tarihinde en çok etap kazanan insan olarak tarihe geçti.
Cav, iki yıl önce Merckx'in rekoruna ortak olmuştu. Neredeyse 750 gündür o "1" etap için çabaladı durdu. Emekliliğini bile erteledi. Man Adası'nın Roketi amacına ulaştığında gözyaşlarına boğuldu. Yıllardır ona şahitlik etmiş bizlerin de burun direğini sızlattı.
* * *
Bu yılın bir başka ilki Afrika'dan geldi. Eritreli Biniam Girmay tarihte Fransa'da etap kazanan ilk Afrikalı siyahi sporcu oldu. Girmay, Tur'da sadece 3 etap kazanmakla kalmadı. En yüksek sprint puanına sahip bisikletçinin giydiği Yeşil Mayo'yu ülkesine götürdü. Bu da bir ilkti...
Bir başka ilkin kahramanı Richard Carapaz idi. Ekvatorlu sporcu, 2019 İtalya Turu'nu kazanmış, Covid-19 yüzünden 2021'e kaydırılan Tokyo Olimpiyatları'nda yol şampiyonu olmuştu. Carapaz bu yıl Tur'da etap kazanan ilk Ekvatorlu sporcu oldu. Sadece etap kazanmakla kalmadı. "Dağların Kralı"na verilen Kırmızı Benekli mayoyu da aldı. 31 yaşındaki sporcu aynı zamanda "en mücadeleci bisikletçi" ünvanını da elde etti.
121 yıllık tarihindeki ilklerden biri de, yarışın ilk defa Paris dışında bir yerde bitmesiydi. 26 Temmuz'da başlayacak olan Paris Olimpiyatları vesilesiyle bu yılın son etabı Nice'de bitti.
* * *
Daha çok rekor ve ilke imza atıldı ama yazıyı çok uzatmamak için burada keseyim.
Bir de "son"lar var tabii.
39 yaşındaki Cavendish'in son Fransa Turu olduğunu söylemiştik. Çok ironiktir, Cav, Tur'u genel klasmanda en son sırada bitirdi. Fransızların deyimiyle "Lanterne Rouge/ Kırmızı Fener" oldu. (Bisiklet sporunu yakından izlemeyen okurlara bilgi verelim. Fransa Turu'nu sonuncu da olsa bitirmek büyük bir kıymet taşır ve onore edilir. Özellikle bu yıl son üç gün inanılmaz sertlikteydi. Birçok sprinter yarışı bitiremedi. Cav son güne kadar dayandı.)
Fransız bisikletçi Romain Bardet Tur'a veda eden bisikletçilerinden biriydi. Hemen herkesin sevdiği zarif sporcu, Rimini'de biten ilk etabı kazanmış, hepimizi mutlu etmişti. Onu bitiş çizgisine ulaştıran takım arkadaşı nisan ayında Türkiye Turu'nu kazanan Frank van den Broek oldu.
Bir başka emekli, sakalıyla müsemma Alman bisikletçi Simon Geschke oldu. Mücadeleci kişiliğiyle o da gönlümüzde ayrı bir yere sahipti...
* * *
Yazıyı birkaç teşekkürle noktalayalım.
İlk teşekkür üç hafta boyunca mikrofon başında yarışı anlatan Caner Eler, Berkem Ceylan, Sarper Günsal ve Enes Kanbur'a... Eurosport Türkiye ekibi, yaklaşık yirmi yıldır ülkemiz bisiklet kültürüne büyük katkı veriyor.
Bir teşekkür de Ahmet Mumcu'ya... Hatırlayacaksınız geçen yıl onunla bu köşede bir söyleşi yayımlanmıştı.
Ahmet Mumcu bu yıl da Tur'a katıldı ve üç hafta boyunca istisnasız bütün etapları izledi. Her finiş çizgisinde onu ve bayrağını gördük. Arada kendisiyle özel olarak yazıştık. Onunla bu yıl da bir söyleşi yapacağız. Şimdiden duyurmuş olalım.
Hayatınızdan bisiklet ve onun yaşattığı duygular eksik olmasın.
Aydan Çelik kimdir?Aydan Çelik 1966 yılında Gürün'de doğdu. İstanbul Ünivesitesi'nde İşletme ve İktisat Tarihi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nde Heykel okudu. Çizgi film stüdyolarında, reklam ajanslarında, gazetelerde, dergilerde, yayınevlerinde çalıştı. Erken yaşta bağlandığı bisiklet sporu vesilesiyle Eurosport Türkiye'de konuk yorumcu oldu. Açık Radyo'da Esra Ertan'la birlikte Şeytan Arabası adında bisiklet programı yaptı. 2006'da Tarih Vakfı Yurt Yayınları'ndan Mişli Geçmiş Zaman adını taşıyan karikatür albümü yayımlandı. Devam eden yıllarda Bi Tur Versene, İstanbul Bisiklet Rehberi ve Bisiklet Manifestosu adında bisiklet temalı üç kitabı okurla buluştu. 2013'te Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu'nun 50. yaşı için "Pardus" adında bir maskot tasarladı. Toplumsal Tarih, Cyclist Türkiye, Socrates dergileri yayın kurulu üyesi. Halen çiziyor, yazıyor, bisiklet üstünde çocukluğunu arıyor. |