T24 Erbil
Ankara’nın yakından izlediği Kuzey Irak genel seçimlerinde halk yarın sandığa gidecek. Seçmenlerin rağbet etmemesi nedeniyle önceki seçimlerde katılımın büyük oranda düşmesi ve bölgedeki iradeyi gerçek anlamıyla yansıtamamasına rağmen, kurulan Kürt hükümeti ve parlamentosu tartışma konusuydu. KDP ve KYB’nin yanı sıra diğer siyasi partilerin iddialı olarak seçime hazırlanmasının sürpriz sonuçlara neden olması bekleniyor. Ancak bir o kadar da gergin geçmesi beklenen seçimin iki parti arasında yarışa sahne olacağı ve hiçbir partinin salt çoğunluğu sağlayamayacağı belirtiliyor.
Devlet kurumlarında çalışan memur ve işçilere zamında maaşlarının verilmemesi, geç maaş ödenmesi, terfilerin yapılmaması, petrol gelirlerinin şeffaf dağıtılmaması, gelir durumlarında uçurumlar olması, özgürlük alanlarının kısıtlanması ve adalet sistemine yönelik eleştirilerin artması, Kuzey Irak’ta halkın yönetime karşı umudunu yitirmesine neden oldu. Tüm bu sorunlar nedeniyle halkın bir bölümü önceki seçimlere beklenen oranda katılım göstermedi, sandığa katılım büyük oranda düştü. Bazı seçim çevrelerinde en yüksek katılım yüzde 35 civarında oldu. Resmi kurumların önemli bölümlerinin Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) tarafından yönetilmesi ve bölge başkanı, başbakan ve içişleri ve petrol bakanlarının KDP’den olması tartışma konusuydu. Bu nedenle KDP’ye yönelik muhalefet partileri tarafından eleştiriler yapılıyordu.
Ancak ölgede dört merkezde yapılacak seçime bu kez katılımın daha yüksek olması bekleniyor. Önceki seçimlerde sandık başına gelmeyen seçmenlerin büyük çoğunluğunun Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) seçmenlerinden oluştuğu ifade edildi. KYB’nin seçmenleri partisini, KDP paralelinde politika yapmak, hareket etmek ve etkili çalışmalara yönelmemekle eleştiriyordu.
Sert mesajlar ilgi uyandırdı
Ancak bu kez KYB Başkanı Bafel Talabani’nin, özellikle seçim propaganda kampanyalarında KDP’ye yönelik sert mesajlar vermesi, polemik yapması ve eski sorunları gündeme getirerek Erbil’i KDP’den alacaklarını kesin bir dille ifade etmesi seçmenleri arasında büyük heyecan yarattı ve sandığa gitmeye ikna etti. İkinci nedeninin ise seçimleri boykot eden demokrat ve liberal kesimler ile partiye kızgın olanların da “bu seçimde değişim olacak” inancının oluşması olarak gösteriliyor.
KDP ve KYB’nin ardından Yeni Nesil, İslami Birlik, İslam Topluluğu Hareketi, KYB’den ayrılarak parti kuran Lahor Talabani’nin başkanı olduğu Halk Cephesi’nin de seçim yarışında iddialı partiler olacağı belirtiliyor.
12 Türkmen partisi katılıyor: Maruf’un seçilmesi riske girebilir
Kuzey Irak seçimlerine Türkmen partileri de katılıyor. 12 Türkmen partisinin yarışacağı bölge genel seçimlerine Irak Türkmen Cephesi’de (ITC) kendi ismi ve adayları ile katılım sağlıyor. Halen Kürt hükümetinde Bölge Bakanı olarak görev yapan Aydın Maruf ise ITC’den Erbil’de seçim yarışına katılıyor. Bölge seçiminde Türkmen kotasının en güçlü adaylarından biri olan Maruf’un rakibi ise Türkmen Reform Partisi lideri Muna Kahveci de Erbil’den aday oldu. İki aday da Türkmen kotası için yarışıyor. Asker ve polis dahil güvenlik güçlerinin iki gün önce sandık başına gitmesi sonrası yapılan sayımda Türkmen Reform Partisi Başkanı ve adayı Kahveci’nin, Maaruf’a karşı büyük oy alarak arayı açması dikkat çekti. Bu sonuca göre, genel seçimde Kahveci’nin seçilme şansının daha fazla olacağı ileri sürüldü.
Seçim sistemi değişti
Bölgede 25 eylül’den beri başlayan seçim kampanyalarında KDP ve KYB’nin seçim meydanlarında büyük kalabalıklar toplaması dikkat çekti. Yarış iki parti arasında geçmesi beklenirken hiçbir partinin yüzde 51 çoğunluğunu sağlayamayacağı belirtiliyor. Yarın 08.00’de başlayıp 17.00’de bitecek seçimler Erbil, Süleymaniye, Dohuk ve Halep’çe merkezli dört bölgede gerçekleşecek. Bir önceki seçim Kürt Bölgesel Yönetimi tarafından yürütülüyordu. Bazı siyasi partilerin Irak Federal Mahkemesi’ne itiraz etmesi sonucu seçim sisteminde değişikliğe gidildi ve seçimlerin Irak Yüksek Seçim Kurulu tarafından yürütülmesi ve denetlenmesi yönünde karar alındı.
Özel oylamada geçersiz oy çokluğu dikkat çekti
Genel seçim öncesi dün bölgede görev yapan Kürt asker ve polislerden oluşan güvenlik görevlileri sandığa gitti. Yapılan seçim sonucuna göre, KDP birinci parti olarak çıkarken ikinci sırayı KYB aldı. Ancak bazı siyasi partiler, özel oy sonuçlarında usulsüzlük yapıldığını ileri sürerek sonuca itiraz etti. Özel oylamada geçersiz oyların bazı merkezlerde yüzde 30’lara kadar varmasının güvenlik güçlerinin kendi iradeleri ile sandığa gitmediğinin göstergesi olduğu ileri sürüldü.
Sürpriz sonuç bekleniyor
Özel seçimin sonucu iddia ve tartışmalara rağmen genel seçime yönelik ipucu verdi. Bölgedeki bağımsız gözlemcilere göre, seçimin dört merkezli yapılması, seçmenlerin parmağına boya vurulması ve Irak Yüksek Seçim Kurulu’nun gözetiminde gerçekleşecek olması nedeniyle sürpriz sonuçların çıkabileceği belirtiliyor.
Hileye karşı çoklu önlem
Irak Yüksek Seçim Kurulu, bölgede daha önce yapılan usulsüzlük ve hilelere karşı kapsamlı önlemler aldı. Yarın yapılacak seçimde tüm seçmenlere ilk kez biyometrik kart dağıtıldı. Kart dağıtılan seçmenlerin Kuzey Irak ve Irak kimliğinin yanı sıra vatandaş olması şartı getirdi. Bu kapsamda şartları karşılayan 18 yaş üstü bütün seçmenlere biyometrik seçim kartı dağıtıldı. Oylar elektronik ve manuel olmak üzere iki türlü yapılacak ve oy sonuçları tüm seçim bölgelerinde parti temsilcilerinin ve adayların huzurunda karşılaştırılıp kayıt altına alınacak. Bu kapsamda alnan önlemlerle seçim usulsüzlüklerinin önüne geçilmeye çalışılacak. Sandık kurulan tüm merkezler ise Irak Yüksek Seçim Kurulu ve BM temsilcilerinin denetimi altına alınacak.
Kota sayısı düşürüldü, KDP’nin avantajı zayıfladı
Daha önceki seçimde 11 kotadan seçilen milletvekilleri KDP’yi desteklemesi nedeniyle hükümeti KDP kuruyordu. Ancak bu seçimde kota bölünerek sayısı 11’den 5’e düşürüldü. Yeni kota sistemi Erbil iki, Süleymaniye iki ve Dohuk’a bir olarak dağıtıldı. Bu gelişme KDP’nin seçim avantajını zayıflatmasına neden oldu. Bu nedenle yarın yapılacak seçimde yarışın iki büyük parti arasında geçmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Yüzde 51’u ulaşmak mümkün olmayacak gibi
Bölgedeki bağımsız gözlemcilere göre, seçimde iki parti yüzde 51’i bulamayacak. Bu nedenle yeni hükümetin kurulma sürecinin sancılı geçeceği ve hükümet kurmada sıkıntılar yaşanacağı ifade ediliyor. Seçimler süresince yapılan propaganda çalışmalarında KDP ve KYB’nin birbirine karşı sert mesajlar vermesinin seçimler sırasında ve sonrasında etkisini gösterebileceği belirtiliyor. Sandıklar açıldıktan sonra sayım hem el hem elektronik sayımla yapılacak.
Karşılıklı “ihanet“ suçlaması
KDP ve KYB arasında Kerkük ve Türkiye ile ilişkiler konusunda karşılıklı eleştiri ve suçlamalar yapılması seçim propagandasına damga vurdu. KDP; seçim kampanyası süresince, KYB’yi Kerkük’ü Irak ve İran’a satmak ve Kürt davasına ihanet etmekle suçladı. Açıktan dile getirilmese de dolaylı olarak KYB’nin PKK ile ilişkiye girerek bölgenin geleceğini riske attığı seçim kampanyası süresince işlenen konular arasında oldu. KYB ise KDP’yi, Türkiye ile ilişki geliştirmek, TSK’nın bölgedeki faaliyetlerine yardımcı olmak, Kuzeydoğu Suriye’ye ambargo uygulama gibi konu başlıkları ile “İhaneti sen yaptın“ karşı suçlaması ile yanıt veriyor.
Erdal Beşikçioğlu: Behzat Ç.’yi Etimesgutlularla çekeceğiz; bundan daha iyi bir ilçe tanıtımı olamaz |