Dünya

İsrail’in gözü Golan Tepeleri’nde: İsrail, Lübnan sonrası yüzünü Suriye’ye mi dönecek?

Eski anlaşmalar raftan iniyor, İsrail tankları Golan’da. Rusya, İsrail’i Suriye’ye saldırmaması konusunda uyardı

10 Ekim 2024 19:58
Namık Durukan

Gazze’de Hamas’a yönelik harekât sonrası Lübnan’da Hizbullah örgütüne karşı havadan, karadan ve denizden harekata devam eden İsrail, bir bölümü Suriye rejiminin kontrolünde bulunan Golan Tepeleri’ne gözünü dikti. İsrail tanklarının Suriye’nin kontrolündeki Golan’a girmesi ve harekât için hazırlık yaptığı iddiası Rusya’yı rahatsız etti. Kremlin, Suriye'deki herhangi bir askeri operasyonun "felaket sonuçları" olacağı konusunda İsrail’i uyardı. Rusya’nın girişimi ile daha önce 21 kez toplanan Astana Toplantısı’nın 22’ncisi için ise hazırlık yapılmaya başlandı.

İran ve Hizbullah’ın askeri faaliyetlerini gerekçe göstererek Suriye rejimine yönelik saldırılarını arttıran İsrail, Lübnan’a yönelik kapsamlı harekâtı Suriye sahasına da taşıdı. Hizbullah’a yönelik saldırılarını arttıran İsrail ordu güçleri, bir bölümü Suriye rejimi kontrolünde bulunan Golan Tepeleri’ni tank atışları ile vururken askerlerin sınırı aşarak bölgeye girdiği ileri sürüldü. İsrail’in Golan bölgesine yeniden saldırı başlatmasının, “Tişrin Savaşı” sonrası Suriye ile 1974’te imzalanan “Çekilme” anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

İsrail’in Golan planı

İsrail’in Suriye sınırları içinde kalan Golan’a yönelik son saldırısı, sınırda “Güvenlik kuşağı” oluşturma stratejisi oluşturma amaçlı olarak değerlendiriliyor. İsrail’in Lübnan harekâtı ile birlikte Golan’ın geri kalan kısmını almak için plan yaptığı ve bu kapsamda yakın zamanda bölgeye saldırılarını arttıracağı ileri sürülüyor. İsrail'in son hamlesinin Rus kuvvetlerinin bölgedeki rolünün azalması ve kuvvetlerinin Golan yakınlarındaki bölgelerden çekmesi sonrasına denk gelmesi dikkat çekiyor.

Rusya’dan “Felaket olur” uyarısı

İsrail’in Golan’ın Suriye kesiminde kalan bölümünü ele geçirmeye yönelik hareketi Rus yönetiminde büyük rahatsızlık yarattı. Kremlin, Suriye'deki herhangi bir askeri operasyonun "felaket sonuçları" olacağı konusunda İsrail’i uyardı.

İsrail tanklarının Golan’ Tepeleri’ndeki Suriye ordu güçlerine yönelik saldırısı sonrası açıklama yapan Kremlin başkanlık Sözcüsü Dmitriy Peskov, İsrail'in askeri operasyonunu Suriye'ye doğru genişletmesinin Orta Doğu için "felaket sonuçlara" yol açacağını açıkladı. Interfax In aktardığı habere göre Peskov, "Ne yazık ki, düşmanlıkların kapsamı zaten genişliyor. Artık bir Lübnan cephesinin daha olduğunu görüyoruz. Bu, sivil altyapının tahrip edilmesine, on binlerce insanın yerinden edilmesine yol açıyor ve onları evlerinden, geçim kaynaklarından ve işlerinden ve diğer şeylerden mahrum bırakmaktır” dedi.

Moskova'nın "askeri operasyonların daha fazla coğrafi olarak genişletilmesini düşünmek bile istemediğini" belirten Peskov, "bunun sonuçlarının bölge için felaket olacağını" vurguladı.

Astana hamlesi

İsrail’in Suriye’ye yönelik tehdidine Rusya Dışişleri Bakanlığı, dikkat çeken bir hamle ile yanıt verdi. Bakanlık, Kazakistan'da Suriye konusunda yeni bir Astana toplantısı yapılması için hazırlık yapmaya başladı.

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Vershinin, Suriye ile ilgili Astana Toplantısı’nın 22’ncisinin Kazakistan'da yapılmasına yönelik hazırlık yaptıklarını açıkladı. Toplantıya ilişkin açıklama yapan Vershinin, "Suriye konusunda Kazakistan'ın başkenti Astana'da Astana formatında yeni bir uluslararası toplantı düzenlemeyi planlıyoruz. Toplantının düzenlenmesine yönelik özel düzenlemeler yapılıyor" dedi.

Geçtiğimiz ocak ayında, garantör ülke Rusya, Türkiye ve İran’ın gözetiminde Astana’da yapılan 21’nci toplantıya rejim ve muhalefet heyetlerinin yanı sıra ve Ürdün'de katılım sağlamıştı. Görüşmelerde Lübnan ve Irak'ın yanı sıra Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi de gözlemci olarak yer alıyor.

İsrail tankları Golan’ın Suriye bölgesinde

Bölgedeki harekâtı yakından izleyen haber kaynaklarına göre, İsrail tank ve araçlarının Suriye’nin denetimindeki Golan bölgesine girdiği bu kapsamda "Sufa 53" adı ile yol açma çalışması başlattı. Kapsamlı çatışmaya hazırlık amacıyla İsrail ordusunun bölgede derin hendekler kazdığı ve sınıra 70 kilometreden uzun gözlem noktaları oluşturulduğu bildirildi. İsrail’in bu girişiminin 1974 yılında Suriye ile İsrail arasında imzalanan "Çekilme" Anlaşması'nın ihlali olarak gösteriliyor.

Bölgede çalışma yapan araçlara, altı Merkava tankı ve iki askeri buldozerden oluşan bir askeri gücün eşlik ettiği ve çok sayıda İsrail askerinin de Suriye topraklarına girdiği iddialar arasında.

 

Orta Doğu kaynıyor, bölgesel savaş riski artıyor; neler yaşadın?

Orta Doğu'da bölgesel savaş endişelerini artıran gerilimli ve çatışmalı bir süreç döngüsü. İsrail'de Hizbullah'ın binlerce iletişim cihazının patlamasıyla başlayan süreç, İsrail'de Lübnan'ın güneyine başlattığı kara harekâtı ve İran'ın Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın devreye girdiğinin ardından balistik füzelerle yaptığı misilleme saldırısıyla giderek ısınıyordu. İsrail, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de savaşın hedefini sürdürmek için Lübnan'ın güneyi, İsrail'in geniş "yerlerinden edilmiş" bölgenin bölgeye geri dönmesini de ekledi ve Hizbullah'tan Litani Nehri'nin gerisine götürülmesini bekliyor. 

ABD'nin gerilimi tırmandırmama uyarıları, Katar ve Mısır ile birlikte yürüttüğü ateşkes çabalarının ortasında Lübnan'da Hizbullah'a yönelik art arda iki büyük saldırı düzenlenmişti. İsrail, Hizbullah'a ait binlerce iletişim cihazını iki gün boyunca üst üste sürekli saldırılarla patlattı. 

TİKLAYIN | Lübnan'da Hizbullah militanlarının çağrı cihazları eş zamanlı olarak patlatıldı; 8 kişi hayatını kaybetti, 2 bin 800 kişi yaralandı

TİKLAYIN | Lübnan'da çağrı cihazlarının ardından telsizler de patlatıldı: En az 20 ölü, 450 yaralı; İsrail Savunma Bakanı'ndan "savaşta yeni aşama" açıklaması

TİKLAYIN | Patlamaları tetikledi: Hizbullah'ın İsrail takibinden sıyrılmak için çağrı cihazlarını binlerce insan nasıl yaraladı?

FÜSUN SARP NEBİL YAZDI | Lübnan'da Hizbullah'ın çağrı cihazları nasıl patlatıldı?

Hizbullah'ın kalesine büyük saldırıları; Hasan Nasrallah öldürüldü

Gerilimi iyice tırmandıran olay Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın, Hizbullah'ın kontrolünde Dahiye'de hava saldırısıyla iyileşmesi oldu. Önce İsrail ordusu, 21 Eylül'de Beyrut'un Dahiye bölgesinde bir apartmana hava saldırısı düzenleyerek "hedefli bir saldırı" düzenledi. İsrail Savunma Kuvvetleri Sözcüsü Daniel Hagari, saldırıda, Operasyonlar Komutanı İbrahim Akil ile birlikte Rıdvan biriminin üst düzey komutanları ve komuta zincirlerinin gerçekleştirildiğini açıkladı. Hizbullah da yaptığı açıklamayla, üst düzey komutan Akil'in saklandığını doğruladı.

TİKLAYIN | İsrail'in Lübnan'daki “hedefli” hava saldırısında ölü sayısı 14'e çıktı, çoğu kadın ve çocuk | Hizbullah, üst düzey komutan Akil'in cesedini doğruladı

Ardından 27 Eylül'de yine aynı bölgede 6 apartmanda yapılan hava saldırısında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah öldürüldü. Saldırı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'ndaki konuşmasının hemen ardından gerçekleştirilen saldırı ve Netanyahu'nun BM binasına saldırı emri sırasında çekilen bir fotoğrafı yayımlandı. Saldırıda her biri birer ton olmak üzere yaklaşık 85 sığınak delici bombanın şubesi bildirildi. 

Hizbullah lideri Hasan Nasrallah

TİKLAYIN | Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, Beyrut'taki İsrail saldırısında öldürüldü

TİKLAYIN |  İsrail Başbakanı Netanyahu'nun BM konuşmasının tam metni: Suudi Arabistan ile normalleşmeyi vurguladı, BM'ye "antisemitik safra bataklığı" dedi

ABD Dışişleri Bakanı  Antony Blinken,  "Önümüzdeki günlerde tüm işlemleri yapacak tercihler bu bölgeyi hangi yolda ilerleyeceğinizi belirleyecek"  açıklamasında bulundu. 

Netanyahu, BM'nin saldırı emrini evinden verdi

İsrail Savunma Bakanı  Yoav Gallant , 30 Eylül'de Hizbullah'a karşı savaşın bir sonraki aşamasının çok yakında başlayacağını duyurdu. Gallant, "Kuzey sınırındaki 188. Tugay savaşçılarıyla birlikte kuvvetler, Hizbullah'ı kuvvetle vurmaya hazır. Amacımız belli; kuzeyde yaşayanları evlerine döndürmek için uzaktaki tüm imkanları kullanacağız " dedi. 

TİKLAYIN | İsrail Savunma Bakanı Gallant: Hizbullah'a karşı savaşın yeni aşaması çok yakında başlayacak

İsrail'den Lübnan'ın güneyine kara harekâtı

İsrail ordusu, 30 Eylül'de Lübnan'a kara harekâtının resmi açıklamasıyla duyurulmaya başlandı. "Sınırlı, strateji ve hedefli" diye belirtildiği harekâtın "Kuzey Okları" olduğu açıklandı.

İsrail ordusu yetkilisi Daniel Hagari , İsrail ordusunun, Lübnan'ın evinde Hizbullah'ın satışa yönelik olarak sınırlı ve yoğun kara saldırılarına yönelik olduğunu belirtti.

TİKLAYIN | İsrail ordusu kara harekatı başlattı, Güney Lübnan'a yoğun topçu ateşi açıldı, Lübnan ordusu sınırdan 5 kilometre geri çekildi!

İran'dan misilleme saldırısı

İran, İsrail'in Hizbullah'a karşı yürüttüğü misilleme operasyonuyla İsrail'e bir balistik füze saldırısı başlattı. İsrail ordu radyosu, İran'dan İsrail'e yaklaşık 200 füze fırlatıldığını bildirdi. İran Devrim Muhafızları, saldırının Hamas Siyasi Büro lideri  İsmail Haniye , Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ve Nasrallah'ın da öldürüldüğü saldırıda öldürülen Devrim Muhafızları Kudüs Ordusu Gücü bünyesinde görev yapan Tuğgeneral  Abbas Nilfuruşa'nın yanlış yapıldığı açıklandı. İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Sözcüsü Daniel Hagari ,  saldırının "sonuçlarının arttığını" söyledi. Hagari tarafından yapılan açıklamada, İsrail'in İran saldırısına karşı "savunma ve misilleme yapmaya tamamen hazır" olduğu görülüyordu, bunun "zamanında" olduğu vurgulandı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahuda, İran'ın füze saldırısıyla "hata yaptığını ve bunun bedelini ödemeyeceğini" savundu. İran'ın İsrail'e yönelik füze saldırısının "BM Şartı'nın 51. maddesine göre meşru müdafaa hakkı bulunmadığı" belirtildi.

TİKLAYIN | İran'dan İsrail'e misilleme saldırısı: Yaklaşık 200 füze fırlatıldı; ABD'den İsrail savunmasına destek, Netanyahu'dan "Bedel ödeme" açıklaması

TİKLAYIN | Dünya basını, İran'ın İsrail'e misilleme saldırısını nasıl gördü?