28. İstanbul Tiyatro Festivali sona erdi

T24 Kültür Sanat

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen 28. İstanbul Tiyatro Festivali sona erdi. Mehmet Birkiye'nin küratörlüğünde gerçekleştirilen 28. İstanbul Tiyatro Festivali'nin programında yer alan 19 tiyatro, performans ve dans gösterisini toplam 30 bine yakın kişi izledi.

İzleyicilerine klasik eserlerden yenilikçi tiyatro yorumlarına, Japon butoh dansından güçlü dramatik yapımlara, uluslararası gösterilerden yerli prömiyerlere uzanan zengin bir program sunan festivalde tiyatroseverler, günümüz sahne sanatlarına yön veren yönetmen ve koreografların eserlerini izleme fırsatı buldu ve dünyada sahne sanatlarının geleceğine yön veren isimlerin yanı sıra ülkemizde uzun süredir beklenen yeni yapımlarla da tanışma imkânına sahip oldular.  

Açılışını Melih Cevdet Anday'ın, külliyatındaki önemine rağmen bugüne kadar nadiren sahnelenmiş Müfettişler'i ile yapan 28. İstanbul Tiyatro Festivali festivalin yerli yapımlarında Türkiye tiyatrosundan genç kuşak yazarlar, yönetmenler ve oyuncular ile özgün ve yeni metinler öne çıkarken Aslıhan Gürbüz, Erkan Kolçak Köstendil, Kadir Çermik, Burak Altay, Salih Bademci, Bülent Şakrak, Funda İlhan ve Deniz Celiloğlu da aralarında olduğu pek çok deneyimli oyuncu da bu yıl festival sahnesinde izleyicilerle buluştu.

22 Ekim - 19 Kasım tarihleri arasında gerçekleştirilen festival programında, günümüz tiyatrosuna farklı soluklar getiren yeni yerli yapımlardan bir seçkiye yer verildi. Şahika Tekand, Ebru Nihan Celkan, Yiğit Sertdemir, Özen Yula, Levent Tülek, Kerem Kurdoğlu, Tuğçe Ulugün Tuna, Engin Hepileri, Nagehan Gürkan, Elif Temuçin, Halil Babür, Güray Dinçol, Ümit Erlim, Başak Kıvılcım Ertanoğlu, Michael Önder, Selin Şenköken'in imzalarını taşıyan yapımlar prömiyerlerini festivalde yaparak izleyicinin beğenisine sunuldu. Festivalde bu yıl ayrıca, Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatro Teşvik Ödülü ile desteklenen Haberci ve İKSV Genç Sanatçı Fonu'yla desteklenen üç yeni yerli oyun sahnelendi.

Şehre yayılan 28. İstanbul Tiyatro Festivali bir ay boyunca tiyatro ve dans rüzgârı estirdi. İstanbul'un iki yakasında; Alan Kadıköy, Arter Karbon, Cemal Reşit Rey Konser Salonu, DasDas, Erdem Otopark, Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi, Metrohan, Hope Alkazar, Maximum UNIQ Hall, Üsküdar Tekel Sahnesi ve Zorlu PSM olmak üzere 11 farklı mekân festival izleyicilerle bir araya geldi.

Festival, gösterilerin yanı sıra izleyicilere ücretsiz çeşitli yan etkinlikler de sundu. Hope Alkazar'da "Semimaru ile Butoh Dansına Giriş" başlıklı dans atölyesi ve DasDas'ta "Declan Donnellan ve Nick Ormerod ile Aktör ve Mekân" başlıklı atölyeler düzenlendi.

İKSV Alt Kat ise festival kapsamında TEGV işbirliğiyle ve bireysel katılımcılarla Baba Sahne'de çocuklara özel Sevinç Erbulak ile Kitap Okuma ve Tiyatro Sahnesi Keşfi etkinliğini düzenledi. 4-9 yaş arası 110 çocuğun katıldığı atölyelerde, çocuklar, İKSV'nin 2019'da çocuklar için yayımladığı Tiyatroda Bir Gün kitabının yazarı Sevinç Erbulak'la, tiyatronun sahne arkasını, bir oyunun nasıl gerçekleştirildiğini deneyimledi.  

Festivalin Onur Ödülü Müjdat Gezen'e sunuldu

28. İstanbul Tiyatro Festivali Onur Ödülü, 5 Eylül Perşembe günü The Marmara Otel Taksim'de düzenlenen bir törenle tiyatro oyuncusu ve eğitmeni Müjdat Gezen'e sunuldu.

Festival, izleyicileri dünyadan yeni gösteriler ve yeni keşiflerle buluşturdu

Festival, her yıl olduğu gibi bu yıl da dünya tiyatrosundan çarpıcı örnekleri izleyiciyle buluşturdu. Özellikle sıradışı Shakespeare yorumlarının öne çıktığı programda Almanya, Fransa, Romanya, Sırbistan ve Japonya'dan eserler yer aldı. Dünyanın en köklü tiyatrosu kabul edilen Comédie-Française ilk Türkiye ziyaretini, dünyanın en önemli tiyatro festivallerinden Avignon Festivali'nin direktörü Tiago Rodrigues'in yönettiği Hekabe, Hekabe Değil isimli oyunla 28. İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında yaptı ve izleyicileri büyüledi. Festival, Japonya-Türkiye diplomatik ilişkilerinin 100. yılı kutlamaları vesilesiyle Japon butoh dansının büyük ustası Ushio Amagatsu'yu, topluluğu Sankai Juku'nun Utsushi başlıklı gösterisiyle ilk defa ülkemizde ağırladı. Ayrıca, festivale her gelişi büyük heyecan yaratan topluluk Schaubühne Berlin, on yılın ardından yönetmen Thomas Ostermeier'in yönetiminde, yıldız oyuncu Lars Eidinger'in başrolünde oynadığı III. Richard'ı; festival izleyicisinin geçmiş yıllardan hatırlayacağı bir başka büyük yönetmen Declan Donnellan, Marin Sorescu Ulusal Tiyatrosu ile birlikte sahneye koyduğu Hamlet ve tüm dünyada izleyicileri derinden etkileyen Nikita Milivojević ise Sırbistan Ulusal Tiyatrosu oyuncularıyla sahneye koyduğu gerçeküstü bir Macbeth ile festivalde izleyicilerle buluştu.  

Yerli sahnenin yepyeni oyunları festivalde prömiyer yaptı

Tiyatromuzun dikkat çekici isimlerinden Ebru Nihan Celkan ve Nagihan Gürkan'ı ilk kez bir araya getiren Loop, usta oyuncu Berfu Öngören ile sinema ve televizyon dünyasının gözde ismi Uğur Karabulut ile birlikte Alan Kadıköy'de sahnelendi.  

Ülkemizde ilgiyle takip edilen Mayenburg'un kaleminden, Schaubühne Berlin ve Young Vic yapımlarında övgüler toplayan oyunu Gecediyarı, ülkemizde ilk kez Siyah Beyaz ve Renkli oyuncuları ile, Alan Kadıköy'de izleyicilerle buluştu.

Yazar, yönetmen, oyuncu, sahne tasarımcısı olarak pek çok ödülün sahibi Yiğit Sertdemir, beş yıllık bir aradan sonra kaleme aldığı ilk oyun Bagajdaki Balta ile festivale konuk oldu. 2022 Afife Tiyatro Ödülleri'nde Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu seçilen Pınar Güntürkün ile Aziz Caner'i buluşturan Bagajdaki Balta prömiyerini festivalde Alan Kadıköy'de yaptı.

Tiyatromuzun çınarlarından Ayşe Emel Mesci'nin yönettiği ve "dördüncü duvarı" ortadan kaldırarak izleyicileri de yaratıcı yolculuğuna dahil eden, Heiner Müller'in 1982'de Berlin Duvarı yıkılmadan önce kaleme aldığı Medea–Material, Ankara ve İstanbul Devlet Tiyatroları işbirliğiyle Üsküdar Tekel Sahnesi'nde ilk kez Türkçe sahnelendi.

Çağdaş dans alanında ülkemizin önde gelen isimlerinden bol ödüllü koreograf, dans ve performans sanatçısı, akademisyen Tuğçe Tuna'nın, Ortaçağ'da Avrupa'da baş gösteren, bilim insanlarının hâlen çözemediği gizemli bir salgından ilham alan, bedeni insanın kişisel politikasını inşa ettiği bir alan olarak değerlendiren yeni eseri Dans Salgını, Arter Karbon'da sahnelendi.

Festival "Bu İşte Bir Kadın Var" bölümüyle kadın üretimini sahneye taşıdı

İstanbul Tiyatro Festivali programında, konusunu kadın hikâyelerinden alan ve/veya yazarı, yönetmeni, oyuncusu kadın olan oyunlardan bir seçki, kadın üretiminin ve kadın bakış açısının daha görünür kılınması amacıyla, Odeabank'ın tema sponsorluğundaki "Bu İşte Bir Kadın Var" başlığı altında izleyicilere sunuldu.

Kadın ve erkeğin geleneksel rollerini sorgulayan Henrik Ibsen imzalı Nora (Bir Bebek Evi) yeni kuşağın heyecan veren temsilcilerinden Selin Şenköken'in yönetmenliğinde sahnelendi. Crown dizisinin beşinci sezonuna da katkıda bulunan Maddison Willing'in müziklerine imza attığı, oyuncu kadrosunda Tuğçe Altuğ, Deniz Celiloğlu, Özlem Öçalmaz Jak Cem Avnayim, Emrah Özdemir, Işıl Dayıoğlu'nun yer aldığı oyun, bir yandan feminist bir metin kabul edilmekle birlikte diğer yandan Nora'nın hikâyesinde her bireyin toplumsal baskılara karşı kendini özgürce var edebilme çabasını anlatıyor. Ödüllü tiyatro ve sinema oyuncusu Tuğçe Altuğ'un öncelikli olarak kadın hikâyeleri anlatmak için kurduğu Tiyatro Circa'nın ilk yapımı Nora (Bir Bebek Evi), yüksek katkıda bulunan mekân sponsoru Zorlu PSM'nin desteğiyle Zorlu PSM Turkcell Platinum Sahnesi'nde izleyicilerle buluştu.

 Bol ödüllü topluluk Tiyatro BeReZe'nin, Çehov'un Martı'sından uyarladığı yeni yapımı Martı mıyım?

Sezin Akbaşoğulları, Sanem Öge, Tolga İskit, Nazlı Bulum ve Erkan Uyanıksoy izeyiciler bir oyunculuk şöleni yaşatan oyun Alan Kadıköy ve Kadıköy Belediyesi'nin değerli işbirliğiyle Alan Kadıköy'de, izleyiciyle bir araya geldi.

Festivalden yepyeni bir bölüm: Yeni Arayışlar 

Direklerarası Tiyatro Ödülleri'nde Kasap ve HE-GO ile iki kez Yılın Oyun Yazarı seçilen, HE-GO ile ayrıca Üstün Akmen Tiyatro Ödülleri'nde Yılın Yerli Oyun Yazarı Ödülü'nü alan Halil Babür'ün yazıp yönettiği Linçler ve Dudaklar, çarpıcı anlatısı ve sahnelemesiyle geçtiğimiz festivalin favorilerinden Çirkin'in yapımcısı Dolkun Production ile prömiyerini Yeni Arayışlar bölümünde yaptı. İKSV 50. Yıl Genç Sanatçı Fonu ile desteklenen oyun, İstanbul Devlet Tiyatroları'nın değerli işbirliğiyle, İDT Üsküdar Tekel Sahnesi'nde izleyiciyle buluştu.

2016'da ilk oyunu Şatonun Altında ile Macbeth'i hizmetlilerinin gözünden anlatan Fiziksel Tiyatro Araştırmaları bu kez Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatro Teşvik Ödülü desteğiyle üretilen ve İKSV 50. Yıl Genç Sanatçı Fonu ile desteklenen Antik Yunan tragedyalarından hareketle Pınar Akkuzu ve Aslı Ekici tarafından yeniden yazılan ve Güray Dinçol tarafından yönetilen, Haberci Üsküdar Tekel Sahnesi'nde sahneledi.

Zeynep Kaçar'ın Attilâ İlhan ve Notre Dame de Sion Edebiyat Ödüllerini kazanan romanından uyarlanan Yalnız, geçen sezon Treplev ile beğeni toplayan Başak Kıvılcım Ertanoğlu ve Ümit Erlim'in yorumuyla sahneye taşındı. İKSV 50. Yıl Genç Sanatçı Fonu ile desteklenen oyun, Üsküdar Tekel Sahnesi'nde tiyatroseverlerle bir araya geldi.  

Festivale özel: İstanbul Mon Amour / Senden Bana Hayır Gelmez Güzel İstanbul 

Festivalin özel yapımı, her yıl tiyatroseverlere farklı bir kurguyla İstanbul'un tarihi mekânları arasında içinde, kalbinde, günübirlik bir tiyatro gezintisi yaşatan ve bu kez alt başlığını Cahit Irgat'ın İstanbul şiirinden alan İstanbul Mon Amour, Beyoğlu'ndaki üç farklı mekânda benzersiz bir yolculuğa dönüştü. Tiyatromuzun en güçlü isimlerinden dördünün yazar ve yönetmen olarak bir araya geldiği İstanbul Mon Amour I Senden Bana Hayır Gelmez Güzel İstanbul'da Bülent Şakrak, Salih Bademci ve Funda İlhan'ın etkileyici performanslarıyla şehrin yeknesak gürültüsünün bastırdığı sesleri, karmaşasının görünmez kıldığı yaşantıları Metrohan, Hope Alkazar ve Erdem Otopark'ta sahneye taşıdı.

Festival çocukları da unutmadı

28. İstanbul Tiyatro Festivali ve İKSV Alt Kat, çocukların tiyatronun büyülü dünyasını keşfetmesi için Baba Sahne'de gerçekleşen Sevinç Erbulak ile Kitap Okuma ve Tiyatro Sahnesi Keşfi atölyelerini gerçekleştirdi. Etkinliklerde 4-9 yaş arası çocuklar, tiyatronun sahne arkasını, bir oyunun nasıl gerçekleştirildiğini, İKSV'nin 2019'da çocuklar için yayımladığı Tiyatroda Bir Gün kitabının yazarı Sevinç Erbulak'ın anlatımıyla deneyimlediler. Gözde Eyce'nin resimlediği, yayın yönetmenliğini Burcu Ural Kopan'ın üstlendiği kitap, Bernard van Leer Vakfı'nın desteğiyle, Boğaziçi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Feyza Çorapçı'nın danışmanlığında hazırlanmış ve Türkçe, İngilizce ve Arapça olarak üç dilde basılmıştı. 

Genco Erkal festivalde anıldı

28. İstanbul Tiyatro Festivali, tiyatromuzun en köklü ve uzun soluklu kurumlarından Dostlar Tiyatrosu'nun kurucusu, tiyatro tarihimizin en önemli isimlerden, 31 Temmuz 2024'te kaybettiğimiz Genco Erkal için bir anma etkinliği düzenledi. 16 Kasım Cumartesi ENKA Oditoryumu'nda gerçekleştirilen buluşmada, İstanbul Tiyatro Festivali'nde çok özel bir yeri olan Genco Erkal, dostlarıyla birlikte anıldı. Onu "Tiyatromuzun en güçlü maratoncusuydu" diye nitelendiren Prof. Dr.  Ayşegül Yüksel'in açış konuşmasının ardından Doç. Dr. Ferdi Çetin'in moderatörlüğünde Prof. Dr. Dikmen Gürün, Zeynep Oral, Seçkin Selvi, Tülay Günal, Meral Çetinkaya ve Yiğit Özatalay, Erkal'ın sanat yaşamını anlattı. Ardından Selçuk Metin'in Vehbi Koç Vakfı Ödül Töreni için hazırladığı kısa belgesel gösterildi.