İsveç Kraliyet Bilimleri Akademisi, 2024 Nobel Ekonomi Ödülü'nü, ulusların refah toplumlarına dönüşmesi üzerine çalışmaları için Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson'a verdi.
Üç ekonomist ulusların zenginleşmesi konusunda, coğrafi ve ekonomik açıdan farklı özelliklere sahip ülkeleri kıyaslayarak, kurumların yapısının bu süreçte belirleyici faktör olduğuna ilişkin çıkarımlarda bulunmuşlardı.
Akademinin ekonomi ödülü komitesinin başkanı Jakob Svensson, "Ülkeler arasındaki gelir uçurumunu kapatmak günümüzün en büyük zorluklarından biri. Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson'un çığır açıcı araştırmaları sayesinde ülkelerin neden başarılı olup olamadıklarını daha iyi anlıyoruz" dedi.
Nobel komitesi tarafından yapılan açıklamada, "Hukukun üstünlüğünün zayıf olduğu toplumlar ve nüfusunu kötüye kullanan kurumlar büyüme veya daha iyiye doğru değişim yaratmaz. Ödül sahiplerinin araştırması bunun nedenini anlamamıza yardımcı oluyor" ifadeleri kullanıldı.
Acemoğlu ödülü almasının ardından yaptığı açıklamada, "İyi bir kariyer hayali kurarsınız ama bu, onun çok daha üzerinde, zirvesinde bir şey. Harika bir sürpriz ve onur" dedi.
Simon Johnson ise, "Gerçek, kapsayıcı demokrasi çok açık bir şekilde önemli" ifadesini kullandı.
Acemoğlu, Orhan Pamuk (2006 - Edebiyat) ve Aziz Sancar'ın (2015 - Kimya ) ardından Türkiye'ye Nobel ödülü kazandıran üçüncü isim oldu.
Daron Acemoğlu kimdir?
İktisatçı Daron Acemoğlu, 1967 yılında Ermeni bir anne-babanın çocuğu olarak İstanbul'da dünyaya geldi.
Agos Gazetesine göre Daron Acemoğlu’nun 1988’de vefat eden babası Kevork Acemoğlu, Türkiye’nin tanınmış ticaret hukuku uzmanlarından biriydi.
1991’de vefat eden annesi İrma Acemoğlu ise Kadıköy Aramyan Uncuyan Okulu’nun eski müdürlerindendi. İrma Acemoğlu şair ve edebiyatçı kimliğiyle de tanınıyordu.
Daron Acemoğlu, Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra 1989'da İngiltere'deki York Üniversitesi'nde ekonomi alanında lisans derecesi, 1990'da London School of Economics'te matematiksel ekonomi ve ekonometri alanında yüksek lisans derecesi ve 1992'de London School of Economics'te ekonomi alanında doktora derecesi aldı.
Acemoğlu, 1993 yılından beri ABD'deki Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) ekonomi profesörü olarak görev yapıyor.
Acemoğlu ekonomi politik alanındaki çalışmalarıyla tanınıyor.
Uzun zamandır birlikte çalıştığı Simon Johnson ve James A. Robinson ile birlikte yazdığı onlarca makale bulunuyor.
Acemoğlu, Robinson ile birlikte Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri (2006) ve Ulusların Çöküşü (2012) kitaplarını yazdı.
Ulusların Çöküşü (2012) kitabı temelde, yoksul bir toplumun zengin bir toplum haline gelmesi için, bir siyasal dönüşüm yaşaması gerektiği görüşünü savunuyor.
İki iktisatçı bunun için sıradan yurttaşların, Fransa, Japonya, Botsvana, ABD örneklerinde olduğu gibi siyasal güce ulaşması gerektiğini savunuyordu.
Daron Acemoğlu, geçmiş röportajlarında "demokrasi, siyasi kurumlar ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki ve diktatörlük baskısı gibi" çalışma konularını "ergenlik çağında, özellikle yakın zamanda askeri darbe yaşamış bir ülkede büyürken" merak etmeye başladığını söylemişti.
Acemoğlu günümüzün en çok atıf yapılan iktisatçılardan biri.
Aldığı çok sayıda ödül arasında Amerikan Ekonomi Derneği'nin verdiği John Bates Clark Madalyası da var.