Ne demiş Nazım:
"Günler ağır. Günler ölüm haberleriyle geliyor. Düşman haşin zalim ve kurnaz. Ölüyor çarpışarak insanlarımız, halbuki nasıl hak etmişlerdi yaşamayı. Ölüyor insanlarımız, ne kadar çok..."
Savaşın düşmanıdır sanat... Bazen tek bir cümle yazar, bazen notaya döker, bazen de tuval üzerine bir iki fırça darbesiyle savaşı yıkar. Bunu aydınlar, sanatçılar yapar. Savaşın zulmünü, barışın kıymetini nesilden nesile taşır, anlatır.
Savaş, ancak sanatın gücüyle sonlanır. İnsanlar hayat dolu bedenlerini toprağın sonsuzluğuna bırakırken anaların acı feryatları göğün sonsuzluğuna yükselirken, giden canların, biten savaşların ardından geriye kalan acıların telafisi imkansızdır. Ama bunu bize hep sanat anlatır.
Savaş ve zulümler dünya kuruldu kurulalı hep var oldu. Savaş ve zulümlere karşı koyabilmek ise başlı başına bir insanlık mücadelesidir. İşte tam da bu nedenle her sanatçı, her düşünür aynı zamanda zulme, adaletsizliğe ve bütün sömürü düzenlerine karşı duran bir savaşçıdır. Sanatın dili ve tavrı, her türlü savaşı yenebilecek güçtedir. Bu misyonuyla her sanatçı birer barış savaşçısıdır. Sanatçının savaşa karşı en önemli gücü ve eylemi, zalimlerin zalimini ve aynı zamanda o zalimlere karşı direnen, barış için mücadele verenlerin de varlığını eserleriyle toplumlara aktarmaktır. Savaşın karanlığını, barışın aydınlığını yansıtmaktır.
Sanatçıyı cezalandırmak
Dünyaca ünlü Rus Orkestra Şefi Valery Gergiev'in Avrupa'daki bütün konserleri iptal ediliyor. Viyana Filarmoni Orkestrası Gergiev'i ve Rus piyanist Denis Matsuev'i Manhattan'daki Carnegie Hall konserlerinden çıkardı. Alman Münih Filarmoni Orkestrası, daimi şefi ve sanat direktörü olan Valery Gergiev'i işten attı.
Milano Belediye Başkanı ve La Scala Operası Vakfı Başkanı Giuseppe Sala da, Rus besteci Çaykovski'nin "Maça Kızı" operasının çalınmayacağını açıkladı. Paris Filarmoni Salonu, İsviçre'deki Verbier Festivali, İskoçya'da yazın düzenlenen Edinburgh Uluslararası Festivali gibi birçok kurumdan ve etkinlik firmalarından da Şef Valery Gergiev ile ilişkilerini kestikleri yönünde açıklamalar yapıldı.
Yunanistan da Rusya'ya ait kültür kuruluşlarıyla yapılan iş birliğini askıya aldı. Atina Konser Salonu'nda "Bolşoy Balesi", "Kuğu Gölü Balesi" gösterimleri iptal edildi. Kültür ve Spor Bakanı Lina Mendoni'nin talimatıyla Rus kültür kuruluşları ile etkinlik düzenlenmesi ve işbirliği askıya alındı. Sonuçta bir çeşit sanat ve sanatçı kıyımına dönüşen konser ve temsil iptalleri art arda sürüyor. Rus ressamların katıldığı sergi salonları, eserlerinin yer aldığı galeriler kapılarını teker teker kapattı. Sanat adeta, savaşa teslim oldu.
Şiddeti ancak sanat sonlandırır
Halbuki bizzat Rus yazar Lev Nikolayeviç Tolstoy, "Sanat, şiddeti ortadan kaldırmalıdır, yalnız o yapabilir bunu" diyordu, 19'uncu yüzyıl başlarında...
20. yüzyılın en büyük savaş karşıtı eserini ise 'Guernica' adlı tablosuyla Pablo Picasso çiziyordu. 1937 yılında İspanya'da Bask bölgesinin merkezi olan Guernica şehrine faşist diktatör General Franco'nun yaptığı saldırıyı resmetmişti. 20. yüzyılın en önemli savaş karşıtı tablosu olarak tarihe geçti.
Fransız düşünür Jean Paul Sartre "Savaşı zenginler çıkarır, yoksullar ölür." diyerek tarihe o ölümsüz notu düştü. Bu söz nesilden nesile söylendi durdu.
Suriyeli sanatçı Tammam Azzam Avusturyalı sembolist ressam Gustav Klimt'in ünlü "Der Kiss - Öpücük" tablosunu, savaş nedeniyle yıkılan bir binanın üzerinde dijital olarak yeniden yorumladı. Suriye'de yaşanan savaşın yarattığı yıkımı, kıyımı Suriye halkına yaşattığı terör ve trajediyi bombalar nedeniyle harabeye dönmüş, delik deşik olan bir binanın üzerine Klimt'in ünlü romantik tablosunu yerleştirerek, insanı dehşete düşüren bir yorumlamayla dünyaya duyurdu.
Sanatçılar, müziği, resimleri ve eserleriyle savaşa karşı çıktılar, toplumlara savaşın vahşi tarafını, barışın ise güzelliğini anlattılar.
Çaykovski'nin eserlerini konserlerden çıkaran, Gergiev'in işine son veren, Karl Bryullov, Petrov-Vodkin, Vrubel, Kandinsky, Isaac Levitan gibi ünlü Rus ressamlarının eserlerini sergi salonlarından kaldıran 'aklıevvellere' duyurulur.
Allah aşkına ne yapıyorsunuz siz?..