Fed’in Mayıs ayında verdiği sinyal nedeniyle piyasalarda tahvil alım programında 10 – 15 milyar dolarlık azaltma yapacağına dair ciddi bir beklenti oluşmuştu. Faiz değişikliği zaten beklenmiyordu. Bernanke’nin ifadelerinden, Fed’in herkesi şaşırtan faiz artırmama ve 85 milyar dolarlık tahvil alım programına devam etme kararının gerekçelerini şöyle özetlemek mümkün:

“Fed politikalarını piyasa beklentileri değil, verilere dayanarak ABD ekonomisi için ne yapılması gerektiğine ilişkin değerlendirmelerimiz belirliyor. Verilere bakacağız. Büyüme ve işsizlik oranlarında güven verici bir iyileşme olmadan tahvil alım programında değişiklik düşünmüyoruz. Konut ve otomotiv sektörlerinde iyileşme görülüyor, fakat finansal sitemin halen yardıma ihtiyacı var.”

Fed’in tahvil alım programında azaltmaya gidebileceğine dair sinyal verdiği Mayıs ayında tarım dışı istihdam verileri gayet iyi gelmişti. Ekonomide beklenenden hızlı bir toparlanma olduğu kanaati oluşmuştu. Ancak daha sonraki aylarda istihdam verileri beklendiği gibi gelmedi ve şüphe doğdu. Şüphe doğdu, çünkü tahvil alım programında azaltma sinyalinin verildiği Mayıs ayından bu yana ABD’de mortgage faizlerinde yaklaşık yüzde 1’lik bir artış yaşandı. Buna rağmen konut sektöründeki toparlanmaya, mortgage faizlerinin artacağı beklentisiyle insanların konut alım planlarını öne çekmeleri neden oldu, dendi.

Özetle konut talebindeki artışın kalıcı olup olmadığı ve mortgage faizlerindeki yükselişin büyüme ve istihdam üzerindeki etkisi halen belirsiz ve daha fazla veriye ihtiyaç var. Fed’in bu nedenle temkinli adım attığı söylenebilir.

Şu noktanın da altını çizmek gerekiyor: Ana senaryo değişmedi. Fed tahvil alım programında azaltma yapacak. Sorun sadece zamanlamasında. Bernanke, basın toplantısının soru cevap kısmında buna ilişkin de ipucu verdi.

Yıl sonuna kadar Fed iki kez daha toplanacak. İlk toplantı Ekim ayında. Aralık ayında yapılacak yılın son toplantısından sonra basın toplantısı düzenlenmeyecek. Şayet mortgage faiz oranlarındaki yükselme, büyüme ve istihdam üzerinde olumsuz etki yapmamışsa, ki bunu tarım dışı istihdam verilerindeki iyileşme belirleyecek, Ekim veya daha büyük ihtimalle Aralık ayında tahvil alım programında azalma kararı gelebilir. Bernanke’nin, tahvil alım programında değişikik yapmak için basın toplantısı düzenlemek gerekmediğini söylediğini akılda tutmak lazım.

Fed, 2013 büyüme oranını aşağıya doğru revize etti. Haziran ayında yüzde 2.3 – 2.6 aralığında bir büyüme tahmini yapmıştı. Revizyon sonrasında 2013 yılı büyüme tahmini yüzde 2.0 – 2.3 aralığına indi.

Fed’in faiz artırımı kararı alması için işsizlik oranının yüzde 6.5'in altına inmesi ve enflasyon oranının yüzde 2.5’in üzerine çıkmaması gerekiyor. Ağustos ayı işsizlik oranı yüzde 7.3’tü.

Fed’in sürpriz kararının bir gerekçesi de Ekim ayında yeniden gündeme gelecek olan borçlanma limiti sorunu. Malum, Cumhuriyetçiler Obama’yı, özellikle sağlık programıyla ilgili yeni harcama kısıntıları yapmaya zorlayacak yeni bir sıkıştırma planı hazırlığında. Ekim ortasına kadar borçlanma limiti artırılmazsa, ABD Hazinesi’nin temerrüde düşmesi tehlikesi veya bu durumu önlemek için daha sıkı bir maliye politikası uygulama zorunluluğu, ABD ekonomisinde büyümeyi olumsuz etkileyebilir. Borçlanma limitinin yükseltilmesi için Cumhuriyeçilerin çoğunluk olduğu Kongre onayı gerekiyor.

Fed kararı sonrasında altın, petrol ve metal fiyatlarında artışlar oldu. Neredeyse tüm ulusal paralar ABD dolarına karşı hızla değer kazandı. VIX oynaklık endeksi hızla düştü ve borsa endekslerinde hızlı yükselişler yaşandı.

Yatırımcılar için özetle durum şu: Ana senaryoda değişikik olmadı; Fed, tahvil alım programını azaltacak. Sorun sadece zamanlamasında. O nedenle kısa vadeli olumlu havaya fazla kapılmamak lazım. Kısa vadeli olumlu havanın etkisiyle artan likidite ve değerlenen TL’nin, sıcak paraya daha kolay ve daha kârlı çıkış fırsatı doğuracağını hatırda tutmakta fayda var.