Doğrudan Yabancı Sermaye Güven Endeksi (Foreign Direct Investment Confidence Index) 1998 yılından bu yana her yıl düzenli olarak yapılan bir ankete dayanıyor. 28 ülkeden 300’ün üzerinde üst düzey şirket yöneticisinin katıldığı anketi, A.T. Kearney adlı bir danışmanlık şirketi yapıyor.
Şirketin yaptığı anket, gelecekte yapılması beklenen yatırımlarla ilgili potansiyel lokasyon tercihlerini anlamaya hizmet ediyor. Fiilen ne kadar yatırım yapıldığını anlamaya değil. Malum, fiili yatırım tutarlarını UNCTAD ölçüyor ve yayımlıyor.
A.T. Kearney adlı danışmanlık şirketi tarafından yapılan ankete katılan küresel şirketlerin yıllık küresel hasılanın 2 trilyon dolarını ürettiğini not edelim.
Anket sorularına verilen cevaplara dayanılarak çıkarılan endeks, küresel şirketler nezdinde ülkelerin doğrudan yabancı sermaye yatırımları bakımından ne kadar güvenilir olduklarını ölçüyor ve uluslararası yatırım akımlarının geleceğiyle ilgili beklentilere bugünden ışık tutması bakımından önemseniyor. Sıralamada üst sıralarda olmak, o ülkeye gelecekte göreli olarak daha fazla doğrudan yabancı sermaye yatırımı yapılabileceği anlamına geliyor.
2013 yılı raporuna göre küresel düzeyde 302 şirketin üst düzey yöneticileri arasında yapılan ankete göre, en iyi doğrudan yabancı sermaye yatırımı yapılacak ülkeler tercihi sıralamasında ilk sırada ABD yer alıyor. 2001 yılında kaptığı birinciliği 12 yıl sonra tekrar ABD’ye kaptıran Çin bu yıl ilk kez ABD’nin gerisinde kalarak ikinci olmuş. Çin’i Brezilya ve Kanada izliyor. Geçen yıl ikinci olan Hindistan bu yıl beşinci olmuş. Yani halen ilk beşte üç BRICS ülkesi var.
Öte yandan endeks doğrudan yabancı sermaye yatırım akımlarının gelişmiş ülkelere doğru hızlanarak akmaya devam ettiğini göstermesi bakımından da ilginç. ABD, Kanada, Avusturalya, Almanya ve İngiltere ilk sekizdeki ülkeler. 2013 sıralamasında gelişmiş ülkelerin ön sıralara çıkması gelişmiş ülkelerde ekonomik iyileşmenin başlamakta olduğuna artık inanılmaya başlandığını söylüyor.
Malum, 2023 hedeflerimizden birisi “milli gelir” bakımından dünyanın ilk 10 arasında yer almaktı. Halen ilk 10’da olan ve sıralamada bizim üstümüzde yer alan gelişmiş ülkeleri bir kenara bırakalım ve aşağıdaki tabloya bakalım:
Görüntü şu: İlk 25 ülkede biz yokuz!
Evet, 28 ülkeden 302 küresel şirketin üst düzey yöneticisiyle yapılan ankette, gelecekte doğrudan yabancı sermaye yatırımları tercihi bakımından en güvenilir 25 ülke arasında biz yokuz. Dahası var: 2023'te ilk 10'da olabilmemiz için kendilerini geçmemiz gereken gelişmekte olan ülkelere bizden daha fazla doğrudan yabancı sermaye akacak!..
Peki neden?
Cevabı birlikte bulmaya çalışalım:
Kendinizi, söz gelimi Kanada’lı bir şirketin ergenlik çağlarında üç kız çocuklu bir yöneticisi olarak düşünün.
Soru şu:
Danıştay Başkanı: “Şu memlekete baktığım zaman, affınıza sığınıyorum, işte polis, emniyet teşkilatımız savcı olmuş, bilirkişi de hakim olmuş, mübaşir de yazı işleri müdürü olmuş, ondan sonra ‘adalet’ diye bağırıyoruz. Yok ya. Böyle bir şey olmaz. Mümkünatı yok.” diyen;
Dünya Ekonomik Formu 2012 -2013 Küresel Rekabet Gücü Raporu'na göre Polis Hizmetlerinin Güvenilirliği bakımından 147 ülke arasında 102. sırada olan, ama Gezi Parkı direnişi sonrasında başbakanı tarafından “destan yazdınız” diyerek polislerine ikramiye ödenen;
Başbakanı: “Hangi anne baba kızının birinin kucağına oturmasını ister." diyerek bu ülkenin en “medeni” şehirlerinin en “medeni” semtleri arasında çalışan metrolarda “ahlak” zabıtalığı yapanlara sahip çıkan bir ülkede,
ailenizle birlikte yaşamak ister miydiniz?
Daha açık soralım: Polisi, yargısı, hükümeti ve toplumsal kodları, çocuklarının bedenen ve ruhen sağlıklı büyümesine destek olmaktan uzak, İnsani Gelişme Endeksi bakımından 90. sırada olan ve giderek “zombi demokrasiye” doğru evrilen bir ülkeye yatırım yapmak için kim gelmek ister?
Not: 2013 ve önceki yıllara ait raporlarla ilgili bilgilere aşağıdaki adresten ulamak mümkün:
http://www.atkearney.com/research-studies/foreign-direct-investment-confidence-index