178 ülkenin değerlendirildiği 2015 Ekonomik Özgürlük Endeksi’nde (Index of Economic Freedom) 70. sıradayız.

Yolsuzluk fetvalarını, ihaleler karıştırılan fesadı, akrabaları koruma ve kollamanın (torpil) ayette yazıldığı ve Ankara’nın karış karış satıldığı iddialarını geçiyorum.

Ekonomik özgürlükler bakımından bazı Müslüman ülkelerden, hatta gelişmekte olan ülkeler kategorisinin epey alt sıralarında olan birçok ülkeden daha kötü durumdayız.

Müslüman ülkelere örnek: Bahreyn (18. sırada), Birleşik Arap Emirlikleri (25), Malezya (30), Katar (31), Ürdün (38), Brune Sultanlığı (39), Umman (56), Kazakistan (69).

Gelişmekte olan ülkelere örnek: Gürcistan (22), Kolombiya (28), Uruguay (43), Peru (47), Jamaika (48), Ermenistan (52), Makedonya (53), El Salvador (62)...

Endeksin ilk 5 ülkesi şunlar: Hong Kong, Singapur, Yeni Zelanda, Avusturalya ve İsviçre.

Özgür (Free) kategorisinde yer alan bu ülkelerin aldıkları notlar 80 – 100 arasında. Çoğu bakımdan özgür (Mostly Free) kategorisinde 30 ülke var. Bu ülkelerin notları 79,9 – 70 arasında. Orta düzeyde özgür (Moderately Free) ülkeler kategorisinde 55 ülke var. Bu ülkelerin notları 69,9 – 60 arasında.

Bizim notumuz maalesef 63,2.

 

Ekonomik özgürlük nedir, ne işe yarar?

 

Ekonomik özgürlük, her insana kendi emeğini ve mülkünü kontrol etme imkânı veren temel bir haktır. Ekonomik özgürlüğün olduğu bir ülkede insanlar çalışmakta, üretmekte, tüketmekte ve yatırım yapmakta özgürdür; emek, sermaye ve mallar serbestçe dolaşır. Devletler bu dolaşıma, özgürlüğün bizatihi kendisini korumak için gerekli olanın ötesinde bir sınırlama getirmekten veya baskı uygulamaktan uzak dururlar.

Ekonomik özgürlük bir topluma daha fazla refah sağlar. Aşağıdaki grafikten de görüleceği üzere ekonomik özgürlüklerle daha fazla sağlık hizmeti, daha temiz çevre, daha fazla gelir, daha insani gelişme, daha az yoksulluk ve daha fazla refah arasında güçlü bir korelasyon vardır.

Ekonomik özgürlük endeksinde neye bakılıyor?

 

Endeks özgürlükleri dört kategori altında değerlendiriyor. 

1) Hukuk devleti (Mülkiyet hakları ve Rüşvetsizlik özgürlüğü)

2) Sınırlı devlet (Kamu harcamaları ve Mali özgürlük)

3) Mevzuat etkinliği (İş özgürlüğü, Emek özgürlüğü ve Parasal ögürlük)

4) Açık piyasalar (Ticaret özgürlüğü, Yatırım özgürlüğü ve Finansal özgürlük)

Evet RÜŞVET BİR ÖZGÜRLÜK SORUNUDUR!

Rüşvetin olmadığı bir ülkede insanlar daha özgürdür.

Türkiye ekonomik olarak neden orta düzeyde özgür bir ülkedir?

Emek özgülüğü bakımından aldığı çok düşük notu nedeniyle Fransa; emek özgürlüğü, rüşvetsizlik özgürlüğü ve mali özgürlük bakımından aldığı düşük notlar nedeniyle İtalya’dan daha üst sıralardayız, ama bu durum “orta düzeyde özgür ülkeler” kategorisinde olduğumuz gerçeğini değiştirmiyor.

Peki neden?

Rapordan en çarpıcı gerekçeyi aynen aktarıyorum:

Hukuk devleti: Rüşvet (corruption), kayırmacılık (cronyism) ve akrabaya ayrıcalık yapmak (nepotism), devlet işlerinde ve gündelik yaşamın içinde sebatla varlığını sürdürüyor. Bakanlar 2013 yılında Sayıştay’a bilgi vermeyi reddetti ve Sayıştay’ı yolsuzlukla ilgili rapolarını değiştirmeye zorladı. Yargı sadece sözde bağımsız.