EKONOMİNİN NOT DEFTERİ 

TÜİK'in açıkladığı verilere göre; üçüncü çeyrekte (Temmuz- Ağustos-Eylül) Türkiye ekonomisi yüzde 7.4 büyümüş. 

Üretim tarafından bakıldığında:

İmalat sanayiinden 1.4 puan, hizmet sektöründen 4.4 puan, bilgi ve iletişim sektöründen 0.6 puan katkı gelirken, küçültücü etki tarım 0.7 puan, inşaat 0.4 puan, finans ve sigorta kesiminden 1 puan olarak gelmiş.

Harcamalar tarafından bakılırsa;

7.4 puanlık büyümeye; hane halkı tüketimi 5.3 puan, ihracat 5.1 puan, kamu tüketimi 1.4 puan büyüme getirirken, yatırımlardan yarım puan azaltıcı etki gelmiş.

Üçüncü çeyreğe damgasını vuran özellikler

İhracattan büyümeye büyük katkı sürdürülebilir mi?

1- İhracat, 5 puan, nette ise 6.8 puanlık bir katkı ile büyümeye yüksek katkı vermeye devam ediyor. Mayıs sonrası pandemide kapanma ve karantina koşullarının sona ermesi sonucu ertelenmiş dış talebin siparişe dönüşmesi yanında, emtia fiyatları ile konteyner taşımacılığı maliyet patlaması nedeniyle tahminimce Türkiye'ye ‘arızi' bir ilave dış talep siparişleri yarattı. Muhtemelen izleyen dönemlerde, bu geçici etkiler ortadan kalktığında, döviz kurundaki sert artışa karşın ihracatta iniş-çıkışlı verilerin gelmesi sürpriz olmayacak.

Açılma: Hane halkı harcaması hizmetlere yöneldi

2- Açılma sonrasında hane halkı tüketiminin patlaması ile 5.2 puanlık katkı büyük ölçüde hizmet sektörüne yönelen patlamadan geliyor. Hane halkı harcamaları içinde hizmetler sektöründe yapılan harcamaların payı yüzde 60. Bu artış da milli gelir verilerine yansımış oldu. Perakende ve toptan ticaret, lokanta ve konaklama, ulaştırma sektöründe pazara giren harcamalar, 7.4 puanlık üçüncü çeyrek büyümesinin 4.4 puanını oluşturdu.

Tarımda 2001'den bu yana en kötü sezon 

3- Dikkatimi çeken bir başka nokta da tarım sektöründe, mevsimsel olarak ürün hasadının yapıldığı bir dönemde yüzde 5.9'luk küçülme oldu. 2001'den bu yana üçüncü çeyrekte bu denli bir küçülme olmamış tarım kesiminde.

Muhtemel sebepler şunlar:

1. Döviz kuru ile başta tohum ve gübre, ilaçlama gibi girdi maliyetindeki yüzde 50'leri aşan artışlar, b. Pazardaki nihai ürün fiyat artışlarını sözüm ona terbiye etmek için ikide bir ithalat kapısı açılırken, fiyatlar çok düştüğünde de buna taban oluşturacak politika adımı atılmaması.
2. Kuraklık.

Böylelikle, bu tescilli üretim daralmasına karşın, hükümetin pazara yansıyan fiyat artışları nedeniyle aracıları, tüccarı, zincir marketleri hedef göstermesinin ne kadar boş olduğu da ortaya çıkıyor.