EKONOMİNİN NOT DEFTERİ

Orta Vadeli Program (2023-2025) Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı.

Dikkatimi çekenler şunlar:

1. Belli ki enflasyon gözden çıkarılmış, büyüme hedefe konmuş. Enflasyon 2023 sonunda bile yüzde 24.9 öngörülmüş. Ki bu politikalarla daha yüksek olacağı çok açık.

2. 'Enflasyonun altıda biri faizle cari açık küçülecek' gibi uçuk bir varsayım var.

3. Bu yılki enerji faturası 103.5 milyar dolar olacakmış. Hali hazırda, yılın ilk altı ayında 47.8milyar dolar ödemiş durumdayız. Demek ki kalan 6 aylık fatura da 55.6 milyar dolar, yani aylık ortalama 9.2 milyar dolar olacak.

4. Bu yılki cari açık 47.3 milyar dolar öngörülüyor. 2023’te ise enerji ithalatındaki 18.5 milyar dolarlık azalmaya, 11 milyar dolarlık ilave turizm geliri eklenmiş böylece 2023’ün cari açığı 22 milyar dolar bulunmuş. Varsayım şu; enerji fiyatları düşecek, turizm geliri üçte bir daha fazla olacak.

5. Böyle cari açık tahminine de ‘kur sadece enflasyon kadar artacak’ varsayımı eklenmiş. 2023’teki kur artışı yüzde 29. Yılsonu enflasyonu tahmini olan yüzde 24.9’un 5 puan üzerinde.

Ama şu sorunun yanıtı yok OVP’de: Enflasyonun altıda biri faizle ilerlerken, bir süre daha yüksek seyredecek enerji faturası veri iken döviz rezervine ne olacak? Kuru arka kapılı döviz müdahalesi tutabilecek mi? 2022 sonundaki kuru da kabaca bugünkü kurun biraz üzerinde tahmin etmek de hiç gerçekçi değil.

Ama hınzır bir teknisyen, ‘iktidar değişince sermaye akımı olacak’ varsayımını da formüle koymuşsa bilemeyiz.

6. 2023’te hane halkı tüketiminin hızla yavaşlayacağı varsayımı yapılmış. Özel tüketimdeki artış hızı yüzde 3.9’a çekilmiş. Enflasyonla harcanabilir geliri düşen hane halkı için ılımlı bir varsayım. Yüzde 5 olarak öngörülen büyüme ivmesine özel yatırımlardan gelecek katkı 2022’nin üzerinde. Zaten sonraki yıllarda da yüzde 7’lik bir büyüme patikası çiziliyor. Yine o ‘hınzır elin’ varsayımı ile “ülke normalleşecek, yatırımlar canlanacak’ perspektifi muhtemel.

7. Bütçede ise 2022 için bütçe açığı tahmini 461 milyar TL. İlk 7 aydaki 29.5 milyar TL’lik bütçe fazlasını hesaba katarsanız yılın kalan 5 ayında 490 milyar ilave açık gelecek demektir. Yani “turpun büyüğü heybede” diyor OVP.

Bütçe harcamalarının 2023’te 2022’ye göre yüzde 43 artması, bütçe açığının da aynı oranda artması öngörülmüş. Herhalde seçim harcamaları, vaatler bunun içinde yok. 2023 sonu için bugünkü koşullarda iyimser duran dolar kuru tahminine bakılırsa sadece bugünkü kur yılsonunda aynı olsa KKM hesaplarına ödenecek bütçe gideri 230 milyar TL yapıyor. Bu da 2023 bütçe harcama ödeneğinin yüzde 5’i yapıyor. Ne kadar acı değil mi? Tarıma ve yoksullara tahsis edilmeyen fonlar, iktidarın yanlışlarını örtülemek için az sayıda mevduat sahibine ödeniyor.

Çizgi: Tan Oral