2018 Euro 2024’ün ülkemize verilip verilmeyeceğine ilişkin kısa değerlendirmelerimi paylaşmak istiyorum. UEFA hangi koşullarda bu organizasyonu Türkiye’ye verir?
1) UEFA ülkeleri a) İktisadi ve finansal yeterlikle, b) Sportif yeterlikle, c) Logistik (ulaşım&konaklama) yeterliğiyle, d) siyasi, hukuki ve demokrasi yeterliğiyle değerlendiriyor. (UEFA başkanı 2017‘de İnsan ve işçi haklarının korunması konusunu, UEFA’nın en öncelikli konularından birisi olarak ilan etmişti.)
2) Bunlara ilaveten UEFA tam bir kar merkezli ekonomik örgüt. 2016 Fransa’dan 847 Mio € kar elde etmişti. Bu organizasyondan da maksimum kar elde etmek isteyecektir. Bu nedenle organizasyonun karlılığına katkı sağlayacak, karı maksimize edecek adaylar UEFA için daha cazip.
3)Şimdi bu konuları irdeleyelim: a)Türkiye’nin avantajları: Devlet güvencesi, stat kullanım masraflarının olmaması, vergi avantajı (Almanya’da stat masrafları 165 Mio €’ya ulaşıyor + Bilet bedelleri satımından ve diğer akçeli işlerden vergi alınmayacaktır.) Bunlar UEFA’ya kar maximizasyonu sağlıyor.
4)Dezavantajlar: a) Ekonomik olumsuzluklar, b)İnsan hakları konusundaki olumsuz gözlemler, c)Trabzon-Antalya-Bursa Demir yolu ulaşımının olmaması, d) Trabzon- Bursa, Konya Konaklama sorunun olması, e)Fanzone olanaklarının sınırlı olması (Almanya 100 bin kişilik fanzone oluşturacaktır), f) Alkollü içecek ve bahis şirketleri reklamının ve sponsorluğunun Türkiye’de yasak olması. Bunlar UEFA için gelir kaybı anlamına geliyor.
5) Bu kapsamda bakıldığında, UEFA bir kâr/zarar hesabı yaparak karar verecektir. Türkiye’de bu organizasyonu düzenlemek için kâr maksimizasyonuna bakacaklar. UEFA’nın 2016 Ticari gelirleri 1.350 Mio € (reklam ve sponsorluk) + 430 Mio bilet satış geliri elde etmişlerdi. Almanya UEFA açısından daha karlı görünüyor.
6) Almanya 300 bin bilet satışına hazır. Bizde statların dolması zor görünüyor. Almanya’da stat ortalama seyirci kapasitesi 46.000, bizde 35.000. Tüm maçlara bakıldığında ise, Almanya toplam kapasiteyi 2.78 Milyon koltuğa çıkartabilirken, bizde bu kapasite 2.48 Milyon koltukla kalıyor. Bu durum, daha az bilet satışı ve geliri anlamına geliyor. Buna göre Almanya daha şanslı.
7) UEFA 2016 Fransa’dan 2.35 Mia € gelir, 847 Mio € kar elde etmişti. 2024’ten de min 3.5 Mia € gelir ve 1 Mia € kar beklentisi var.
8) UEFA bu geliri Türkiye’de elde edebileceğini görürse, bu organizasyonu bize verir. Bu nedenle Türkiye’den bu gelirin garantisini (zımni olarak) isteyebilirler. Daha doğrusu, Türkiye UEFA’ya bu geliri de garanti ederse, bu organizasyon Türkiye’ye verilir. Aksi taktirde zor.
9) Bu organizasyonun ülkelere verilmesinde paranın- gelirin dışında hiç bir etkileyici faktör yok. Diğer koşullar gerekli ama yeterli değil. Tek yeterli ve gerekli koşul UEFA’nın beklediği gelire ulaşıp ulaşamayacağı konusudur.